پشت صحنه تزریق واکسن گارداسیل

به گزارش گروه بهداشت و درمان خبرگزاری سلامت(طبنا)چند وقتی است تزریق واکسن گارداسیل موضوع داغ شبکه‌های مجازی شده‌است. واکسنی که برای پیشگیری انواع مشخصی از ویروس پاپیلومای انسانی یا همان HPV (عامل ایجاد سرطان دهانه رحم و سرطان مقعد) کاربرد دارد؛ اما از همه انواع سرطان‌های دهانه رحم پیشگیری نمی‌کند و به‌عنوان درمان این نوع سرطان‌ها کاربرد ندارد. مبلغان تزریق این واکسن اما سعی می‌کنند در تبلیغات پر آب و رنگ‌شان مخاطبان‌شان را با این ادعا که این واکسن از آلوده شدن فرد به ویروس پاپیلومای انسانی و در نهایت ابتلا به سرطان دهانه رحم جلوگیری می‌کند مجاب به تزریق آن کنند. این در حالی است که ما در شرایطی شاهد تبلیغات گسترده تزریق این واکسن هستیم که آمارها حکایت از آن دارد که در ایران از هر 10هزار زن تنها 2نفر ممکن است به سرطان دهانه رحم مبتلا شوند. حتی براساس اعلام سازمان بهداشت جهانی، در قالب نتیجه پژوهشی پیرامون میزان بروز سرطان دهانه رحم سال 2020کشورهای ایران و عراق کمترین آمار را در جهان داشتند.
آیا تزریق واکسن گارداسیل را بدون تجویز پزشک می‌توان انجام داد؟ به‌طور قطع تزریق هر واکسن یا مصرف هر دارویی باید توسط پزشک تجویز و توصیه شود و تزریق و مصرف خودسرانه واکسن‌ها ممکن است نه‌تنها برای افراد سالم که برای افراد بیمار هم مشکلاتی را ایجاد کند. از سوی دیگر همه پژوهشگران علمی این حوزه می‌دانند واکسنی که تحت عنوان واکسن گارداسیل این روزها در حال تبلیغ است و برای استفاده سنین 9سال به بالا توصیه می‌شود، برای جلوگیری از ایجاد زگیل تناسلی ساخته نشده بلکه به‌طور خاص برای جلوگیری از سرطان ساخته شده؛ تزریق این نوع واکسن، بسته به شرایط واکسیناسیون سراسری در هر کشور باید عمل شود؛ برخی کشورها این واکسن را در برنامه نظام سلامت خود قرار داده‌اند اما در ایران اینگونه نیست.
سؤال دیگری که در میان این هیاهوی تبلیغاتی مبلغان واکسن گارداسیل مطرح می‌شود این است که آیا همه زنان و دختران کشور ما در معرض ابتلا به این بیماری (HPV)قرار دارند که تزریق واکسن برای آنها واجب شود؟ حقیقت امر این است که برای پاسخ به این سؤال هم باید به ماهیت بیماری برگردیم؛ ویروسی که قرار است این واکسن، افراد را در برابرش ایمن کند ویروسی است که از طریق رابطه جنسی یا بهتر است بگوییم رابطه جنسی متعدد یکی از طرفین یا حتی دو طرف منتقل می‌شود. بنابراین با توجه به فرهنگ غالب بر خانواده‌های ایرانی هیچ ضرورتی ندارد فردی که در این زمره از افراد قرار نمی‌گیرد برای تزریق این واکسن اقدام کند. البته یکی از ترفندهایی که فروشندگان این واکسن در پیش گرفته‌اند این است که می‌گویند سن روابط جنسی در کشور پایین آمده و آگاهی‌ها دراین باره کم است؛ بنابراین بهتر است خود را با واکسن در برابر ویروس‌های خطرناک و کشنده ایمن کنید موضوعی که می‌طلبد کارشناسان امر با ورود جدی به آن باعث کاهش نگرانی‌ها در جامعه شوند. به‌گفته دکتر نرگس وحید نیا، زوج درمانگر و متخصص سلامت جنسی در گفت‌وگو با ایرنا، درست است سن افراد در ابتلا به بیماریهای مقاربتی پایین آمده اما این تلقی که اگر کسی واکسنی تزریق کند تا سطح ایمنی‌اش بالا رود، اینگونه نیست. این پزشک به مردم هشدار می‌دهد گول تبلیغات کاذب را نخورند، ما مانند همین بحث را در کرونا داشتیم و شاهد بودیم افرادی که واکسن کرونا را دریافت کردند هم مجددا دچار این بیماری شدند بنابراین مبلغان این واکسن صرفا منافع مادی خود را دنبال می‌کنند.
افراد زیادی هم امروز با طرح این سؤال که چرا تزریق این واکسن در برنامه واکسیناسیون ملی قرار نمی‌گیرد، علیه وزارت بهداشت و درمان موضع گرفته‌اند. مطالبه گران معتقدند هر واکسنی که بتواند از بروز یک بیماری آن هم از نوع سرطان جلوگیری کند می‌تواند در کاهش هزینه‌های درمانی کشور کمک کند. موضوعی که موافقانی در سیستم بهداشت و درمان کشور ندارد، چراکه متخصصان و کارشناسان امر معتقدند همواره دولت‌ها در طرح‌های واکسیناسیون ملی منافع ملی را درنظر می‌گیرند اولا تعیین اولویت‌های کاری نسبت به اجرای این طرح‌ها اقدام می‌کنند. برای مثال الان وضعیت ما در بحث سرطان سینه خیلی بغرنج‌تر از سرطان دهانه رحم است.
اگر در سرطان دهانه رحم در هر 100هزار نفر تنها ممکن است 2نفر مبتلا شوند در سرطان سینه از میان هر 8 زن یک نفر در معرض ابتلا به این سرطان قرار دارد. بنابراین هزینه‌ای که باید در پیشگیری از سرطان دهانه رحم صرف شود بهتر است در پیشگیری از سرطان سینه هزینه شود. اما اگر از لحاظ اثرگذاری واکسن‌ها هم بخواهیم محاسبه کنیم خیلی انجام این کار مقرون به صرفه نیست. درحالی‌که قیمت هر دُز واکسن گارداسیل در بازار نزدیک به 2 میلیون تومان است. اگر بنا بر توصیه‌های وزارت بهداشت، هر فردی برای ایمن‌شدن، به3 دُز واکسن نیاز داشته باشد و صرفا این تزریق برای دختران ۹ تا ۱۴ساله صورت گیرد، بودجه واکسیناسیون ملی بیش از ۲۰ تا۳۰هزار میلیارد تومان می‌شود.از همه اینها که بگذریم تجربه کشورهای دیگر در زمینه تزریق واکسن مذکور خیلی جالب نیست. مثلا ژاپنی‌ها در دوره‌ای تزریق این واکسن را در دستور کار خود قرار دادند، اما از سال 2013 به‌دلیل عوارضش این واکسیناسیون را قطع کردند. در ایرلند و کلمبیا هم عوارض واکسن به حدی بود که خانواده‌ها را به نشانه اعتراض به خیابان‌ها کشاند.‌