سایه سنگین ابر ریسک های اقتصادی و سیاسی بر بورس

شاخص‌‌‌‌‌‌‌کل بورس اوراق‌بهادار تهران در معاملات روز دوشنبه تا سطح ۲‌میلیون و ۱۸۳‌هزار ‌واحدی پیش‌‌‌‌‌‌‌روی کرد. در جریان دادوستد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های تالار شیشه‌ای بعد از چند روز نامطمئن، شاهد قدرت متقاضیان نسبت به عرضه‌کنندگان بودیم، به‌طوری‌که در برخی از ساعات معاملاتی، عرضه‌کنندگان سهام مجبور به عقب‌نشینی از سفارش‌های فروش خود شدند.

دیروز در حالی نماگر‌‌‌‌‌‌‌ اصلی بورس تهران از سطح میانی ۱/ ۲میلیون واحدی بالاتر رفت که رد پای تغییر وضعیت شاخص بازارهای پیشرو در معاملات بورسی قابل رؤیت است. در روزی که دلار وارد کانال ۵۰هزار تومان شد، زمزمه احتمال عرضه خودرو در بورس‌کالا نیز توانست تابلوهای معاملاتی را به رنگ سبز درآورد.

دماسنج اصلی بازار سهام در معاملات دوشنبه با رشد بیش از ۲۶هزار واحدی (معادل ۹۴/ ۰‌درصد) به سطح ۲‌میلیون و ۱۸۳‌هزار واحدی رسید تا بعد از ۷روز معاملاتی شاهد ورود پول حقیقی باشد.

برآیند معاملاتی سومین روز کاری هفته از پیشروی بیش از ۲۶هزارواحدی دماسنج بورس تهران حکایت داشت و نماگر اصلی تحت‌تاثیر فروکش‌کردن تب فروش در این روز معاملاتی ۲۱/ ۱درصد بر ارتفاع خود افزود. شاخص‌کل هم‌‌‌‌‌‌‌‌وزن (که از تمام نماد‌‌‌‌‌‌‌‌های معاملاتی به یک میزان تاثیر می‌پذیرد) نیز وضعیت نسبتا مطلوبی‌ را تجربه کرد و در روز دوشنبه متاثر از روند کلی بازار ۸.۴۵۰ واحد بالا آمد. به‌نظر می‌رسد ورود پول ۴۱‌میلیارد‌تومانی سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌گذاران خرد در این روز و رسیدن ارزش معاملات خرد به رقمی بالغ بر ۴۱۲۷‌میلیارد‌تومان (سهام و حق‌تقدم)، پس از کش و قوس فراوان به‌طور مجدد توانسته جریان دادوستد‌‌‌‌‌‌‌‌های بازار سهام را به سمت حقیقی‌‌‌‌‌‌‌‌ها کانالیزه کند. بازار سهام در روز گذشته شاهد ورود دلار به کانال ۵۰‌هزارتومان بود. علاوه‌بر این مهم، انتشار اخباری جدید پیرامون احتمال عرضه خودرو در بورس‌کالا سبب‌شد مجددا توجه‌ها به سمت بازارسرمایه بازگردد. اما با توجه به اینکه تغییر محسوسی در وضعیت فاکتورهای اثرگذار بر روند این بازار مشاهده نشده‌است، نمی‌توان با قاطعیت نسبت به پایداری مسیر صعودی بازار‌، اظهارنظر کرد.

چراغ‌سبز حقیقی‌ها

بدین ترتیب در ۶۵روز معاملاتی که از ابتدای سال‌۱۴۰۲ تاکنون سپری شده‌است ۳۶روز معاملاتی بازار سهام شاهد ورود پول حقیقی و ۲۹ روز دیگر ورود پول حقوقی بوده‌است، به‌عبارتی بازار از ابتدای سال‌۱۴۰۲ تاکنون در ۵۵‌درصد روز‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های کاری ورود پول حقیقی را تجربه کرده‌است. ارزش معاملات خرد بورس تهران نیز مجددا پس از ۳روز معاملاتی به رقمی بیشتر از۴‌هزار‌میلیارد‌تومان بازگشت، بنابراین بعد از گذشت یک هفته معاملاتی بازار ورود پول حقیقی را به نظاره نشست. ارزش معاملات خرد بورس (سهام و حق‌تقدم) نیز توانست رقم ۴۱۲۷میلیارد‌تومانی را به خود اختصاص دهد.

بررسی تکنیکال اعداد و ارقام قبل از شکست محدوده ۲‌میلیون و ۲۰۰‌هزار‌واحدی از حمایت قوی این سطح حکایت داشت و برخی از تکنیکالیست‌‌‌‌‌‌‌ها بر این باور بودند که شاخص پس از برخورد به این نقطه به‌طور مجدد بازمی‌گردد، اما در ادامه تحت‌تاثیر ریسک‌های ساختاری که پیامدی جز افزایش فشار فروش و خروج پول نداشت این محدوده مهم از دست رفت. با وجود آنکه نسبت به ازدست‌رفتن کانال کنونی شاخص‌کل نگرانی‌هایی وجود دارد اما کارشناسان بازار سرمایه ‌بر این باورند که محدوده فعلی ۱/ ۲میلون واحد کف حمایتی محسوب می‌شود؛ این در حالی است که برخی دیگر ازکارشناسان از واقعیت دیگری در این مسیر پرده‌‌‌‌‌‌‌برمی‌دارند. به این ترتیب آنچه از ناحیه سیاستگذاری‌ها طی ۴۰ روز گذشته (از ۱۶اردیبهشت) رخ‌داده سبب‌شده تا افت سنگین بورس در دو ماه گذشته رقم بخورد. آنطور که شواهد نشان می‌دهد در صورتی‌که وضعیت فوق تداوم یابد ممکن است روند نا مطمئن دیگری در بورس اوراق‌بهادار تهران به جریان بیفتد.

