منتظر تابستان گرم باشید/ نیمی از جنگل‌های شمال را از دست داده‌ایم

به گزارش مشرق، زمین در حال گرم شدن است، شاید این گزاره به نظر خیلی ساده به نظر برسد، لابد زمین گرم می‌شود و بعد از یک مدت دوباره خنک، اما موضوع مهم‌تر از این حرف‌هاست، عوارض همین یکی دو درجه گرم‌تر شدن، در نهایت زندگی ما را مختل می‌کند، خشکسالی‌ها و از دست دادن منابع طبیعی بیشتر می‌شود، دسترسی به آب کم و زندگی بشر سخت‌تر.

به همین خاطر است که نمی‌توان نسبت به خبر کاهش میانگین بارش‌ها طی چند ماه اخیر و خصوصا بهار امسال بی‌تفاوت بود.

احد وظیفه، رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی با تایید کاهش بارندگی‌ها در بهار امسال به خبرآنلاین می‌گوید: «میانگین بارش‌ها طی سال‌های ۱۹۹۱ تا ۲۰۲۰ به‌عنوان شاخصی جهانی درنظر گرفته می‌شود. بر اساس این شاخص برای امسال و بررسی سال آبی که از اول مهر تا انتهای شهریور سال بعد است، به‌طور متوسط ۲۱ درصد از سطح نرمال بارش، در سراسر کشور کمتر بارندگی داشته‌ایم.»

او با بیان اینکه البته این کاهش ۲۱ درصدی بارش‌ها طی ماه‌های اخیر، متوسط کشوری است، ادامه می‌دهد: «اما در مناطق مختلف کشور، این آمار متفاوت است. مثلا در استان بوشهر ۳۵ درصد بارندگی‌ها بیشتر از میانگین بارش‌ها بوده، استان اصفهان حدود ۱۰ درصد کمتر از نرم بارندگی‌ها، بارش داشته است.»

به گفته این مقام مسئول بارندگی‌ها در استان‌های خوزستان، لرستان، ایلام، کرمانشاه و کردستان در حد نرمال بوده اما استان‌های قم، مرکزی، همدان،‌ آذربایجان شرقی و غربی، اردبیل و کل شرق کشور از نرم، پایین‌تر و حتی بسیار پایین‌تر از حد نرم بارش‌های متوسط کشور را داشته‌اند.

وظیفه می‌گوید: «استان خراسان رضوی از ابتدای سال آبی تاکنون ۵۳ درصد کمتر از نرم بارندگی‌های کشور، بارش داشته است.»

عوامل و عواقب کاهش بارش‌ها

کاهش بارش‌ها عوامل و عواقب مختلفی دارد که بخش بزرگی از این عوامل ساخته دست بشر است. بخشی از این عوامل به تغییرات جهانی و بخشی هم به تغییرات اقلیم در مناطق خاص برمی‌گردد.

به گفته رئیس مرکز ملی خشکسالی، بخشی از عوامل کاهش بارندگی و در نتیجه آن خشکسالی در نتیجه تغییرپذیری در جو است، مثلا سال‌هایی داریم که زمستان‌ها سردتر از قبل می‌شود، یا تابستان گرم‌تری به نسبت تجربه می‌کنیم.

اوا ادامه می‌دهد: «از طرفی بخشی از تغییرات هم ناشی از تغییرات اقلیمی در جهان است. به‌طور کلی زمین حدود ۱ تا ۱.۵ درجه کمتر شده و حتی در برخی مناطق تا ۴ درجه گرم‌تر شده است.»

به گفته او در این تغییرات عامل انسانی پررنگ است چه آنجا که با سوزاندن سوخت‌هایی مثل مازوت، نفت، زغال‌سنگ و ...باعث افزایش دی‌اکسیدکربن در هوا شده و در نتیجه باعث گرم شدن زمین می‌شویم،‌چه آنجا که با بزرگ‌ کردن شهرها،‌ طبیعت را بهم زده‌ایم،‌ مناطق روستایی ویلاسازی کرده‌ایم و برداشت‌های بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی، به ‌طبیعت آسیب زده‌ایم.

وظیفه تاکید می‌کند: «پوشش جنگل‌های شمال کشور نسبت به گذشته نصف شده است، و اگر همین روند ادامه پیدا کند تا چند دهه دیگر جنگلی نخواهیم داشت.»

او هشدار می‌دهد: «طولانی شدن خشکسالی‌ها در کشور در درازمدت باعث کاهش دسترسی به آب آشامیدنی با کیفیت و حتی دسترسی به آب می‌شود. جدا از اینکه می‌تواند کشاورزی و امنیت غذا و درآمد خانواده‌ها را تهدید کند، به عبارتی وقتی آب نباشد، کشاورزی محدود شده و درآمد و زندگی و معیشت افراد زیادی تحت تاثیر قرار می‌گیرد.»

تابستان امسال چه می‌شود؟

عواملی که طبیعت را حفظ می‌کند مثل زنجیر به هم مرتبط هستند، یعنی وقتی هوا را آلوده می‌کنیم، با گرم شدن زمین، بارش‌ها تحت تاثیر قرار می‌گیرد، با کاهش بارندگی خشکسالی افزایش پیدا می‌کند، خشکسالی باعث برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی می‌شود. علاوه بر این‌ها در همین چرخه با استفاده بی‌رویه از مراتع و جنگل‌ها باعث از بین رفتن این منابع طبیعی و تخریب بافت خاک می‌شویم.

رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی با اشاره به همین چرخه و تخریب بافت خاک می‌گوید: « در حال حاضر یکی از مهم‌ترین خسارت‌هایی که سالانه به کشور وارد می‌شود، سیل‌هاست. در گذشته هم ما بارش شدید باران در فصل بهار را داشتیم اما چون آب ناشی از این بارش‌ها جذب خاک می‌شود، شاهد سیلاب نمی‌شدیم اما در سال‌های غریب با اتفاقی که برای جنگل‌ها افتاده و خصوصا تخریب بافت خاک سبب شده آب باران جذب خاک نشود و جاری شدن سیل خسارت‌های زیادی به بار آورد.»

وظیفه ادامه می‌دهد: «همین بهار امسال گرمای هوا حدود یک تا یک و نیم درجه بالاتر از نرم و میانگین گرما در گذشته بوده است. در برخی از مناطق خصوصا در استان‌های شرقی و شمال شرقی کشور افزایش دما حتی تا ۲.۵ درجه بیشتر از نرم بوده است.»

او درباره پیش‌بینی وضعیت گرما طی تابستان پیش‌رو می‌گوید: «براساس پیش‌بینی‌ها تابستان گرمی خواهیم داشت. درواقع باید بگویم که با تقریب حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد تابستان گرم‌تری نسبت به میانگین نرمال خواهیم داشت.»

با این حال او ابراز امیدواری می‌کند که پاییز خوبی در راه است و می‌گوید: « براساس پیش‌بینی‌های جهانی بارندگی‌های پاییزی امسال، برعکس دو پاییز گذشته، بدون تاخیر، بهنگام و میزان خوبی خواهد بود.»