به گزارش رکنا، تهیه غذای نذری به مناسبت های مختلف مذهبی به ویژه در ماه محرم و رمضان از سنت های دیرین مسلمانان به ویژه ایرانیان است.

نوشیدنی های نذری گرم و سرد

یک جرعه به یاد او…

نوشیدن مایعات در مواقع غم و ناراحتی، تسکین دهنده اعصاب است، به همین دلیل هر کس نا آرام و بی تاب می شود، به او آب یا شربت می دهند تا آرامش پیدا کند.

ماه محرم که می آید، بازار ایستگاه های صلواتی توزیع شیر، شربت و چای هم داغ میشود. هر کس حاجتی دارد، به یاد حضرت ابوالفضل و امام حسین(ع) نذر می کند.

یکی از نذورات مهم مردم، توزیع نوشیدنی های رایج در ماه محرم است. شربت زعفران معروف ترین نوشیدنی است که در ماه محرم نذر می کنند، هم عطش عزاداران را رفع می کند و هم غم آن ها را تسکین می دهد.

البته در چند سالی که ماه محرم در فصل زمستان است، بخار چای و شیر داغ است، که عزاداران را به سمت ایستگاه های صلواتی میکشاند. هر کس، هر نذری دارد، باید بداند چه چیزها و به چه مقدار نیاز دارد.

نوشیدنی های نذری سرد : شربت آبلیمو

شربت آبلیمو نذری

طرز تهیه شربت آبلیمو نذری

آبلیمو هم برای رفع عطش مناسب است و هم شربت را خوش مزه میکند. در ضمن بسیار هم ارزان و به صرفه است.

اکثر مردم شربت آبلیمو را دوست دارند. هر چیزی هم که اکثر مردم بپسندند، برای نذری دادن مناسب است.

شربت آبلیمو ساده و با خاکشیر یا تخم شربتی قابل استفاده است و به هر شکل، به قول معروف جگرتان را حال می آورد.

نوشیدنی های نذری سرد : شربت زعفران

طرز تهیه شربت زعفرانی نذری

مهم ترین خاصیت زعفران ، آرامبخش بودن آن است. عطر خوش این گیاه گران قیمت، شربت را گوارا و مطبوع می کند.

خیلی ها فقط با آب، شکر و زعفران شربت درست می کنند، اما می شود در این شربت خاکشیر و تخم شربتی نیز ریخت. مخصوصاً اگر ماه محرم در تابستان باشد، چون خاکشیر خنک است و عطش را از بین می برد. البته خاصیت زعفران و خاکشیر تابستان و زمستان ندارد.

از آنجایی که زعفران کلسترول و چربی خون را پایین می آورد، نوشیدن شربت آن برای کسانی که چربی خون بالایی دارند، مفید است. به ویژه این که استفاده از غذای نذری، در دهه ی اول ماه محرم، ممکن است باعث افزایش بیش از پیش چربی خون شود.

نوشیدنی های زیر برای نذری دادن در زمستان توصیه می شوند :

نوشیدنی های نذری گرم : شیر و شیر کاکائو

شیر و شیر کاکائو نذری

طرز تهیه شیر کاکائو نذری

خیلی ها دوست دارند با شیر گرم از عزاداران پذیرایی کنند. شیر یک نوشیدنی بسیار مغذی است. به ویژه در میان وعده های غذایی، کلسیم و پروتئین بدن را تأمین می کند و به اصطلاح یک غذای کامل است. علاوه بر این، شیر گرم برای قلب و ریه هم مفید است و سوگواران امام را آرام میکند.از طرفی، با اینکه کاکائو کافئین دارد و جذب کلسیم شیر را کم می کند، اما شیر کاکائوی نذری را خیلی ها دوست دارند. اما اگر می خواهید شیر کاکائو را بین مردم پخش کنید، باید یکسری نکات را بدانید.

به ازای هر لیتر ۴ الی۵ قاشق مربا خوری، کاکائو اضافه کنید. شیرینی شیرکاکائو را متناسب بگیرید تا همه پسند باشد. برای این کار، به ازای هر قاشق کاکائو، یک الی دو قاشق شکر بریزید. چون پودر کاکائوهای مختلف از نظر خالص بودن با هم فرق دارند، حتماً بعد از اضافه کردن شکر، شیرکاکائو را بچشید. شیر کاکائو را هم می توانید خودتان آماده کنید و به عزاداران بدهید، هم می توانید وسایل آن را تهیه کنید و به ایستگاه صلواتی ها بدهید. آن ها خودشان می دانند چه کار کنند.

حواستان باشد که شیر را خوب بجوشانید. وقتی جوش آمد، ۱۰ دقیقه به آرامی آن را هم بزنید و پودر کاکائو را اضافه کنید.

