توپخانه زاکانی

هم میهن نوشت: موضوعاتی که در کمیسیون ماده ۵ شهرداری تهران به‌عنوان تخلف مطرح شده، علیرضا زاکانی، شهردار تهران را بر آن داشت تا روز گذشته روبه‌روی خبرنگاران بنشیند و به سوالات و ابهامات پاسخ دهد. بررسی و تصویب طرح‌های تفصیلی شهری و اعمال تغییر در آن‌ها به وسیله کمیسیون ماده ۵ انجام می‌شود.

برخی کارشناسان بر این عقیده‌اند که تصمیمات افراطی که در کمیسیون ماده ۵ گرفته شده، حتی صدای دولت را هم درآورده و دولت سیزدهم که همسو با زاکانی است، ناچار شده در برنامه هفتم توسعه درخواست کند که این کمیسیون زیرنظر وزارت راه‌وشهرسازی قرار گیرد؛ تصمیماتی که به گفته مصطفی میرسلیم، نماینده مردم تهران در مجلس، در ۲۱ ماه گذشته برای ۴۰۰ پرونده جدید گرفته شده و در این کمیسیون با زیرپاگذاشتن ضوابط مصوب شورای‌عالی شهرسازی و معماری، پروانه‌هایی صادر شده تا به کسب درآمد‌های رسمی و غیررسمی متنابهی برای شهرداری منتهی شود.

اما نکته حائزاهمیت در این نشست فرار رو به جلوی شهردار تهران و وارد کردن انتقادات تند به دولت حسن روحانی و پیروز حناچی (شهردار سابق تهران) بود. کمیسیون ماده ۵ با تصمیمات افراطی که کارشناسان به آن اشاره می‌کنند تبدیل به قلکی برای شهرداری تهران در دوره علیرضا زاکانی شده. اضافه‌بنا‌ها و تغییرکاربری‌هایی که در این دوره مصوب شده است با انتقادات شدیدی روبه‌روست. زاکانی به جای آنکه درباره مصوبات مورد ابهام منتقدان و رسانه‌ها توضیح دهد بیشتر به دولت روحانی و پیروز حناچی، شهردار سابق حمله کرد.

بی‌اعتنایی به تذکر شورای‌شهری‌ها

با اینکه اعضای شورای‌شهر تهران به زاکانی تذکر دادند که ساخت مسکن و اجاره‌داری طبق قانون در حیطه کار شهرداری نیست، اما زاکانی باز هم بر موضع خود پافشاری کرد و گفت که براساس آمار در سال ۱۳۹۹ اجاره‌نشینی از ۱۲ درصد به ۳۸ درصد در کشور و ۴۳ درصد در تهران رسیده است: «اگر بخواهیم دوره‌های گذشته بعد از جنگ را مرور کنیم، در دوره سازندگی با توجه به اینکه تورم سالانه ۲۲ درصد بود، قیمت مسکن ۹/۳ برابر شده و یک میلیون و ۳۰۰ هزار واحد مسکونی به بازار عرضه شده است. این آمار مربوط به سال‌های ۷۰ تا ۷۴ است و در دوره اصلاحات تورم ۱۹ درصد بوده و طی هشت سال قیمت مسکن ۷/۳ برابر رشد کرده و دو میلیون و ۱۰۰ هزار واحد مسکونی عرضه شده و ۳۱۶ درصد رشدقیمت را از ابتدا تا انتهای دوره شاهد هستیم.

طی سال‌های ۸۴ تا ۹۱، تعداد دو میلیون و ۳۰۰ هزار واحد تحویل داده شده است. تورم در این مدت ۲۵درصد و رشد قیمت چهاربرابر بوده و در دولت تدبیر و امید، تورم ۳۳درصد و قیمت مسکن هشت برابر شده، همچنین ۶۹۰ درصد رشد قیمتی را شاهد بوده‌ایم، به‌طوری‌که در انتهای دوره، قیمت هرمتر مسکن ۳۰میلیون تومان بوده است. در دولت اخیر نیز ۷۰درصد رشد قیمت مسکن داشتیم که علت آن، ادامه مسیر گذشته و استمرار رکود دوره روحانی است.

