جزئیات جدید از اصلاح قانون انتخابات

به گزارش راهبرد معاصر؛ سیامک ره‌پیک عضو حقوقدان و قائم مقام دبیر شورای نگهبان در آیین افتتاحیه همایش «قانون انتخابات، برنامه‌ریزی و راهبردها» که باحضور مسئولان دفاتر نظارت و بازرسی استان‌های این شورا در تهران برگزار شد، ضمن عرض تبریک به مناسبت فرارسیدن عید غدیر به این حدیث از امام علی (ع) «قِیمَةُ کُلِّ امْرِئٍ مَا یُحْسِنُهُ» (حکمت 81 نهج‌البلاغه) اشاره کرد و گفت: این جمله از مولای متقیان از نگاه بزرگان، اندیشمندان و اهل ادب و حکمت بسیار بامعنا و پرمغز است. سیدرضی که خود نهج‌البلاغه را گردآوری کرده است در این باره نوشته است که این عبارت قیمت ندارد و به قدری بزرگ است که هم‌وزن و معادل آن پیدا نمی‌شود.

وی در ادامه به بیان نظراتی که درباره قیمت انسان مطرح شده است پرداخت و اظهار داشت: برخی قیمت انسان را به علم او، برخی به عملش و برخی به خیری که به دیگران می‌رساند تفسیر کرده‌اند. یک معنی دقیق هم که برخی گفته‌اند این است که ارزش انسان، آن چیزی است که او آن را نیکو می‌‌دارد؛ یعنی آن چیزی که انسان دوست می‌دارد، ارزش انسان را تعیین می‌کند.

ره‌پیک افزود: اگر کسی برای کسب یک جایگاه مدیریتی دست به هر کاری می‌زند، ارزش او همان‌قدر و همان جایگاه مدیریتی است. اگر هم کسی تمام تلاشش به دست آوردن مال و املاکی از دنیاست، ارزش و قیمتش همان مقدار است. بنابراین قیمت هر کس به آن چیزی است که بدان عشق می‌ورزد.

وی در پایان این بخش از صحبت‌هایش ابراز امیدواری کرد که ایام غدیر را قدر بدانیم و از حکمت‌ها و اندیشه‌های ژرف علوی بهره‌مند شویم.

پیشروی انقلاب به سوی اهداف و آرمان‌ها

ره‌پیک در ادامه ضمن تاکید بر اینکه پس از برگزاری این همایش 2 روزه باید هماهنگی‌ها افزایش پیدا کند و افق روشنی برای انتخابات پیش‌رو ترسیم شود، به بیان مقدمه‌ای درباره انتخابات پرداخت و این بخش از سخنانش را اینگونه آغاز کرد: انقلاب اسلامی یک پدیده بی‌نظیر و سرنوشت‌ساز برای بشریت است. این انقلاب هسته و جوهره‌ای دارد که واقعاً از بین نخواهد رفت یا حسب ظاهر به سادگی از بین نخواهد رفت.

وی با اشاره به انواع توطئه‌ها و نقشه‌های دشمنان برای نابودی انقلاب اسلامی طی 44 سال گذشته عنوان کرد: انقلاب اسلامی یک قدرت درونی و ذاتی دارد که پس از هر فتنه به بازسازی خودش می‌پردازد و به راهش ادامه می‌دهد. در برخی از فتنه‌ها، معادلات عادی و ظاهری می‌گفتند که انقلاب به پایان خط رسیده است، اما همگان دیدند که انقلاب اسلامی و مردم بزرگ ایران چگونه سربلند از آن فتنه بیرون آمدند و با قدرت بیشتر به طی مسیر پرداختند.

