نقدی بر کمپین جدید تبلیغاتی روبیکا/ چرا تبلیغات جدید روبیکا پر سر و صدا بود؟

در روزهای ابتدایی اکران بیلبوردها، موج انتقادات از روبیکا شکل گرفت. انتقاداتی که بیشتر متوجه این برداشت بود که روبیکا با سواستفاده از فضای محدودیت‌های اینترنت در کشور و فیلتر بودن پیامرسان‌های خارجی، تلاش می‌کند خود را به مردم معرفی کند و قابلیت‌های پرسرعت بودن خود را، به واسطه‌ی فیلتر نبودن، به رخ مخاطبان بکشد.

اما ظاهراً مسأله، طور دیگری بود. حل معمای طرح بیلبوردها و گذاشتن تمام طرح‌ها در کنار یکدیگر، کاملاً نمایانگر آن بود که کنایه‌ی روبیکا به رقبای داخلی خود است. برای مثال در یکی از طرح‌ها به امکان ارسال فایل تا ۲ گیگابایت و امکان تماس صوتی تصویری، به عنوان مزیت اشاره شده است. امکاناتی که در دو پیام‌رسان اصلی خارجی هم وجود دارد. اما در پیامرسان ایتا نه تنها امکان تماس صوتی و تصویری نیست، بلکه نهایتاً تا ۵۰ مگابایت می‌توان فایل ارسال کرد. در نتیجه اینکه این دو طرح، که البته به طور جالبی، استفاده از رنگ‌های سازمانی ایتا نیز در آن مشخص است، به این پیامرسان داخلی طعنه می‌زند. در طرح دیگر که مربوط به سرعت پیامرسان روبیکا است، که البته بیش از سایر طرح‌ها مورد انتقاد و توجه قرار گرفت، با استفاده از رنگ سازمانی «بله» به عدم پایداری کیفیت و سرعت آن پلتفرم اشاره می‌شود و اینکه در مقابل، روبیکا سرعت بالاتری نسبت به سایر رقبای داخلی دارد. نتیجه تمام رمزگشایی‌ها اینکه، مشخصاً روبیکا می‌خواهد در رقابت با سایر رقبای اصلی خود در داخل، سهم بازار بیشتری را از کاربران کسب کند. این ‌ایده و روش تبلیغاتی نیز راهی ناآشنا نیست. نمونه‌های داخلی و خارجی متعدد این مدل بازاریابی نیز به خوبی گواه این است که این اقدامات، اگر اصول اخلاقی را رعایت کند، می‌تواند جذاب هم باشد.

خوب‌ها و بدهای «بیا روبیکا»

روبیکا در پیاده‌سازی معمای طرح‌های خود روان عمل نکرده و احتمالا مخاطب در نگاه اول، برداشت کاملی از آن نخواهد داشت. در طرح‌های این بیلبوردها، مشخصا لوگوی همراه اول و ایرانسل منتشر شده که نشان از تمایل روبیکا از به نمایش گذاشتن سهامداران خود است. همان‌طور که «بله» خود را متعلق به بانک ملی معرفی می‌کند. حالا نکته مهم این است که چرا این پیام رسان‌ها به مقابله مستقیم با یکدیگر رسیده‌اند؟

پس از فیلترینگ ابزارهای بین‌المللی پیام‌رسانی و شبکه‌های اجتماعی در شهریور 1401، دولت این بنا را گذاشت تا مردم را تشویق و ترغیب به استفاده از پیامرسان‌های داخلی کند. بعد از گذشت نزدیک به یک سال و کوچ بسیاری از کاربران به پلتفرم‌های داخلی، و البته حواشی به‌وجود آمده و مقاومت بخشی از کاربران در برابر این کوچ اجباری، مدیران این پلتفرم‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که سهم بازار آن‌ها را، آن دسته از کاربرانی تشکیل می‌دهند که تا امروز به یکی از شبکه‌های داخلی مراجعه کرده‌اند. از همین رو، روبیکا، به عنوان مهم‌ترین و بزرگترین بازیگر این عرصه، بازی مستقیم را برای گرفتن سهم بازار بیشتر آغاز کرده تا به عبارتی کار را تمام کند! کاری که به زعم آن‌ها و احتمالاً، می‌تواند روبیکا را تبدیل به پیامرسان اصلی کشور کند و سایر رقبا را از صحنه خارج. در ادامه‌ی این فضای رقابت مستقیم، سروش پلاس تنها پیامرسانی بود که صراحتاً و تند و تیز واکنش نشان داده و در توییتی، روبیکا را متهم به صرف ده‌های میلیارد هزینه تبلیغاتی با استفاده از رانت کرده است. اقدامی که ظاهراً سروش‌پلاس با استفاده از این التهاب برای دیده شدن انجام داده و هر چند بازخورد گسترده‌ای داشته، اما نتیجه‌ی مطلوبی برای آن‌ها در پی نداشت. چرا که بسیاری از کاربران فضای مجازی، سروش‌پلاس را هم به همین‌اتهاماتی که خود وارد کرده، متهم کردند.

نکته جالب دیگر اینکه روابط عمومی روبیکا در گفت و گویی که با تکراتو و در پاسخ به حواشی اخیر داشته، گفته است که این پلتفرم از ابتدا موافق انسدادها و فیلتر شبکه‌های جهانی نبوده و نمی‌خواهد از فضای محدودیت‌ها، به نفع خود و در تبلیغاتش بهره‌مند شود. بنابراین، فرضیه رقابت رو در روی پلتفرم‌ها با یکدیگر قوت می‌گیرد، اما به نظر بعید می‌آید که منظور روبیکا از کنایه‌هایش، سروش‌پلاس بوده باشد، چرا که این پیامرسان‌، طبق آخرین آمار اعلامی وزارت ارتباطات، در مقام چهارم پیامرسان‌های بومی از منظر تعداد کاربر قرار دارد و فاصله‌اش با روبیکا، بیشتر از آن است که یک تهدید محسوب شود.

حالا باید دید واکنش و اقدام دو رقیب روبیکا، یعنی ایتا و بله چه خواهد بود و آیا آنها هم وارد میدان رقابتی خواهند شد که روبیکا آغازش کرده است؟