ایران و مصر جلوی ضرر را می‌گیرند!

فرارو- بیش از چهار دهه از قطع روابط ایران و مصر می‌گذرد، اما به نظر می‌رسد گره روابط ایران و مصر در حال باز شدن است و گام‌های اولیه برای احیای روابط ایران و مصر برداشته شده است. نقطه عطف آغاز روابط، در دیدار مقام معظم رهبری با سلطان عمان در تاریخ هشتم خرداد امسال نمود یافت. هیثم بن طارق پیام تمایل مصر برای از سرگیری روابط با جمهوری اسلامی ایران را رساند و مقام معظم رهبری پاسخ دادند: «ما از این موضع استقبال می‌کنیم و مشکلی در این زمینه نداریم.»

به گزارش فرارو، روز هشتم تیر، امیر عبداللهیان، در دیدار با سفرای کشور‌های اسلامی گفت: «از توسعه مناسبات و بازگشت عادی روابط با دیگر کشور‌های منطقه و جهانی اسلام، از جمله جمهوری عربی مصر و کشور مسلمان و برادر مراکش نیز استقبال می‌کنیم.» علی اکبر ولایتی نیز در گفتگو با شبکه خبری العالم از لزوم توسعه روابط ایران با کشور‌های منطقه از جمله مصر سخن گفت.

مصر و ایران هر دو چهل سال متضرر شدند

عبدالرضا فرجی راد، تحلیل‌گر ارشد بین‌الملل در گفتگو با فرارو در خصوص تحولات اخیر روابط ایران و مصر گفت: «حدود چهار دهه از قطع روابط ایران و مصر می‌گذرد. اما دفاتر حافظ منافع در دو کشور در سطح سفیر کار می‌کنند. مصر، کشوری مهم و شاید بتوان گفت یکی از مهمترین کشور‌های عربی است. این کشور، زمانی لقب مهمترین کشور عربی منطقه را داشت، اما امارات و عربستان با رشد و توسعه جایگزین مصر شدند. از زمان قطع روابط ایران و مصر تا کنون، بار‌ها تلاش‌هایی انجام شد که این رابطه برقرار شود، اما موفقیت ویژه‌ای ایجاد نشد.»

این دیپلمات پیشین افزود: «با توجه به این که رابطه ایران و عربستان تجدید شده است، سایر کشور‌های عرب منطقه نیز تمایل پیدا کرده اند روابط خود را با ایران ترمیم کنند. یکی از این کشور‌ها مصر است. البته روند نزدیک شدن ایران به مصر چندان پر سرعت نیست و هر دو کشور با احتیاط کامل پیش می‌روند. درواقع واسطه‌هایی در این رابطه (گسترش مناسبات) فعالیت می‌کنند و پیام می‌برند و می‌آورند. مصری‌ها چندان تمایلی ندارند این کار با عجله انجام شود و منتظرند ابتدا روابط ایران و عربستان تعیین تکلیف شده و به سرانجام کامل برسد. روند تحولات روابط ایران و عربستان در مسیر قابل قبولی قرار گرفته و این موضوع از دید مصری‌ها دور نمانده است. بازگشایی سفارت ایران در ریاض یک نقطه عطف مهم بود که از دید مصر و سایر کشور‌های عرب منطقه حائز اهمیت زیادی است. البته این نکته نیز مهم است که احتمالا مصر و ایران برای از سرگیری روابط با یکدیگر شروطی دارند و کار را با ورود گردشگران به مصر آغاز می‌کنند و سپس در سطح بالاتر و گسترده تری ویزا‌های انفرادی صادر خواهد شد.»

این استاد ژئوپلیتیک با اشاره به ظرفیت‌های متعدد ایران و مصر برای توسعه همکاری‌های منطقه‌ای گفت: «ایران و مصر به عنوان دو کشور اثرگذار در منطقه شناخته می‌شوند که روابطی تاریخی با یکدیگر دارند. در طول چهل سالی که روابط دو کشور قطع بود، هر دو کشور متضرر شدند. ظرفیت متقابل صادراتی مصر و ایران برای یکدیگر بسیار بالا است و دو کشور در حوزه فرهنگی امکان تبادلات بالایی دارند. یک نکته مهم در روابط فعلی ایران و مصر این است که اگرچه مصری‌ها در خصوص شیوع مذهب شیعه در کشورشان نگرانی‌هایی دارند، اما تعصبِ الازهر (مهم‌ترین نهاد دینی مصر) نسبت به مذهب شیعه کمتر از دیگر باورمندان اهل سنت است.»

وی در ادامه گفت: «ایران و مصر می‌توانند از یک سو همکاری‌های منطقه‌ای خود را در حوزه اقتصاد توسعه دهند و از سوی دیگر در مسائل مختلفی از جمله موضوع فلسطین و سوریه تشریک مساعی کنند. افزون بر این ها، مجموعه‌ای از کشور‌های حوزه خلیج فارس، مصر، ایران و عراق پتانسل این را دارند که به همکاری‌های بیشتری با یکدیگر بپردازند. همه این ایده‌ها در شرایطی امکان تحقق دارد که آرامش نسبی در منطقه به وجود بیاید و مصری‌ها نیز سعی کنند سیاست خارجی متوازنی داشته باشند. یعنی همانطور که با ایالات متحده و اروپا روابط برقرار می‌کنند با روسیه و چین نیز تعادل رابطه‌ای ایجاد کنند. مصر تا همین اواخر روی توسعه روابط خود با غرب متمرکز شده بود و توجهی به ایجاد توازن نداشت. طبیعتا توجه به سیاست متوازن کمک می‌کند رابطه ایران و مصر نیز با کیفیت بهتری پیش برود. خوشبختانه در حال حاضر روابط مصر با فلسطین و نوار غزه خوب است.»

فرجی راد گفت: «تاکید دارم که چگونگی پایداری روابط بین ایران و مصر تا حد زیادی به این بستگی دارد که رابطه ایران و عربستان چگونه پیش برود. کشور‌هایی مثل مصر، بحرین، اردن و پاکستان به عربستان وابستگی دارند و بهبود روابط با عربستان، با این کشور‌ها نیز صمیمت ایجاد می‌کند. مسئله دوم این است که ما چگونه در مصر به حساسیت‌ها توجه داشته باشیم. این طبیعیست که مصری‌ها ترجیح می‌دهند با کشور‌هایی وارد ارتباط شوند که به حساسیت‌های اعتقادی و سیاسی آنان بیشتر توجه دارند. درست پیش رفتن همین دو نکته می‌تواند به افزایش مناسبات فرهنگی، مذهبی و اجتماعی نیز کمک کند.»