تکثیر رزماری فعالیتی سرگرم‌کننده برای پرورش گیاهی جدید است. در این مقاله از چطور، روش تکثیر رزماری و ریشه‌دارکردن آن در آب را توضیح می‌دهیم.

راهنمای مطالعه نمایش

تکثیر رزماری از طریق بذر

تکثیر رزماری از طریق قلمه

نگهداری از گیاه رزماری

شما بگویید

رزماری چیست؟

رزماری با نام علمی «Rosmarinus officinalis» گیاهی با برگ‌های سوزنی‌شکل و بومی آسیا و سواحل مدیترانه است. این درختچه همیشه‌سبز جزو خانواده نعناع به شمار می‌رود و در زمره گیاهان چندساله است. به عبارت دیگر، تا زمانی که شرایط آب‌وهوایی اجازه بدهد، رزماری هر سال به رشد خود ادامه می‌دهد. ارتفاع و عرض درختچه‌های رزماری در بهترین حالت به حدود ۱۲۱ سانتی‌متر می‌رسد. این درختچه‌ها گل‌هایی به رنگ‌های آبی، بنفش، سفید یا صورتی دارند.

کاربردهای رزماری

چاشنی رزماری برای آشپزی

رزماری خواص مختلفی دارد و برای این اهداف پرورش داده می‌شود:

باغبانی: رزرماری گیاهی جذاب است و نگهداری از آن نسبتا آسان. همین ویژگی‌ها سبب شده‌اند که این گیاه به گزینه‌ای محبوب برای باغبانی تبدیل شود.
آشپزی: رزماری چاشنی بی‌نظیری برای انواع سوپ، خورش، غذاهای گوشتی و سس است. دم‌نوش رزماری هم طرف‌داران خاص خود را دارد. همچنین اگر این گیاه را با روغن زیتون ترکیب کنید، سسی خوشمزه برای تهیه نان به‌ دست می‌آید.
اسانس و عطر: رایحه خاص رزماری این گیاه را به ترکیبی رایج در عطرها، شامپوها و صابون‌های معطر تبدیل کرده است.

تکثیر رزماری از طریق بذر

برای اینکه بذر رزماری بهتر رشد کند، بهتر است پرورش آن را از فضای داخلی شروع کنید. از آنجایی که بذر رزماری دیر جوانه می‌زند، مراحل کاشت آن را ۳ تا ۶ ماه پیش از فصل رشد شروع کنید. معمولا ۳۰درصد از بذرهای رزماری جوانه می‌زنند، بنابراین باید بیش از تعداد گیاه مدنظرتان بذر آماده کنید. پس از تهیه بذر رزماری، باید مراحل ۷گانه روش کاشت رزماری در گلدان را طی کنید.

۱. انتخاب‌کردن گلدان رزماری

برای شروع می‌توانید از گلدان‌های کوچک یا حتی شانه‌ تخم‌مرغ استفاده کنید. بهترین گزینه برای تکثیر رزماری در گلدان استفاده از سینی نشاء با درپوش پلاستیکی است.

۲. آماده‌کردن خاک

پس از انتخاب گلدان رزماری، نوبت به آماده‌کردن خاک مناسب می‌رسد. خاک این گلدان باید زهکشی خوبی داشته باشد. بهتر است مخلوطی از خاک پرلیت و پیت‌ماس به‌نسبت مساوی یا مخلوط رشد بدون خاک و استریل تهیه کنید. این خاک پیش از اضافه‌شدن به گلدان باید کمی مرطوب شود.

۳. اضافه‌کردن بذر رزماری

در هر بخش از خاک گلدان رزماری ۳ تا ۴ بذر بپاشید و روی آنها را با کمی خاک مخلوط بپوشانید. دقت کنید که خاک را به‌ اندازه‌ای روی بذر بریزید که بتواند نور خورشید را دریافت کند.

۴. آبیاری گلدان

به گلدان و بذرهای رزماری کمی آب بدهید، سپس روی آن را با پوششی پلاستیکی بپوشانید. برای آبیاری این گلدان باید از اسپری آب‌پاش استفاده کنید و مطمئن شوید که سطح خاک مرطوب شود اما خیس نباشد. این کار به رشد بذرها در خاک کمک می‌کند.

۵. نگهداری گلدان رزماری در مکانی گرم و آفتابی

سینی نشاء یا گلدان رزماری را جایی در معرض نور مستقیم و فراوان خورشید قرار بدهید. اگر نمی‌توانید مکانی گرم و آفتابی پیدا کنید، می‌توانید از تشک حرارتی نهال و لامپ رشد گیاه استفاده کنید.

هر زمان سطح خاک گلدان خشک شد، پوشش پلاستیکی را بردارید و به‌آرامی با اسپری آن را آب‌پاشی کنید تا خاک مرطوب شود. فرایند جوانه‌زنی رزماری معمولا ۲ تا ۴ هفته طول می‌کشد.

