غفلت از ظرفیت‌های ارزآوری صنایع دستی

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- بهرام قربانپور: دست سازه‌ها تعبیر دیگر صنایع دستی است و در واقع آمیختگی صنعت و سنت را نمایان می‌کند. بشر از آغاز خلقت برای حیات و بقای خویش ناگریز دست به دامان سازه‌های دستی شده و حتی امروزه که تکنولوژی با سرعت نور در حال پیشرفت است همچنان سازه‌های دستی جایگاه، جذابیت و علاقه مندان خودش را دارد. سازه‌های دستی که با ظرافت و تیزبینی خاص به یک اثر هنری تبدیل می‌شود برخاسته از ذائقه، نگرش، فرهنگ و تمدن یک مرز و بوم است.

ایران از دیرباز خاستگاه دست سازه‌ها و صنایع دستی در جهان است و اگر بگوییم قطب صنایع دستی جهان است شاید بیراه نگفته‌ایم؛ به دور از هرگونه اغراق و بزرگ نمایی، ایران با داشتن بیشترین سهم از دست سازه‌ها و آثار ارزشمند صنایع دستی در جهان به عنوان دهکده صنایع دستی و دست سازه‌های دنیا شناخته می‌شود اما در کنار همه این توانمندی‌ها و جایگاه فاخر در این عرصه، هنوز نتوانسته از این فرصت بسیار ارزشمند، استفاده‌های اقتصادی ببرد.

با توجه به ظرفیت‌های ارزشمند در حوزه صنایع دستی کشور، می‌توان با کاربردی سازی این صنعت با سابقه و اقتصادزا، آن را در ریل توسعه و پیشرفت قرار داد و از سوی دیگر با بازآفرینی این آثار ضمن کوشش برای حفظ و احیا، به ظرفیت اقتصادی آن ضریب بخشید.

قدمت صنایع دستی به خلقت بشر باز می‌گردد

«بهرام حسنی» استاد دانشگاه و هنرمند فعال حوزه صنایع دستی با اشاره به قدمت و پیشینه کهن دست سازه‌ها و صنایع دستی اظهار کرد: عمق یابی و واکاوی کلمه «کهن» در ادبیات تاریخی صنایع دستی و دست سازه‌ها بسیار اهمیت دارد و انسان را به ژرفای خیال و سرای تأمل در واژگان محتوا و مفاهیم می‌برد.

وی با بیان اینکه میراث فرهنگی و تاریخ تمدن هر قوم و ملتی بدون تعارف بر پایه صنایع دستی استوار است، افزود: صنایع دستی درون مایه و شکل پایه اصالت، هویت و فرهنگ یک کشور است.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه قدمت صنایع دستی به ما قبل عصر حجر و در زمان انسان‌های اولیه باز می‌گردد، گفت: ذوق و استعداد صنایع دستی در تار و پود زندگی انسان‌های اولیه هم دیده می‌شود و انحصار قدمت این هنر به زمان خاص یک گمانه زنی اشتباه است.

حسنی با بیان اینکه خمیرمایه میراث فرهنگی، «صنایع دستی» است، اضافه کرد: میراث فرهنگی با «صنایع دستی» به کمال و تعالی رسیده و تکمیل شده است میراث فرهنگی با «صنایع دستی» به کمال و تعالی رسیده و تکمیل شده است.

وی با اشاره به درهم تنیدگی و وابستگی انسان با صنایع دستی برای بقا و حیات افزود: از زمان خلقت انسان تاکنون بشر وابستگی عمیق و شدیدی به صنایع دستی داشته و دارد.

این هنرمند پیشکسوت صنایع دستی با بیان اینکه پازل سازه‌های دستی هنرمندان روایتگر یک فیلم و داستان است، گفت: آثار هنرمندان صنایع دستی در بناهای تاریخی کهن از سبک زندگی، فرهنگ و هویت یک قوم و ملت روایتگری می‌کند.

حسنی با بیان اینکه صنایع دستی قدیمی ترین رسانه بشر است، اضافه کرد: اثر بخشی جز جز و تار و پود صنایع دستی با ابلاغ پیام گذشتگان به نسل حاضر و آینده نشان دهنده نقش رسانه‌ای این سنت کهن است.

وی با اشاره به قدمت ۶ دهه‌ای ثبت جهانی صنایع دستی در یونسکو افزود: ایران در اولین سال‌های ثبت جهانی صنایع دستی یونسکو به این کنوانسیون پیوست.

