برای کودکان و نوجوانان؛ کتاب‌هایی که روایتگر واقعه تاریخی عاشورا هستند

سرویس کودک و نوجوان خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، به مناسبت فرا رسیدن تاسوعا و عاشورای حسینی به سراغ کتاب‌هایی رفته‌ایم که به معرفی شخصیت‌های کربلا و اتفاقات آن پرداخته‌اند و با زبان داستان یا شعر، واقعه تاریخی عاشورا و اتفاقاتی را که بر امام حسین(ع) و اهل بیت ایشان افتاده است روایت می‌کنند. در ادامه با تعدادی از این کتاب‌ها آشنا می‌شویم؛

«فرمانده گندم‌خوار»
کتاب «فرمانده گندم‌خوار» نوشته سیدسعید هاشمی رمان تاریخی برای نوجوانان است که نشر مهرستان آن را منتشر کرده است.
این رمان یک راوی اول‌شخص دارد. راوی روایت خود را از روزی که بیرون شهر کوفه کنار لشکرش بود آغاز می‌کند. کتاب «فرمانده گندم‌خوار» در زمینه تاریخ اسلام و پیوند آن با تاریخ ایران نوشته شده است. در این داستان، صحبت از شخصیت‌هایی همچون یزید و عبیدالله بن زیاد و موقعیت‌هایی مانند جنگ و کشورگشایی است. برای نگارش این رمان تاریخی از منابع گوناگونی همچون «قرآن کریم»، «الکامل فی التاریخ»،‌ «اعیان الشیعة» و «الامامة و السیاسة» استفاده شده است.

والی کوفه، عمر سعد فرماندۀ نام‌آشنای سپاهیان کوفه را که آمادۀ حرکت به سوی ایران و مبارزه با دیلمیان و گرفتن حکومت ری است، فرا‌ می‌خواند. والی کوفه، شرط به‌دست‌آوردن حکومت ری برای عمر را ادارۀ جنگی بزرگ و نابرابر توسط او می‌داند. این موقعیت موجب تردیدهای بسیاری برای عمر سعد می‌شود و می‌بایست در این دوراهیِ بزرگ، تصمیمی تاریخی بگیرد.

بخش‌هایی از کتاب «فرمانده گندم‌خوار»: «به ماه نگاه کردم. نیمی از ماه به زیر ابرها رفته بود. تا صبح، چند ساعت بیشتر نمانده بود. فقط چند ساعت دیگر مانده بود به قلعه‌های محکم و تودرتوی ری برسم. رفتم داخل خیمه‌ام. کمی آب خوردم. خسته بودم؛ اما خوابم نمی‌آمد. امشب را باید بیدار می‌ماندم. جنگِ به این بزرگی کجا و خواب کجا؟».

مجموعه ۹جلدی «قهرمانان کربلا»

مجموعه ۹جلدی «قهرمانان کربلا» به قلم منصوره مصطفی زاده از سوی انتشارات کتاب‌پارک منتشر شده است و به معرفی ۹ تن از قهرمانان کربلا می‌پردازد.
امام حسین(ع)؛ قهرمان قهرمان‌ها، مردی که سعی کرد آدم‌ها را از بدی‌ها و بداخلاقی‌ها نجات دهد.
حضرت زینب(س)؛ پیام‌آور مقاوم و صبور کربلا؛ حضرت زینب یک مأموریت سخت به عهده داشت و بدون آنکه ضعف از خودش نشان دهد باید مراقب اهل بیت امام حسین می‌بود.
حضرت ام‌البنین(س)؛ با این که در کربلا نبود اما به خاطر تربیت فرزندی چون حضرت عباس(ع) در کربلا مؤثر بود.
حضرت قاسم(ع)؛ قهرمان دفاع از امام، بعضی از قهرمان‌ها با وجود کوچکی، شجاع و بااراده هستند.
مسلم(ع)؛ یار گوش به فرمان امام حسین(ع).
حبیب‌بن مظاهر؛ یاور و دوستدار امام حسین، پیرترین شهید کربلا که از کودکی در خدمت خاندان پیامبر بود.
حُر؛ مردی آزاده که در ابتدا راه را بر امام بست؛ اما امام او را تحت‌تأثیر قرار داد و به سپاه امام ملحق شد.
زهیر؛ یار و دوستدار امام حسین(ع).
و در نهایت اسلم ترک که در زمان امام زندگی می‌کرد و مردی کاردان و باسواد بود.

مجموعه پنج‌جلدی «قصه‌های کربلا»
این مجموعه کودکانه در پنج جلد ۱۲صفحه‌ای به داستان‌هایی درباره حضرت زینب(س)، حضرت ابوالفضل(ع)، امام حسین(ع) و یارانش، حضرت رقیه(س) و حضرت علی‌اصغر(ع) می‌پردازد. این مجموعه جذاب و خواندنی به قلم جعفر ریوندی و تصویرگری طاهره رضایی از سوی انتشارات کمال اندیشه منتشر شده است. این مجموعه به‌صورت شعرهای کوتاه سروده‌شده و با تصاویر بسیار زیبا و جذاب همراه شده که مناسب گروه سنی الف و ب است. موضوع این کتاب‌ها آشنایی با واقعه کربلا است.