او ادامه داد: «در حوزه مهاجرت، استان تهران یکی از مهاجرپذیرترین استان‌های کشور است، اما این مسئله در مورد شهر تهران صدق نمی‌کند و شهرستان‌های تهران مهاجرپذیر هستند. سیاست گران‌کردن تعبیری بود که در دهه ۷۰ نیز مطرح شد و می‌گفتند، تهران باید آنقدر گران شود تا هرکسی نتواند در آن زندگی کند و حتی مهاجرت معکوس از تهران صورت گیرد. راحت‌ترین کار که زجر مردم است را انتخاب کردند. ما شکست سیاست مهاجرت معکوس از تهران را در پیش گرفتیم تا از طریق قرارگاه جهادی مسکن سالانه ۱۸۰ هزار مسکن بسازیم و گذشته را هم جبران کنیم.»

او در حالی از جبران مسائل دوره روحانی می‌گوید که نه‌تن‌ها منتقدان از ورودش به حوزه مسکن انتقاد می‌کنند بلکه اعضای شورای‌شهر تهران هم این ورود را مغایر با قانون شهرداری می‌دانند. ازسوی دیگر شاید پربیراه نیست اگر بگوییم آن‌ها که معتقدند زاکانی به دنبال راه‌اندازی دولت کوچکی در شهرداری است، اشتباه نکرده‌اند.

حضور شهردار تهران در هیئت‌دولت برای آن بود که بتواند مطالبات شهر را وصول کند، اما زاکانی آنقدر ذوب در دولت سیزدهم شده که نه‌تن‌ها به مقدار ناچیز وصول مطالبات می‌نازد، بلکه بیش از هر دوره شهرداری را در اختیار دولت قرار داده و در حوزه‌هایی مانند مسکن که قانون اساسی بر عهده دولت گذاشته ورود پیدا کرده است. کجای قانون مجوز اجاره‌داری برای شهرداری صادر کرده است؟ این سوال بسیاری از منتقدان است که بی‌جواب مانده است. حال اظهارنظر آن دسته از منتقدان زاکانی که می‌گویند؛ اقدامات پوپولیستی او در راستای جمع‌کردن رأی در انتخابات است، به واقعیت نزدیک‌تر است. همانطور که جعفر شربیانی، یکی از اعضای شورای‌شهر تهران هم به آن اشاره کرد و در توئیت خود نوشت که در پستوی اتاق شهردار، افراد در حال تقسیم غنائم و فعالیت‌های انتخاباتی هستند.

گرانی تهران و مهاجرت معکوس

زاکانی گفت که تهران با ۴ مخاطره جدی روبه‌روست و در ادامه توضیح داد: «یکی از مخاطرات زلزله است. ۱۲ هزار هکتار بافت ناپایدار تهران، امکانی ایجاد کرده بود که یک خطر عمده و جدی برای مردم وجود داشته باشد. ما شهر تهران را برای همه می‌خواهیم. اساسا می‌خواهیم زمینه خطرآفرینی برای شهر را به حداقل برسانیم. با سیاست‌های ایجادشده، شاهد کاهش رشد پروانه‌ها از دهه ۹۰ بودیم.»

با آنکه بسیاری از منتقدان از تصمیمات افراطی در کمیسیون ماده ۵ صحبت می‌کنند، شهردار تهران معتقد است که کمیسیون ماده ۵ تحول تهران را رقم زده است. او با اشاره به اینکه قرارگاه مسکن تاسیس شده و یکی از ابزار‌های جدی آن کمیسیون ماده ۵ بود، گفت: «این کمیسیون بسیار مهم است و ارزش ذاتی دارد که می‌تواند شرایط بسیار خوبی را ایجاد کند. شورای‌عالی شهرسازی مسئول تصویب طرح‌های جامع شهر است. طرح‌های تفصیلی که مورد بررسی قرار می‌گیرد در کمیسیون ماده ۵ بررسی می‌شود و در تهران، شهردار تهران مسئول آن است. ما از کمیسیون ماده ۵ اهرم تحول درست کردیم.»