۶. برداشتن پوشش پلاستیکی گلدان

پس از ظاهرشدن جوانه‌های رزماری، پوشش پلاستیکی گلدان یا سینی نشاء را بردارید. هنگامی که جوانه‌های رزماری سر از خاک بیرون آوردند، سینی نشاء را در یک سینی آب با عمق اندک قرار بدهید. آب از طریق سوراخ‌های زهکشی به داخل خاک نفوذ می‌کند. جوانه‌های رزماری باید زیر نور مستقیم خورشید یا لامپ رشد باشند.

۷. کاشت رزماری در مزرعه یا گلدان اصلی

وقتی نهال‌های رزماری ۷ تا ۱۵ سانتی‌متر قد کشیدند، باید آنها را به فضای باز منتقل کنید. نهال رزماری باید در خاکی سرشار از کمپوست با زهکشی مناسب کاشته شود. برای کاشت رزماری در مزرعه، باغچه یا گلدان بزرگ‌تر باید مکانی را انتخاب کنید که روزانه ۶ تا ۸ ساعت نور مستقیم خورشید دریافت می‌کند. اگر رزماری را در گلدانی بزرگ‌تر بکارید، می‌توانید در زمستان‌های سرد آن را به داخل خانه ببرید.

تکثیر رزماری از طریق قلمه

تکثیر رزماری از طریق قلمه زدن

«ایا رزماری در اب ریشه میده؟» این سؤالی است که بسیاری از علاقه‌مندان به گل‌ و گیاه درباره روش تکثیر رزماری می‌پرسند. در پاسخ به این دسته از طرف‌داران باغبانی باید گفت که بله، تکثیر رزماری در اب هم روشی برای پرورش این گیاه جذاب است. از آنجایی که بذر رزماری دیر جوانه می‌زند و رشد کندی دارد، ساده‌ترین روش برای تکثیر رزماری استفاده از قلمه‌های این گیاه است. قلمه‌های رزماری در عرض چند ماه بالغ می‌شوند و می‌توانید رزماری را سریع‌تر برداشت کنید.

برای کاشت رزماری در اب باید ۶ مرحله را طی کنید.

۱. چیدن قلمه رزماری

برای چیدن قلمه‌های رزماری باید از قیچی باغبانی تیز استفاده کنید. سراغ گیاه رزماری بالغ بروید و یکی از بهترین ساقه‌های آن را به‌طول ۱۲ تا ۱۳ سانتی‌متر برش بزنید. برای قلمه‌برداشتن باید شاخه‌های جدید، نرم و انعطاف‌پذیر رزماری را انتخاب کنید. بهتر است که بیش از ۱ قلمه بردارید، چون احتمالش هست که بعضی از قلمه‌ها ریشه‌دار نشوند.

۲. مرتب‌کردن قلمه رزماری

پس از برش‌زدن بهترین ساقه‌های رزماری باید برگ‌های اضافی آن را جدا کنید. برای این کار، سراغ دوسوم انتهایی قلمه بروید.

۳. قراردادن قلمه‌ها در آب

یک شیشه آب جوشیده سردشده بردارید و قلمه‌ها را داخل آن بگذارید. این شیشه را به مکانی گرم با تابش غیرمستقیم نور خورشید منتقل کنید. پس از آن هم هر ۲ تا ۳ روز یک‌ بار آب شیشه را با آب جوشیده سردشده جدید عوض کنید. آب شیشه باید همیشه شفاف باشد در غیر این‌ صورت قلمه‌ها می‌پوسند.

معمولا قلمه رزماری در عرض ۲ تا ۶ هفته ریشه‌دار می‌شود. بااین‌حال اگر در شهری با آب‌وهوای سرد زندگی می‌کنید، ممکن است ریشه‌دارشدن قلمه‌ها بیشتر طول بکشد. در صورتی‌ که برگ‌های سوزنی قلمه‌ای به رنگ قهوه‌ای درآیند و بریزند، باید از خیر آن بگذرید چون این قلمه ریشه‌دار نخواهد شد. زمانی‌ که ریشه‌ها در اطراف ساقه اصلی قلمه زیاد شدند، می‌توانید آن را بکارید.

۴. کاشتن قلمه‌ها

هر قلمه را در گلدان کوچکی بکارید. این گلدان باید خاک مخلوطی مانند آنچه در روش کاشت رزماری در گلدان گفتیم، داشته باشد. زهکشی گلدان هم باید طوری باشد که آب اضافی به‌راحتی از آن خارج شود.

برای کاشت رزماری، در خاک گلدان سوراخ‌هایی به عمق ۷ سانتی‌متر ایجاد کنید. سپس قلمه‌ها را به‌آرامی و طوری که ریشه آسیب نبیند، در حفره‌ها بگذارید. به‌آرامی حفره‌ها را با خاک پر کنید. درنهایت به آن به‌ اندازه‌ای آب بدهید که خاک مرطوب شود.

۵. مراقبت از گلدان‌ها

برای پرورش و تکثیر رزماری باید به آن نور کافی برسانید. مطمئن شوید که هر گیاه به اندازه کافی نور غیرمستقیم خورشید را دریافت می‌کند. هر زمان که سطح خاک گلدان خشک شد هم آن را آبیاری کنید.