ثبت جهانی ۳۷۰ رشته صنایع دستی ایرانی

این استاد دانشگاه با بیان اینکه صنایع دستی ایران سازمان جهانی یونسکو را برجسته سازی کرد، گفت: سازمان جهانی برای جان گیری، حیات و اصالت بخشی به خود به سمت ایران آمد تا صنایع دستی جهان معنا پیدا کند.

حسنی با اشاره به ثبت جهانی ۶۰۰ رشته صنایع دستی در یونسکو بیان کرد: از این تعداد رشته‌های ثبت شده صنایع دستی در یونسکو، ۳۷۰ رشته برای ایران است.

وی با بیان اینکه ایران به صنایع دستی جهان هویت و اعتبار بخشیده است، افزود: درون مایه و اصالت صنایع دستی جهان از صنایع دستی شگفت انگیز ایران وام گرفته است.

این استاد دانشگاه با تاکید بر لزوم واکاوی رسانه‌ای جایگاه و هویت واقعی صنایع دستی ایران بیان کرد: قدمت، هویت و اصالت واقعی صنایع دستی ایران مورد غفلت رسانه‌ای قرار گرفته است.

حسنی با بیان اینکه صنایع دستی زاییده هنر و زندگی بشر است، گفت: زندگی بشر با دست سازه‌ها و آثار ارزشمند هنرمندان صنایع دستی در هم تنیده است.

وی با اشاره بر اینکه اثربخشی و تأثیرگذاری صنایع دستی در لایه‌های زندگی افراد بسیار اهمیت دارد، افزود: تولید آثار صنایع دستی بدون کاربرد و اثرگذاری در زندگی روزمره، «آب در هاون کوبیدن» است.

غفلت از ظرفیت‌های صادراتی صنایع دستی

این استاد دانشگاه با انتقاد از نامگذاری غیر حرفه‌ای صنایع دستی به این نام اضافه کرد: دست سازه‌ها آمیختگی با فرهنگ و سنت‌ها و آداب و رسوم دارد و در چارچوب صنعت نمی گنجد.

حسنی با بیان اینکه در جهان از صنایع دستی به نان مهارت دستی یاد می‌شود، گفت: مهارت دستی کلیدواژه درستی است که برای دست سازه‌های تاریخی و کهن استفاده می‌شود و نامگذاری «صنایع دستی» این حرفه را به قهقرا می‌برد.

وی با تاکید بر لزوم تغییر نام «صنایع دستی» به مهارت، سازه و یا دست سازه افزود: دولت و مجلس با تعامل و مشارکت هم در راستای تغییر نام «صنایع دستی» قدم بردارند.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه ظرفیت‌های صادرات محور صنایع دستی مغفول مانده است، گفت: برای صادرات محصولات و تولیدات صنایع دستی باید برنامه و هدف گذاری اصولی صورت گیرد. برای صادرات صنایع دستی باید برنامه و هدف گذاری اصولی صورت گیرد

حسنی با بیان اینکه جهان شیفته زیبایی‌های صنایع دستی ایران است، اضافه کرد: بخشی از رونق اشتغال و شکوفایی اقتصادی از گردنه‌های جاذبه دار صنایع دستی می‌گذرد که با کاربردی سازی و صادرات آن می‌توان به این مهم رسید.

طبق گفته کارشناسان و صاحب نظران، صنایع دستی ایران با جذابیت‌ها، تنوع و رنگ بندی‌هایی که دارد و بیش از نیمی از شاخه‌های صنایع دستی جهان را به خود اختصاص داده است اما در حوزه اقتصادی سازی و درآمدزایی توفیقاتی در این بخش حاصل نشده است.

هر کدام از شاخه‌های جاذبه دار و نقش و نگارین هنر دستی ایرانیان می‌تواند در سبد خرید جهانی برای خود جا خوش کند اما به شرطی که سازوکارها و تصمیم گیری های مسئولانه در این بخش حاکم شود.

وجود ظرفیت‌های خوب تجاری، اقتصادی و بازار هدف فعال و پر رونق در چین، روسیه و دیگر کشورهای همسایه، فرصت ارزشمندی برای صادرات محصولات و تولیدات صنایع دستی ایران است تا ضمن اقتصادی سازی این بخش، فرهنگ و هنر این مرز و بوم را به جهانیان صادر کنیم.