قائم‌مقام دبیر شورای نگهبان خاطرنشان کرد: این قدرت درونی و ذاتی انقلاب اسلامی در اغتشاشات پاییز 1401 بار دیگر نمایان شد. در آن هجمه سنگین دشمنان که از آن به عنوان جنگ ترکیبی یاد می‌شود، جوهره انقلاب اسلامی هویدا شد و تصورات غلط بسیاری را نقش بر آب کرد.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری با تاکید بر اینکه انقلاب اسلامی به سمت اهداف و ثبات پیشروی می‌کند، گفت: ماهیت و جنس جوهره انقلاب اسلامی اخلاص، معنویت، مجاهدت و مقاومت است. ما در هر فتنه‌ای شاهد بروز و تجلی این جوهره هستیم. امروز با اخلاص و معنویت مومنان، مجاهدت مجاهدان و مقاومت مقاومان در حال حرکت به سوی اهداف و آرمان‌ها هستیم.

ره‌پیک در ادامه بیان کرد: ایران اسلامی در حال حرکت و پیشرفت است. آثار ثبات، پیشرفت و حرکت به سوی اهداف نیز قابل مشاهده است؛ نقش و بازی‌گری ایران در منطقه و جهان افزایش یافته است. پیشرفت در حوزه‌های علمی و نیز فناوری‌های دفاعی مشهود است. ارتباط با کشورهای همسایه و سایر کشورها توسعه پیدا کرده و شاخص‌ها در حوزه‌های مختلف رو به بهبود است.

وی اظهار داشت: گسل‌هایی هم در بخش‌هایی وجود دارد و در حوزه‌های اقتصادی و معیشتی نیز نیازمند کار و تلاش بیشتری هستیم، اما باید تلاش کنیم تا این شکاف‌ها افزایش پیدا نکند و مسائل و مشکلات معیشتی کاهش یابد.

تجربه نشان داده است که هر وقت رو به جلو حرکت کرده‌ایم و در مسیر پیشرفت قرار گرفته‌ایم، برخی در داخل و خارج از کشور تلاش می‌کنند تا گسل‌ها را فعال کنند. باید ضمن حرکت در مسیر پیشرفت از این شکاف‌ها و گسل‌ها غافل نشد و به ترمیم آن‌ها پرداخت.

انتخابات فرصتی برای پیشرفت کشور است

قائم مقام دبیر شورای نگهبان در ادامه به نقش انتخابات در حرکت عمومی ایران اسلامی اشاره کرد و گفت: انتخابات نماد مردم‌سالاری دینی و مشارکت مردم در حکومت است. کارویژه آن نیز انسجام‌بخشی سیاسی و اجتماعی می‌باشد. انتخابات نشاط و تحرک سیاسی ایجاد می‌کند و گاهی اوقات با گردش نخبگان، فضای جدیدی برای کشور و تصمیم‌سازی به وجود می‌آورد.

وی با بیان اینکه انتخابات یک فرصت برای پیشرفت کشور است، عنوان کرد: اینکه رهبر معظم انقلاب امسال زودتر از دیگر سال‌ها به موضوع انتخابات پرداختند، در این باره سخن گفتند و راهبردهایی را در 4 حوزه مطرح فرمودند، بدین معناست که انتخابات باید به فضای عمومی کشور کمک کند و از این فضا نیز کمک بگیرد. البته برخی تلاش دارند انتخابات را که یک فرصت برای کشور است به تهدیدی علیه کشور تبدیل کنند.

ره‌پیک تاکید کرد: شبهاتی که در مورد اهمیت انتخابات، نظارت موثر، مشارکت مردم، فایده‌ انتخابات و... مطرح می‌شود با هدف ضربه زدن به این فرصت می‌باشد. اگر انتخابات مهم نبود و فرصتی برای حرکت عمومی و پیشرفت کشور به حساب نمی‌آمد، اینقدر مورد هجمه قرار نمی‌گرفت.

این عضو حقوقدان شورای نگهبان با یادآوری آموزه‌های امام خمینی (ره) و سخنان رهبر معظم انقلاب مبنی بر اینکه هرکجا دیدید دشمن بیشتر به آن ضربه می‌زند، بدانید که آنجا مهم و اساسی است، گفت: انتخابات یک امر بسیار مهم برای کشور است. همه باید به وظایف خود در قبال انتخابات به خوبی عمل کنند تا به روند حرکت عمومی کشور کمک شود.

