مهم‌ترین مسئولیت اجتماعی یک طنزپرداز چیست؟

یکی از طنزپردازان جنوب خراسان رضوی گفت: طنزپردازان باید تفاوت میان گفتمان طنز را با فحاشی یا بی‌پردگی و بی‌ادبیاتی بدانند چون این از مسئولیت های اجتماعی یک طنزپرداز است.

به گزارش شیرین طنز، لیلی صاحبی در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه شعر طنز در ابعاد و بخش‌های مختلف از جمله طنز سیاسی، اجتماعی و دیگر بخش‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد، افزود: شعر طنز بستگی به نوع سلیقه و ذائقه شاعر دارد و تقسیم‌بندی آکادمیک خاصی ندارد.

وی با اشاره به اینکه بیشتر اشعار طنز به سمت و سوی اشعار سیاسی و انتقادی رفته، اظهار کرد: شاعران طنز در کنار شعرها و کنایه‌های خود از برخی معضلات اجتماعی و فرهنگی و مسائل سیاسی نیز انتقاد می‌کنند.

مهم‌ترین مسئولیت اجتماعی یک طنزپرداز

این طنزپرداز در ادامه به مهم‌ترین مسئولیت اجتماعی یک طنزپرداز اشاره کرد و گفت: طنزپردازان باید تفاوت گفتمان طنز را با فحاشی یا بی‌پردگی و بی‌ادبیاتی بدانند.

وی اظهار کرد: متأسفانه برخی در قالب الفاظ ناشایست، رکیک و به دور از ادبی که شایسته زبان و ادب فارسی است، به طنزپردازی روی آورده‌اند و طنز را با تریبون‌ها و بلندگوها اشتباه گرفته‌اند.

صاحبی با تأکید بر اینکه طنز چنین پیشینه و تاریخچه‌ای ندارد که بخواهیم از آن برای بیان الفاظ ناشایست استفاده کنیم، بیان کرد: شعر طنز جزو تمیزترین، پاکیزه‌ترین و مودب‌ترین قالب‌های شعری بوده که تاکنون داشته‌ایم.

وی نقد اجتماعی را با طنز بسیار متفاوت توصیف کردو گفت: این نگرانی وجود دارد که قالب اصلی شعر طنز که تلخند عنوان می‌گیرد، مقداری مورد هجمه و هجوم قرار بگیرد و شعر ناسالم و ناشایست جایگزین آن شود و نتواند جای خود را به خوبی باز کرده و معضلات اجتماعی را حل کند.

این طنزپرداز ادامه داد: این مشکلات موجب به وجود آمدن خودسانسوری‌هایی از جمله خودسانسورهای دولتی و از سویی موجب بروز حساسیت‌ها و ایجاد برخی خط قرمزها می‌شود که این می‌تواند به حوزه شعر طنز آسیب بزند.

طنز فاخر چیست؟

وی با بیان اینکه طنز سیاسی را نمی‌توان طنز فاخر دانست، عنوان کرد: طنز فاخر طنزی است که همه ابعاد آن رعایت شود و استانداردهای لازم را داشته باشد؛ از سویی باید ابهت و متانت شعری خود را حفظ کند تا در طول تاریخ دچار آسیب نشود.

صاحبی در ادامه در پاسخ به این سوال که جامعه تا چه اندازه درک کنایه‌هایی که در اشعار طنز بیان می‌شود را دارد، گفت: این موضوع بستگی به ظرافت قلم و طبع شاعر دارد. می‌شود شاعر شعر طنز متانت خود را حفظ و در عین حال جایگاه واقعی خود را در جامعه پیدا کند.

دامن زدن به مسائل سیاسی

وی تصریح کرد: دامن زدن به مسائل سیاسی، هجمه‌های بیگانه، آگاه نبودن از قالب شعر طنز، عدم مطالعه شاعران در خصوص پیشینه شعر طنز و اینکه هر شاعری این اجازه را به خود بدهد شعر طنز بگوید، موجب شده شعر طنز مورد آسیب‌های جدی قرار بگیرد.

این طنزپرداز با اشاره به اینکه این آسیب‌ها موجب شده اغلب قالب‌های شعر طنز به سمت سیاسی شدن پیش برود و مشکلاتی را به وجود آورد، به وضعیت طنز اشاره کرد و افزود: طنز دارای پیشینه، درونمایه و ادبیاتی است که چندین قرن دست به دست شده است. طنز دوره‌های آموزشی تخصصی دارد و تدریس می‌شود.

وی با تأکید بر اینکه طنز باید آموزش داده شود، نوع گفتار طنز را بسیار مهم دانست و بیان کرد: طنز لحن، کلام، اندیشه، تصویر و پیشینه دارد.

صاحبی ادامه داد: سانسورها، ممیزی‌ها و ترس از اینکه شعر طنز سیاسی شود، موجب شده مقداری شعر طنز مهجور بماند ولی به دلیل پیشینه غنی آن می‌تواند جای خود را باز کند.