مالاریا چیست و چقدر خطرناک است؟

مالاریا نوعی بیماری انگلی شایع منتقله است که از نیش پشه آلوده به انسان منتقل می‌شود. انگل تک یاخته پلاسمودیوم در خون انسان عامل اصلی بیماری مالاریا است که با علائمی مثل تهوع شدید، تب بالا و لرز خودش را نشان می‌دهد. سالانه ۲۱۰ میلیون نفر در سراسر دنیا به این بیماری مبتلا می‌شوند و از این تعداد ۴۴۰ هزار نفر فوت می‌شوند. در ادامه این مطلب با ما باشید تا با مالاریا و علائم و عامل این بیماری بیشتر آشنا شوید.

اگر شما یا نزدیکانتان علائم مشکوک این بیماری را دارید، باید به متخصص عفونی مراجعه کنید. شما می‌توانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه‌بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره تلفنی با دکتر عفونی وجود دارد.

مالاریا چیست؟

بیماری انگلی مالاریا از انگل تک‌سلولی پلاسمودیوم در خون ایجاد می‌شود. درواقع، نیش پشه آنوفل این بیماری را به انسان منتقل کرده و پلاسمودیم وارد گلبول‌های قرمز خون شده و در آنجا رشد می‌کند. پس از تکثیر، سلول‌های قرمز خون را پاره می‌کند و علائم این بیماری پدیدار می‌شوند. این بیماری گونه‌های مختلفی دارد که سه گونه شایع آن در ایران ویواکس، فالسیپاروم و ملاریه هستند. شدیدترین و خطرناک‌ترین نوع آن هم فالسیپاروم است.

متن انگلیسی:
Malaria is a serious and sometimes fatal disease caused by a parasite that commonly infects a certain type of mosquito which feeds on humans.
ترجمه متن:
مالاریا یک بیماری جدی و گاهی کشنده است که توسط یک انگل ایجاد می‌شود که معمولاً نوع خاصی از پشه را که از انسان تغذیه می‌کند، آلوده می‌کند.

cdc

نام دیگر بیماری مالاریا

نام دیگر این بیماری تب نوبه، تب متناوب، تب و لرز و پالدویسم است. به کسی که به این بیماری مبتلا می‌شود هم مالاریال (Malarial) می‌گویند.

علائم مالاریا

اولین علائم فردی که به این بیماری مبتلا می‌شود احساس سرما و لرز است که به تب و نهایت عرق ختم می‌شود. این بیماری می‌تواند علت قطع نشدن تب در کودکان باشد. این مراحل، حمله مالاریا نام دارد. از دیگر علائم ابتلا به این بیماری عبارتند از:

• علت سردرد مداوم می‌تواند ابتلا به این بیماری باشد.
• حالت‌تهوع و استفراغ
• خستگی مفرط و درد عضلانی
• درد قفسه سینه یا شکم
• سرفه
• عرق‌کردن

عامل بیماری مالاریا چیست؟

انگل تک سلولی پلاسمودیوم عامل این بیماری است که از طریق نیش پشه آنوفل ماده به انسان منتقل می‌شود. در ایران ۱۹ نوع پشه آنوفل داریم که ۷ گونه آن عامل این بیماری هستند و معمولا شب‌ها خونخواری دارند.

چه زمانی به پزشک مراجعه ‌کنیم؟

اگر در نواحی مالاریاخیز زندگی می‌کنید یا به‌تازگی از سفر به این مناطق برگشتید و دچار تب‌ولرز، تعریق و سردرد شدید بهتر است به متخصص عفونی مراجعه کنید. دوره کمون انگل عامل این بیماری در بدن یک سال است. اگر علائم بیماری شدید باشد حتما به متخصص بیماری‌های عفونی مراجعه کنید.

برای بررسی علائم بیماری مالاریا به کدام دکتر مراجعه کنیم؟

برای بررسی علائم این بیماری باید به متخصص عفونی و پزشک بیماری‌های عفونی مراجعه کنید. شما می‌توانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه‌بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره تلفنی با دکتر عفونی وجود دارد.

تشخیص انواع بیماری مالاریا

متخصص عفونی برای تشخیص این بیماری سوابق بیمار را بررسی می‌کند و پس از معاینه بالینی دستور آزمایش خون می‌دهد. چرا که تنها راه تشخیص بیماری‌های عفونی مثل مالاریا همین آزمایش خون است. متخصص عفونی با مشاهده نتیجه این تست همراه با آزمایش‌های خونی دیگر می‌تواند عوارض احتمالی جدی و شدید این نوع بیماری عفونی را تشخیص بدهد.