«اعتمادزایی» و «اطمینان‌بخشی»؛ مهمترین رویکردهای شورا

قائم‌مقام دبیر شورای نگهبان در ادامه به تشریح مهم‌ترین رویکردهای شورای نگهبان در انتخابات پیش‌رو پرداخت و گفت: نخست اینکه ما وظیفه و مسئولیت نداریم که از افراد بخواهیم در انتخابات نامزد شوند، اما از حضور و مشارکت تمامی افراد و جناح‌های سیاسی که در چارچوب قانون عمل می‌کنند استقبال می‌کنیم.

وی دومین رویکرد را قانون‌مداری اعلام کرد و گفت: رویکرد و حرکت کلی شورای نگهبان در امر نظارت بر انتخابات (بررسی صلاحیت، نظارت بر برگزاری انتخابات و رسیدگی به اعتراضات و گزارش‌های تخلفاتی) همچون گذشته عمل به قانون است.

ره‌پیک با تاکید مجدد بر اینکه معیار در امر نظارت بر انتخابات قانون است، گفت البته در اجرای قانون باید دقت داشت و غیرمتعارف و غیرعقلایی رفتار نکرد. وی یادآور شد: در صورتی که طرح «اصلاح موادی از قانون انتخابات» به تصویب نهایی برسد و لازم‌الاجرا شود، همه دست‌اندرکاران باید با قانون جدید آشنا شوند. این مصوبه برخوردار از نکات مثبتی نسبت به حقوق مردم و داوطلبان است.

این استاد دانشگاه گفت: یکی از نکات مثبت این مصوبه افزایش مهلت‌های رسیدگی به پرونده‌های افراد است. اگر در گذشته این کار طی 20-30 روز برای پرونده 16 هزار نفر انجام می‌گرفت، در این مصوبه مهلت بیش از سه ماهه برای این کار در نظر گرفته شده تا بررسی‌ها دقیق‌تر انجام شود.

وی افزود: براساس اصلاحات قانون همچنین به طور جدی به استماع سخنان شاکیان و کسانی که ردصلاحیت شده یا صلاحیتشان احراز نشده، پرداخته خواهد شد و این در جهت تقویت جمهوریت نظام است و حق داوطلبان و مردم بهتر رعایت خواهد شد.

قائم‌مقام دبیر شورای نگهبان رویکرد دیگر شورای نگهبان را «بی‌طرفی» و «پاسخگویی» عنوان کرد و اظهار داشت: اگر دقیقاً به قانون عمل کنیم، بهتر می‌توانیم پاسخگو باشیم و از عملکرد خودمان دفاع کنیم. ما باید بگوییم و در عمل نیز نشان بدهیم که پاسخگو هستیم. اگر این امر تحقق یابد، «اعتمادزایی» و «اطمینان‌بخشی» حاصل خواهد شد؛ این‌ها رویکردهای اصلی شورای نگهبان در این دوره هستند.

ره‌پیک با تاکید بر اینکه شورای نگهبان باید به تقویت اعتماد و مقابله با اقدامات دشمنان بپردازد، گفت: برخی از افراد در داخل کشور حرف‌هایی بیان می‌کنند که نتیجه‌اش تضعیف اعتماد افکار عمومی نسبت به شورای نگهبان است؛ اینکه گفته شود شورای نگهبان به طور کلی تنها تحت تاثیر نظر برخی دستگاه‌هاست؛ صحیح نیست. شورای نگهبان 6 فقیه و 6 حقوقدان دارد و از یک بدنه کارشناسی قوی برخوردار است که در مورد صلاحیت‌ها و همچنین مصوبات با دقت نظر می‌دهد و تنها به گزارش‌ها اکتفا نمی‌کند.

این عضو حقوقدان شورای نگهبان مجدد تاکید کرد: ما باید طبق قانون کار کنیم تا اعتماد افزایش پیدا کند. اگر اعتماد افزایش یابد، یکی از زمینه‌های تحقق راهبردهای سلامت، امنیت، رقابت و مشارکت در انتخابات پیش‌رو فراهم خواهد شد. تحقق این راهبردها نیازمند وجود زمینه‌هایی است که یکی دیگر از آن‌ها تقویت امیدواری بین مردم است. همه دستگاه‌ها باید تلاش کنند تا زمینه‌های تحقق راهبردهای اعلامی رهبر معظم انقلاب فراهم شود.