همه باید فرار می‌کردند!

در این نشست خبری، خبرنگار هم‌میهن از شهردار تهران پرسید که اگر قرار بود رویه روحانی ادامه داشته باشد، چه نیازی به تغییر دولت بود؟ چرا به شعار‌های دوره انتخابات عمل نشد؟ او، اما در پاسخ به این سوال گفت: «اگر بنا بود رویه آقای روحانی در کشور ادامه پیدا کند، همه باید از کشور فرار می‌کردند.»

زاکانی معتقد است که باید سالانه ۲ درصد از قطعات مسکونی تهران نوسازی شود تا تهران دچار فرسودگی نشود: «سالانه باید ۲۰هزار فقره پروانه صادر کنیم تا مسیر نوسازی شهر را دقیق دنبال کنیم. در دوره قبل مدیریت‌شهری نه‌تن‌ها شهر فرسوده شد بلکه به فکر جان مردم هم نبودند. وقتی در ابتدای دهه ۹۰ طرح تفصیلی بر مبنای طرح جامع تصویب شد، نیاز به مصوبه در شورای‌عالی شهرسازی و معماری نداشت، اما این امر اتفاق افتاد. دولت روحانی هدف‌گذاری خود را معطوف به کمیسیون ماده ۵ و طرح تفصیلی تهران کرد، آن‌هم با نگاه گران‌سازی شهر تهران و ایجاد مهاجرت معکوس. با اعمال قیودی برای طرح تفصیلی محدودیت‌هایی ایجاد کرد. طرح تفصیلی امروز با دخالت‌های نابه‌جای شورای‌عالی معماری و شهرسازی، شهر را در نقطه‌ای نگه داشت که مردم را دچار محدودیت کرده است. شروع رکود ساخت‌وساز از اعمال این محدودیت‌ها بود و در سال ۹۸ تشدید شده و شورای‌عالی شهرسازی مصوباتی داشت که تهران گران‌سازی شود. گران‌سازی پایتخت باعث فرسودگی شهر تهران نیز می‌شود.

شهرداری در دوره قالیباف، نجفی و افشانی (شهرداران اسبق تهران) به این عناصر تن نداد. حناچی که با نامه‌نگاری‌ها محدویت‌ها را ایجاد کرده بود پس از ورود به شهرداری مجبور شد بخشی از محدودیت‌ها را قبول کند و بخشی را قبول نکند. درحقیقت از درون اتاق شیشه‌ای نشستند و برای واقعیت‌های جامعه فاجعه‌ای آفریدند که امروز مردم در مسائل اولیه خود گرفتارند. از تیرماه سال۹۸ این موضوع سیستمی شد و ترافیک پشت کمیسیون ماده ۵ هم افزایش یافت. نمی‎شود با زندگی مردم سیاسی برخورد کرد و به سرنوشت کشور نگاهی ساده‌لوحانه داشت و جان مردم را به‌عنوان ابزار درنظر گرفت.»

