بازگشت آلاینده «ازن» به هوای تهران

بر اساس اطلاعات شرکت کنترل کیفیت هوای تهران برای اولین بار در سال جاری میانگین شاخص آلاینده ازن ۲۳ اردیبهشت‌ماه با عدد ۱۱۲ در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس قرار گرفت. از اول خرداد ماه تا به امروز (۱۷ خردادماه) سه روز کیفیت هوای پایتخت در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس قرار گرفته که ازن طی ۱۵ خرداد ماه با عدد ۱۱۵ و ۱۶ خردادماه با عدد ۱۱۸ به عنوان آلاینده شاخص ثبت شده است.

«ازن» چیست؟

«ازن» آلاینده ثانویه‌ای است که پیش‌ساز‌های آن VOC‌ها یا همان ترکیبات آلی فرار و ناکس هستند. این آلاینده‌ها با تابش شدید و مستقیم نور خورشید آلاینده ازن را تولید می‌کنند. خودرو‌های دیزلی، موتورسیکلت‌های فرسوده و بخارات بنزین پیش‌ساز‌های ازن هستند همچنین استفاده از سوخت‌های غیر استاندارد در نیروگاه‌ها و پالایشگاه‌ها می‌تواند در افزایش غلظت ازن نقش داشته باشد.

تاثیر ازن بر سلامت انسان

بر اساس اعلام شرکت کنترل کیفیت هوای تهران حتی میزان نسبتاٌ پایین ازن می‌تواند باعث بروز عوارض بر سلامتی انسان شود به‌ویژه مبتلایان به بیماری‌های ریوی، کودکان، سالمندان و افرادی که در خارج از منزل فعال هستند ممکن است به ازن حساس باشند.

در مواجهه با ازن، کودکان در معرض بیشترین خطر هستند، زیرا ریه‌های آنان هنوز در حال رشد و تکامل به سر می‌برند و معمولا فعالیت آن‌ها در خارج از منزل، در زمانی که سطح ازن بالا است، زیاد است که این خود باعث افزایش احتمال تاثیر ازن بر آنان می‌شود همچنین احتمال بروز آسم در کودکان بیشتر از بزرگسالان خواهد بود.

تنفس ازن می‌تواند انواع مشکلات سلامتی از جمله درد قفسه سینه، سرفه، سوزش گلو و گرفتگی ریه را موجب شود علاوه بر آن می‌تواند برونشیت، آمفیزم (نوعی بیماری ریوی است که منجر به از بین رفتن خاصیت ارتجاعی ریه و از بین رفتن دیواره آلوئول‌های ریه می‌شود) و آسم را بدتر کند.

گاز ازن در سطح زمین همچنین می‌تواند ریه‌ها را برای عفونت مستعدتر کند، عملکرد ریه را کاهش دهد و موجب التهاب جدار ریه‌ها شود و حتی در زمان ناپدید شدن علائم، آسیب به ریه را ادامه می‌دهد. قرار گرفتن در معرض ازن به‌طور مکرر و طولانی مدت ممکن است باعث ایجاد زخم دائم در بافت ریه و همینطور سرطان ریه شود.

برای کاهش آلاینده ازن در هوا چه کنیم؟

به گفته محمد مهدی میرزایی قمی - مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران- راهکار کاهش ازن در هوای شهر‌ها مشابه راهکار‌هایی است که برای کاهش سایر آلاینده‌ها از جمله ذرات معلق مطرح می‌شود. برای از بین بردن این آلودگی باید منابع انتشار آلاینده‌های پیش‌ساز‌های ازن مانند «هیدروکربن‌ها» را کاهش دهیم. موتورسیکلت‌های کاربراتوری با انتشار هیدروکربن‌ها سهم قابل توجهی را در ایجاد شرایط لازم برای بالا رفتن میزان گاز ازن در مقایسه با سایر آلاینده‌های معیار هوا دارند. از این رو برای کاهش انتشار این آلاینده خطرناک در نیمه نخست سال باید با اولویت هر چه بیشتر بر راهکار‌های کاهنده پیش‌ساز‌های آن ازجمله ارتقای کیفیت سوخت برای خودرو‌های دیزلی و از رده خارج کردن خودرو‌ها و موتورسیکلت‌های فرسوده تمرکز کنیم.