گیاه را به‌دقت زیر نظر بگیرید. زمانی‌ که برگ یا شاخه جدیدی رشد کرد، قلمه را به‌آرامی بکشید. اگر حس کردید که گیاه در خاک محکم شده، یعنی به‌خوبی ریشه‌دار شده و آماده انتقال به باغ یا گلدان اصلی است.

۶. انتقال گیاه رزماری به فضای آزاد

در آخرین مرحله برای تکثیر رزماری باید آن را به گلدانی بزرگ‌تر، باغ یا باغچه منتقل کنید. این گیاه برای ادامه رشد به خاکی سرشار از کمپوست با زهکشی مناسب نیاز دارد. جایی که برای پرورش رزماری انتخاب می‌کنید باید روزانه ۶ تا ۸ ساعت نور مستقیم خورشید دریافت کند.

نگهداری از گیاه رزماری

نگهداری از گیاه رزماری در گلدان و آب

برای حفظ سلامت و زیبایی گیاه رزماری باید ۴ کار انجام دهید که در ادامه هریک را شرح داده‌ایم.

۱. کنترل آفات و بیماری‌ها

آفاتی مانند شته‌ها، شپشک‌ها، مگس‌های سفید و کنه‌های عنکبوتی قرمز همیشه سلامت گیاه رزماری را تهدید می‌کنند. این آفات ممکن است سبب پژمرده‌شدن شاخ‌وبرگ‌های گیاه شوند. بنابراین بهتر است که گیاه خود را مرتب بررسی کنید. در صورت مشاهده کوچک‌ترین اثری از آفات از صابون حشره‌کش استفاده کنید تا جلوی پیشرفت آن گرفته شود.

یکی از بیماری‌های رایج در گیاهانی مانند رزماری پوسیدگی ریشه است. برای پیشگیری از این بیماری باید از آبیاری زیاد گلدان رزماری پرهیز کنید. زمان آبیاری مطمئن شوید که خاک گلدان کاملا خشک شده باشد.

علاوه‌ بر این، گیاه رزماری ممکن است بر اثر نامناسب‌بودن گردش هوا دچار شپشک و شپشک آردآلود شود. برای بهبود گردش هوای گلدان رزماری در فضای داخلی، یک فن یا هواکش در نزدیکی آن نصب کنید.

۲. هرس‌کردن گیاه رزماری

برای اینکه گیاه شما شاخه‌های جدید بدهد باید آن را هر چند وقت یک‌ بار هرس کنید. برای کوتاه‌کردن شاخه‌ها و گل‌های مرده یا آسیب‌دیده از قیچی باغبانی استفاده کنید. زمان مناسب برای هرس‌کردن گیاه رزماری فصل بهار یا اوایل فصل تابستان است. هرس‌کردن گیاه در این وقت از سال به افزایش رشد شاخ‌وبرگ‌های جدید کمک می‌کند.

۳. زمان برداشت رزماری

بهترین زمان برای برداشت رزماری درست پیش از گل‌دهی است. روغن رزماری درست پیش از شکوفه‌دادن گیاه بهترین طعم را پیدا می‌کند. هنگام برداشت رزماری، شاخه‌های مدنظر را جدا و وارونه آویزان کنید. سپس آنها را به مکانی خنک و تاریک انتقال دهید تا خشک شوند. زمانی که شاخه‌ها خشک شدند، برگ‌ها را از شاخه جدا کنید. برگ‌ها را باید کامل جدا کنید تا طعم آنها حفظ شود.

فقط زمانی سراغ جداکردن برگ‌های رزماری بروید که می‌خواهید از آنها استفاده کنید. در غیر این‌ صورت اجازه دهید که برگ‌های خشک روی شاخه‌ها باقی بمانند.

۴. کاشت رزماری همراه با گیاهان دیگر

بهتر است که رزماری در کنار گیاهان دیگری کاشته شود تا شاداب‌تر بماند. برخی از گیاهان مانند کلم بروکلی، گل‌کلم، کلم‌پیچ، لوبیا و ازگیل بهترین گزینه‌ها برای همراهی با رزماری هستند.

شما بگویید

رزماری یکی از گیاهانی است که نگهداری ساده‌ای دارند. بنابراین بسیاری از علاقه‌مندان به باغبانی سراغ تکثیر رزماری می‌روند. این گیاه هم از طریق بذر و هم از طریق قلمه تکثیر می‌شود. برای کاشت رزماری در خاک باید از خاک مناسب و زهکشی‌شده استفاده کنید. برای آبیاری آن هم باید اجازه بدهید خاک کاملا خشک شود. در غیر این‌ صورت، آفاتی مانند شپشک یا بیماری‌هایی نظیر پوسیدگی ریشه گیاه شما را نابود می‌کنند.

در این مقاله، روش کاشت و تکثیر رزماری را توضیح دادیم. شما تابه‌حال تجربه کاشت این گیاه را داشته‌اید؟ به‌نظر شما چه نکات مهم دیگری هست که باید به نکات گفته‌شده اضافه کنیم؟

در ادامه بخوانید: گیاهانی که در آب رشد میکنند؛ ۳۲ گیاه برای زیباتر کردن خانه و محل کار