درمان مالاریا

برای درمان این بیماری معمولا متخصص عفونی داروهایی را برای کشتن انگل تجویز می‌کند. البته نوع درمان و طول مدت درمان بسته به عوامل زیر متفاوت خواهد بود:

• شدت علائم بیماری
• نوع انگل عامل عفونت
• سن بیمار
• باردار بودن بیمار

درمان مالاریا فالسیپاروم

کلروکین و پریماکین دو داروی اصلی برای درمان افراد مبتلا به پلاسمودیوم ویواکس و فالسیپاروم هستند. افراد بالغ مبتلا طی ۳ روز باید ۱۰ قرص کلروکین مصرف کنند؛ میزان دوز پریماکین برای درمان مالاریا در بچه‌ها ۰.۲۵ میلی‌گرم به ازای هر یک کیلو وزن بیمار طی ۱۴ روز یا ۷۵ میلی‌گرم به‌ازای هر یک کیلو به‌صورت یک بار در هفته برای ۸ هفته توصیه می‌شود.

نوزادان زیر یکسال و خانم‌های باردار و افرادی که از کمبود G۶PD رنج می‌برند مجاز به مصرف پریماکین برای درمان این بیماری نیستند. پس از مشاهده علائم این بیماری عفونی مثل تب، لرز، حالت‌تهوع شدید و تعریق بلافاصله به پزشک متخصص عفونی مراجعه کنید و بدون مشورت هیچ دارویی سرخود مصرف نکنید.

درمان مالاریا در طب سنتی

طب سنتی برای درمان این بیماری روش‌های خانگی و گیاهی زیر را توصیه می‌کند:

• جوشانده ریشه کاسنی وحشی
• روزی ۳ بار آب برگ کرفس تازه
• جوشانده برگ اکالیپتوس
• جوشانده آب‌لیمو، همراه با شلغم، کرفس و کلم

طب سنتی برای درمان این بیماری ترکیب روغن گنه گنه و روغن بادام تلخ را برای ماساژ بدن تجویز می‌کند. روغن گنه گنه خاصیت تب‌بر دارد و برای همین داروی درمان مالاریا در طب سنتی است. مصرف خوراکی این روغن گیاهی هم برای ازبین‌بردن بیماری‌های انگلی در طب سنتی توصیه می‌شود.

درمان مالاریا خانگی

روش‌های درمان خانگی مالاریا عبارتند از:

• دارچین به‌خاطر داشتن سینامالدهید خاصیت ضدانگلی دارد و از دیرباز برای درمان خانگی این بیماری تجویز می‌شد. مصرف چای دارچین تازه بهترین راه برای درمان مالاریا خانگی است.
• آب‌پرتقال سرشار از ویتامین C است که سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند و با باکتری‌های عامل بیماری‌های عفونی مثل این بیماری مقابله می‌کند. مصرف روزانه آب‌پرتقال تازه یکی از روش‌های موثر برای درمان مالاریا خانگی است که علائم این بیماری را کاهش می‌دهد.
• زنجبیل به‌خاطر داشتن ترکیبات جینجرول خاصیت ضدالتهابی دارد و خواص زنجبیل تازه برای درمان مالاریا توصیه می‌شود. مصرف دمنوش زنجبیل با تقویت سیستم ایمنی بدن اجازه انتشار عفونت این بیماری را در بدن می‌گیرد.
• آب لیمو ترش یا شیرین نیز به‌خاطر داشتن ویتامین C سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و از انتشار عفونت در بدن جلوگیری می‌کند. روزی یک لیوان آب را با آب یک عدد لیمو تازه ترکیب کرده و میل کنید تا تب و حالت‌تهوع کم شود.
• ریحان مقدس یکی از گیاهانی است که علائم مالاریا را کاهش می‌دهد و خاصیت درمانی هم دارد. می‌توانید این گیاه را به صورت تازه یا دمنوش مصرف کنید.
• آب گریپ‌فروت هم خاصیت تقویت سیستم ایمنی و مقابله با عفونت‌ و باکتری‌ها دارد.
• توت‌فرنگی و تمشک از میوه‌های ضروری پیشنهادی درمان خانگی مالاریا هستند که به‌خاطر داشتن آنزیم و آنتی‌اکسیدان بالا انگل‌های عامل این بیماری را از بین برده و اجازه انتشار عفونت در بدن را نمی‌دهند.
• مصرف آب ولرم (گرم) باعث تسهیل کار دستگاه گوارش شده و اسهال را برطرف می‌کند، و التهاب را پایین می‌آورد. مصرف روزی ۶ تا ۸ لیوان آب ولرم روش مناسبی برای تسریع درمان این بیماری عفونی است.
• بابونه به شکل دمنوش یا چای بابونه خاصیت ضدباکتریایی دارد که تب‌ولرز و حالت‌تهوع ناشی از علائم مالاریا را برطرف می‌کند.
• خاصیت آنتی‌بیوتیکی شنبلیله آن را به روش موثری برای درمان خانگی مالاریا تبدیل کرده است. شنبلیله را پودر کرده و با یک لیوان آب میل کنید یا می‌توانید مثل چای آن را مصرف کنید. دمنوش شنبلیله می‌تواند حالت‌تهوع را برطرف کند. یادتان باشد که هرچند روش‌های خانگی درمان این بیماری عمدتا روی خوراکی‌های گیاهی تاکید دارند اما هیچ‌گاه بدون مشورت با پزشک متخصص هیچ روش درمانی را دنبال نکنید. متخصص عفونی با معاینه وضعیت بیمار و شرایط او می‌تواند بهترین راهکار درمان این بیماری را تجویز کند.