منظومه عاشورایی «هنگام باران بود»
«هنگام باران بود» کتاب شعری است سروده سیدحبیب نظاری با تصویرگری هما رستمی که از سوی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان منتشر شده است. این کتاب شعر برای گروه سنی بالای ۱۲ سال و درباره حضرت رقیه(س) است. شعر از زبان این بانوی سه‌ساله سروده شده است.

«مردان نخیله»
کتاب «مردان نخیله» رمان نوجوان است که به قلم زینب امامی‌نیا از سوی انتشارات مهرک (کودک و نوجوان سوره مهر) منتشر شده است.
مردان نخیله روایت مردمان کوفی است. مردمانی که نان به نرخ روز می‌خورند و ایمان‌شان در گرو زر و سکه است. قهرمانان قصه عامر و قاسم نوجوانانی هستند که در شمشیرزنی از مهارت بالایی برخوردارند و باید در غیاب پدران خویش که به میدان کارزار رفته‌اند، به دنبال تمیز دادن حقیقت از شایعات و حمایت از خانواده و مظلومان باشند.
«بچه‌های عاشورا»
«بچه‌های عاشورا» که از سوی انتشارات به‌نشر برای گروه سنی کودکان و نوجوانان منتشر شده است، دربرگیرنده داستان‌های کوتاهی است که طی آنها سرگذشت کودکان و نوجوانان کاروان امام حسین(ع) در کربلا به‌صورت جداگانه بازگو می‌شود. در این مجموعه که با تصویرگری مسعود قره‌باغی منتشرشده، رشادت‌ها و دلیری‌های شهدای کودک و نوجوان کربلا نقل شده است.

«شمشیر و اسب زخمی»، «اسیران کوچک»، «مرد و میدان»، «کوچه به کوچه»، «جنگجوی کوچک»، «از غریبه‌ها می‌ترسم» و «عطش و آتش» عناوین این مجموعه هفت‌جلدی هستند.

«شمشیر و اسب زخمی» داستان شهامت عمرو، فرزند جناده بن حارث سلمانی در سرزمین کربلا است. در جلد دیگر با عنوان «اسیران کوچک» روایت حماسه و شهادت اندوهناک طفلان مسلم بن عقیل بازگو شده است. در کتاب «مرد و میدان» بازخوانی شهامت‌های قاسم فرزند نوجوان امام حسن مجتبی(ع) در کربلا روایت می‌شود و در کتاب «کوچه به کوچه» چگونگی شهادت قاسم فرزند حبیب بن مظاهر، یار باوفای امام حسین(ع) در واقعه کربلا درج شده است. جلد دیگر این مجموعه با نام «جنگجوی کوچک» داستان رشادت‌های عبدالله فرزند امام حسن مجتبی(ع) در واقعه کربلا است و «از غریبه‌ها می‌ترسم» هم داستان محمد فرزند سعید بن عقیل در واقعه کربلا را شامل می‌شود.

در آخرین جلد این مجموعه «عطش و آتش» نیز قصه شهادت علی‌اکبر(ع) فرزند رشید امام حسین(ع) در میدان نبرد روایت می‌شود که با شجاعت تمام در واقعه کربلا حضور داشت و به شهادت رسید. هر یک از عناوین این مجموعه هفت‌جلدی در ۱۵ صفحه، با شمارگان هزار نسخه و به بهای ۱۰ هزار تومان عرضه شده‌اند.

«پدر، عشق و پسر»
کتاب «پدر، عشق و پسر» داستانی زیبا و لطیف از سیدمهدی شجاعی است که انتشارات کتاب نیستان به چاپ رسانده و هنوز و همچنان اثری درگیرکننده و خواندنی برای گروه سنی نوجوان و جوان است. این اثر که از زبان اسب حضرت علی اکبر(ع) روایت می‌شود، فرازهایی از زندگی آن حضرت را به تصویر کشیده است.
راوی داستان، عقاب، اسب حضرت علی اکبر(ع) است و مخاطب راوی، مادر گرامی حضرت، لیلی، بنت ابی مره است. در ۱۰ مجلس داستان، همراه با آن حضرت به زندگی امام قدم می‌گذاریم و در مجالس پایانی به داستان شهادت حضرت می‌رسیم؛ اما هر کدام از برش‌های کتاب نیز به نوعی به واقعه کربلا مربوط می‌شوند و از این رو، تک‌تک خطوط کتاب، رنگ و بوی عاشورایی خود را حفظ کرده است.

حضرت علی اکبر(ع) نقش بسیار مهمی را در واقعه کربلا ایفا کردند؛ اما در میان منابع اندکی می‌توان درباره ایشان چیزی یافت و جست‌وجو کرد. از همین رو، کتاب «پدر، عشق و پسر» یک کتاب خوب برای معرفی و شناخت حضرت علی اکبر(ع) است.

«امام حسین آموزگار زندگی»
کتاب «امام حسین آموزگار زندگی» شامل ۹ گفتار است که به قلم فاطمه طریقت از سوی انتشارات سرو دانا در سال‌های گذشته برای نوجوانان منتشر شده است.

این ۹ گفتار، شامل معرفی امام حسین(ع)، همسران و فرزندان امام حسین(ع)، ادوار گوناگون زندگی امام حسین، امام حسین و وقایع کربلا، سرانجام قاتلان امام حسین(ع)، عبادت ایشان، کربلا در نگاه تاریخ و روایات، اعجاز امام حسین(ع) و اخلاق و گفتار آن حضرت است.