وی در پایان این بخش از صحبت‌هایش بر ضرورت هم‌افزایی و افزایش همکاری‌ها و هماهنگی‌ها تاکید کرد و گفت: جلساتی با دستگاه‌های مختلف برای برگزاری انتخابات برگزار شده که تداوم خواهد یافت و امیدواریم که آثار این هماهنگی در انتخابات پیش‌رو مشاهده شود.

قائم‌مقام دبیر شورای نگهبان در بخش پایانی صحبت‌هایش چند توصیه به مسئولان دفاتر نظارتی و بازرسی این شورا در استان‌ها بیان کرد که نخستین آن درباره اعتمادزایی و اطمینان‌بخشی بود. وی گفت: تمام جهت‌گیری فعالیت‌ها باید باتوجه به این موضوع باشد. انتخابات سال 1402 بسیار مهم است و باید نسبت به دوره‌های گذشته اهتمام بیشتری داشته باشیم. حتی در انتخاب افراد برای هیات‌های نظارت و شبکه‌های ناظران حداکثر دقت صورت بگیرد و از انتخاب افرادی که در تجربه، خوش‌نامی، دقت و بی‌طرفی‌شان خدشه‌ای وجود دارد، جلوگیری شود.

وی درباره هیات‌های نظارت شهرستان و بخش عنوان کرد: که طبق مصوبه اصلاح قانون انتخابات، هیات‌های نظارت در بخش‌ها شکل دیگری خواهند یافت و در صورتی که آن مصوبه نهایی و قانونی بشود باید اجرا شود.

ره‌پیک به مسئولان استانی توصیه کرد تا نحوه تشکیل هیات‌های نظارت در بخش‌ها را به خوبی فرابگیرند تا اقدام غیرقانونی رخ ندهد.

عضو حقوقدان شورای نگهبان در توصیه‌ دیگری بر لزوم همکاری با مجریان انتخاباتی به ویژه فرمانداران تاکید کرد و گفت: البته باید توجه داشت که این همکاری منجر به دخالت در امر اجرا نشود. ضمن حفظ استقلال جایگاه اجرا و حفظ مرزبندی‌ها بین نظارت و اجرا با برگزاری جلساتی، هماهنگی‌ها و همکاری‌ها صورت بگیرد.

توصیه بعدی ره‌پیک درباره رسانه و فضای مجازی بود. وی گفت: همیشه قبل از انتخابات‌ها بحث‌ها و مسایلی در مورد استفاده یا سوء استفاده از رسانه‌ها به وجود می‌آید که در این دوره هم احتمالاً این امر بیشترمشاهده خواهد شد. لازم است بخش‌های مختلف شورای نگهبان همچون اداره کل روابط عمومی، اداره کل انتخابات و دفاتر استانی هماهنگی‌هایی داشته باشند تا اهداف و رویکردهای شورا در کل کشور به صورت یکسان اعلام شود و جهت‌گیری‌های کلی هماهنگ و منطقی باشد تا از این فرصت سواستفاده نشود.

همچنین وی بر لزوم مستندسازی پرونده‌ها تاکید کرد و این کار را بسیار مهم خواند.

قائم‌مقام دبیر شورای نگهبان گفت: چارچوب مستندسازی پرونده‌ها باید به خوبی و کامل رعایت شود. ارتباط بین پرونده‌های استانی و مرکز نیز باید منطقی باشد تا هماهنگی‌ها افزایش یابد و شاهد اختلافات کمتری باشیم.

این عضو حقوقدان شورای نگهبان در پایان از تمامی حاضران خواست با اداره کل انتخابات هماهنگی کامل داشته باشند وی ابراز امیدواری کرد که انتخابات 1402 با مشارکت بالای مردم و با تحقق راهبردهای اعلامی رهبر معظم انقلاب برگزار شود./ فارس