انواع مالاریا

انگل پلاسمودیوم عامل این بیماری سه گونه دارد:

• پلاسمودیوم ویواکس
• پلاسمودیوم مالاریه یا مالاریای سه- یک خوش‌خیم
• پلاسمودیوم فالسیپاروم یا مالاریای سه- یک بدخیم

عدم درمان گونه سوم خطر مرگ به‌دنبال دارد.

پیشگیری از بیماری مالاریا

با انجام اقدامات زیر می‌توانید از بیماری‌های عفونی مانند این بیماری پیشگیری کنید:

• آموزش مسائل بهداشتی به جامعه برای شناسایی نشانه‌ها، شیوه‌های انتقال بیماری و پیشگیری.
• بیماریابی با هدف قطع زنجیره انتقال و درمان به‌موقع
• مبارزه با ناقل بیماری مثل استفاده از پشه‌بند در شب‌ها، استفاده از توری برای پنجره و درهای خانه، استفاده از حشره‌کش قبل از خواب، مصرف مواد دورکننده حشرات، ازبین‌بردن آب‌های راکد و محل تکثیر پشه آنوفل
• لاروکشی آب‌هایی که محل تخمگذاری پشه آنوفل است.
• دفع پشه‌های بالغ با حشره‌کش‌های شیمیایی مثل بایگون و آیکون که اثر طولانی‌تری دارند.

پشه مالاریا در کجا زندگی می کند؟

پشه مالاریا که عامل بیماری انگلی منتقله مالاریا است در کشورهای مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری زندگی می‌کند.

سوالات متداول شما

در ادامه به بررسی سوالاتی می‌پردازیم که پیش از این از متخصصین دکترتو پرسیده بودید.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به پزشک

این بیماری، انگلی است که توسط پشه آنوفل به انسان منتقل می‌شود. انواع و گونه‌های مختلفی دارد که سه گونه ویواکس، فالسیپاروم و مالاریه موجود در ایران هستند که از بین آن‌ها پلاسمودیوم ویواکس شایع‌ترین گونه انگل مالاریا است و خطرناک‌ترین نوع آن هم پلاسمودیوم فالسیپاروم است که خطر مرگ را به‌دنبال دارد.

این بیماری بیشتر در مناطق گرمسیری شیوع پیدا می‌کند و در ایران بیشتر در نواحی گرمسیری کرمان، سیستان و بلوچستان و هرمزگان دیده می‌شود. از علائم شایع این بیماری می‌توان به تب‌ولرز، تعریق، حس سرما و سردرد و حالت‌تهوع اشاره کرد. بلافاصله بعد از مشاهده علائم به‌خصوص تب حتما به پزشک متخصص عفونی مراجعه کنید تا درمان را سریع شروع کنید.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد بیماری مالاریا، باید با متخصص بیماری‌های عفونی مشورت کنید. شما می‌توانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه‌بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره تلفنی با دکتر عفونی وجود دارد.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!

منابع: cdc، mayoclinic، my.clevelandclinic، who