در فرابورس نیز شاهد رشد شاخص‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها بودیم و نماگر اصلی این بازار اگرچه در مقایسه با روز قبل از آن با جهش ارتفاع روبه‌رو شد اما جهش ۹۴/ ۰‌درصدی نماگر این بازار در مقایسه با روز یکشنبه (۴۳/ ۱) از افت‌سرعت تقاضا خبر می‌دهد، بااین‌حال نماگر مذکور نیز در محدوده ۲۸‌هزار و ۲۶۵‌واحدی به‌کار خود پایان داد. بررسی جزئیات آمار تغییر مالکیت صنایع بورسی در ۱۲تیر‌ماه مشخصا از گردش پول میان صنایع مختلف حکایت می‌کند. صنایعی که در دو روز ابتدای هفته عمدتا با فرار پول از سوی سهامداران خرد مواجه بودند، در روز دوشنبه با اقبال بیشتری روبه‌رو شدند. فرآورده‌های نفتی‌(پالایشی)، خودرو و ساخت قطعات، کاشی و سرامیک، حمل‌ونقل و محصولات شیمیایی جزو گروه‌های پر طرفدار در این روز بودند و ورود پول سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌گذاران را به خود دیدند.

وزن سنگین ابرریسک‌ها

در حال‌حاضر سرمایه‌‌‌‌‌‌‌گذاران با ۲ ابرریسک ساختاری با وزنی سنگین در بخش‌های اقتصادی و سیاسی همراه‌‌‌‌‌‌‌ هستند. گرچه ریسک‌های مذکور به‌عنوان تهدیدکننده‌ای جدی برای بازارهای مالی محسوب می‌شوند اما در بازارهای موازی به دلیل اینکه قیمت‌ها با ضرب‌آهنگی شدید رشد کرده‌اند و سطوح فعلی‌شان همسو با برخی نرخ‌سازی‌ها وارد جهشی غیر‌عادی شده‌است، ریسک‌های غیراقتصادی و اقتصادی می‌توانند در این بازارها به‌عنوان اهرم فشار و تعدیل‌کننده قیمتی عمل کنند، اما این شرایط در بازار سهام به گونه‌ای دیگر جلوه خواهد کرد. بررسی بازدهی ۱۲ ماهه بازارها در ۱۴۰۱ نیز نشان می‌دهد بازار سهام نسبت به رقبایش نتوانسته در جدال با انتظارات تورمی، سرافراز بیرون بیاید و درمیان شرایط داغ بازارها بعد از ربع سکه، سکه‌تمام و دلار رتبه چهارم بازدهی سالانه را به خود اختصاص داده‌است.

به همین دلیل طی دو سال‌و‌نیم گذشته، بازار سرمایه به سبب ریسک‌های متعدد و رکود جهانی از حرکت در روند صعودی قابل‌قبول با وضعیت تورمی باز ایستاده است و خود را با تاخیر زیاد و اندک با شرایط تورمی وفق داده‌است. وضعیتی که بورس تهران در حال‌حاضر نیز به آن دچار‌شده، گویای همین امر است. از این‌رو شاید عامل مذکور را بتوان پاسخی درست در‌برابر این پرسش بنیادی که چرا سرمایه‌گذاران با تکیه بر تورم به سمت خرید در این بازار تمایل نشان نمی‌دهند، دانست. وضعیت کنونی ریسک‌‌‌‌‌‌‌‌گریزی صاحبان پول را به‌طور روز فزون شدت بخشیده و در عین‌حال به دلیل تهدیدهای خارجی مکرر از جذابیت بورس تهران کاسته است. در ماه‌های گذشته «دنیای‌اقتصاد» در گفت‌وگو با کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی و بازار سرمایه بارها به واکاوی عدم‌توانایی بازار سهام در حرکت در روندی پایدار پرداخته است، اما نکته تامل برانگیز و مشترک همه این مباحث حول یک موضوع می‌چرخد.

در اغلب موارد سیاستگذاری‌های بانک‌مرکزی که معمولا با محوریت کنترل تورم انجام می‌شود، در راستای مداخلات دستوری در سطوح مختلف سودآوری شرکت‌های فعال در بازار سرمایه کشور را با تعدیلاتی چشمگیر همراه کرده است. فردین آقابزرگی، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» معتقد است؛ در مقطع کنونی بازار سرمایه بیش از مواقع دیگر با حساسیت بیشتری روند متغیرهای اثرگذار را رصد می‌کند و دلیل احتیاط بیش از حد معامله‌گران این بازار که نوسانات منفی را در پی داشته، عمدتا از بی‌‌‌اعتمادی نسبت به آینده معاملات در این بازار نشات‌گرفته‌است.

منبع: دنیای اقتصاد