حریف همه می‌شوم

او نسبت به دوران شهرداری حناچی هم انتقاداتی وارد کرد: «بعضی‌ها احساس می‌کنند که شهردار در سایه هستند. شهردار واقعی که بودند کاری نکردند حالا به‌عنوان شهردار در سایه می‌خواهد کاری بکند؟ من زبانم طوری است که حریف همه‌شان می‌شوم، اما بنا ندارم وقت خودم را تلف کنم برای این حرف‌ها. آن‌موقع که شهردار بودند کاری نکردند به‌جز دوچرخه‌سواری، حالا می‌خواهد شهردار در سایه شود؟ برو در همان سایه بنشین و دوچرخه بزن. ما می‌خواهیم مردم را نجات دهیم. عده‌ای می‌خواهند مردم را به دار بکشند. این خیلی بد است. ما در ۲۱ ماه و ۹ روزی که در شهرداری هستیم سرمان را پایین انداختیم و به کسی کاری نداشتیم. اگر کار خوبی کردید می‌گوییم دست‌تان درد نکند. اگر کار بدی کردید هم به رخ‌تان نمی‌کشیم. اگر بنا باشد بنده تریبون به‌دست بگیرم و کار‌های بد این‌ها را بگویم، شب باید بگذارند و از تهران بروند. ولی نمی‌خواهیم اعصاب مردم را خرد کنیم. آفتاب‌شان چه بود که سایه‌شان باشد؟»

زاکانی تاکید کرد که بین شهرفروشی و نوسازی، بهسازی و بازسازی شهر فرق بسیاری است: «اگر تعداد پروانه‌ها افزایش یافت، شهرفروشی نیست و راه‌افتادن چرخه اقتصاد و ایجاد دور جدید رفاه در جامعه است و اگر کسی با آن مخالفت کند با اساس و منافع ملی مخالفت می‌کند. سال ۱۴۰۱ چیزی بالغ بر ۳۴۰ مصوبه داشتیم که ۶۶ طرح موضعی بوده است تا مشکلات بزرگ تهران را که ده‌ها‌سال مردم را زجر داد، حل کردیم. ما به‌دنبال این هستیم که اگر مردم هم طرحی دارند، فارغ از امضای طلایی دنبال شود. اتفاقا جلوی یکی از مفاسد و مراجع مفسده‌انگیز را گرفتیم؛ گفتیم هرکسی می‌تواند درخواستی داشته باشد.»

۴ امضاء کفایت می‌کند

او درباره صدور مجوز هتلی ۳۰ طبقه در منطقه ولنجک که سوال خبرنگاران هم‌میهن بود، توضیح داد: «در تهران بحث ساخت هتلی را داریم که زمین‌شناسی گفت این بنا روی گسل است، اما مراجع دانشگاهی از دانشگاه امیرکبیر نامه رسمی دادند که نوع سازه تاب‌آوری لازم را دارد و کاملا مناسب است و در کمیسیون از آن دفاع کردند. باز هم ما گفتیم که این مجوز را به‌شرط تایید مرکز تحقیقات ساختمان می‌دهیم و این نشان می‌دهد برای ما این مسئله مهم است. درواقع در این حوزه سختگیرانه‌ترین روش را اعمال کردیم.»

گفتنی است؛ این همان ملکی است که گفته می‌شود شهردار تهران و نماینده شورای‌عالی شهرسازی و معماری بر سر آن درگیری لفظی پیدا کردند و باعث شد تا شهرداری، نماینده شورای‌عالی شهرسازی را به جلسات کمیسیون ماده ۵ دعوت نکند.

او درباره امضای مصوبات کمیسیون ماده ۵ نیز تاکید کرد که این مصوبات با ۴ امضاء رسمیت پیدا می‌کنند: «اگر مصوبه‌ای پیدا کردید که ۴ امضاء نداشت، آن‌موقع می‌توانید بگویید ما خلاف کردیم.»

واکنش حناچی به حملات زاکانی

بنا به این گزارش؛ پیروز حناچی، شهردار سابق تهران در توئیت خود به صحبت‌های روز گذشته شهردار تهران واکنش نشان داد و نوشت: «لقمان را گفتند: ادب از که آموختی؟ گفت: از بی‌ادبان! هرچه از ایشان در نظرم ناپسند آمد از فعل آن پرهیز کردم. نگویند از سر بازیچه حرفی/کزان پندی نگیرد صاحب هوش/ وگر صد باغ حکمت پیش نادان/ بخوانند آیدش بازیچه در گوش.»