نوشیدنی های نذری گرم : چای

چای از نوشیدنی هایی است که فصل گرم و سرد نمی شناسد. همیشه دلچسب است و همه آن را برای رفع خستگی و به اصطلاح، تازه کردن گلو می پسندند. پس چه نذری بهتر از چای؟

چای نذری

طرز تهیه نوشیدنی نذری

هم می توانید خودتان چای را دم کنید و در لیوان های یکبار مصرف مناسب، به عزاداران بدهید، هم اینکه چای خشک را به یکی از ایستگاه های صلواتی بدهید تا آن ها برای مردم درست کنند و شما هم در اجر این کار شریک شوید. اگر دوست دارید با چای طعمدار از مردم پذیرایی کنید، می توانید تکه ای چوب دارچین، مقداری زعفران و یا چند دانه هل داخل قوری بریزید تا همانطور که چای دم می کشد، طعم دارچین یا زعفران و هل بگیرد. چای ها را کم رنگ بریزید. هم راحت تر مصرف می شود و هم اینکه چای پررنگ برای قلب ضرر دارد و تپش قلب می آورد. اگر از لیوان یکبار مصرف مناسب مایعات داغ استفاده نمی کنید و چای را داخل استکان معمولی می ریزید، بعد از استفاده هر نفر، حتماً آن ها را تمیز بشویید. صرف شستن استکان با آب تشت، آن را تمیز نمی کند. این توصیه ی اکید را هم بدانید که نوشیدنی داغ را نباید، داخل لیوان های یکبار مصرف معمولی بریزید، زیرا که سرطان زاست.

نوشیدنی های نذری : شربت های دیگر

شربت سکنجبین، بیدمشک، آلبالو، پرتقال و هر شربتی که خودتان دوست داشته باشید را می توانید نذر کنید. اما باید به این مسأله دقت کنید که باید مردم هم آن شربت را دوست داشته باشند. طعم های خاص و ناآشنا که ممکن است، مورد پسند هر کسی نباشد، برای نذری مناسب نیستند.

طرز تهیه غذاهای نذری

تهیه غذاهای نذری ماه محرم سنتی است که با عزاداریهای این ایام عجین شده و غذاهای مرسوم در این نذری ها ،خورش قیمه ،آش و عدس پلو است که طرز پخت و تاریخچه آنها را می توانید در این بخش مطالعه کنید.

در یک قرارداد نانوشته غذاهای ایرانی به چند گروه طبقه بندی شده اند :

√ غذاهای جشن و عروسی که شیرین پلو، خورش فسنجان و باقلاپلو با گوشت را از این دسته می توان نام برد.

√ غذاهای رستورانی مانند چلوکباب کوبیده و برگ، زرشک پلو با مرغ، قورمه سبزی

√ غذاهای خانگی مثل لوبیاپلو، دلمه، کوفته و کشک و بادمجان که اگر رستورانی هم آنها را سرو کند، برچسب غذاهای خانگی از روی آنها برداشته نمی شود.

√ گروه بعدی خوراک هایی هستند که در مراسم عزاداری پخته و خورده می شوند. چلو خورشت قیمه، عدس پلو و شله زرد و … علاوه بر آنکه در گروه غذاهای خانگی و رستورانی جای دارند، پای ثابت مجالس عزاداری و پذیرایی از زائران و سوگواران هستند.

طرز تهیه غذاهای نذری : چلو خورش قیمه

چلو خورش قیمه

قدمت ادای نذری به صورت چلو خورش قیمه زیاد نیست و شاید حداکثر ۸۰-۹۰ سال باشد. تا قبل از آن شربت، نان و خرما، شیرداغ و انواع آش از ماکولات مراسم عزاداری بوده اند که قدمت آن به دوره صفویان می رسد که مراسم سوگواری از آن زمان شکل و شمایلی رسمی و باشکوه به خود گرفت. اینکه چرا قیمه غذای اصلی این مراسم شده است، دقیقا معلوم نیست و دلایل متفاوتی برای آن ذکر می شود که هیچ کدام سندیت ندارد. گروهی معتقدند قیمه یکی از آسان ترین غذاهایی است که دنگ و فنگ زیادی ندارد، به آسانی آماده و در عین حال از گوشت قربانی در آن استفاده شده و خرد کردن آن به شکل قیمه باعث می شود که همه مواد خورش به طور یکسان به عزاداران برسد.

چطور قیمه به غذای عزاداری تبدیل شد؟

برخی معتقدند که در زمان رضاخان و هنگامی که عزاداری به داخل خانه ها رفت و مراسم سوگواری در ملأ عام ممنوع شد، شکل پذیرایی هم تغییر کرد و زنان خانه با غذاهای خانگی به استقبال سوگواران رفتند. شیعیان هند و پاکستان که درصد کمی از جمعیت کشورشان را تشکیل می دهند هم در ایام محرم غذاهایی مثل نان، کباب و نوعی خوراک شبیه قیمه را در مراسم خود پخته و می خورند.

یکی از خوشمزه ترین غذاهایی که همه ما در طول زندگی خورده ایم و مزه آن زیر دندانمان مانده، قیمه نذری است. اینکه چرا قیمه نذری اینقدر خوشمزه است دلایل بسیاری دارد. در غذای نذری معمولا از بهترین مواد اولیه استفاده می شود، در مصرف زعفران امساک نمی شود، گوشت گوسفند تازه در خورش به کار می رود و از ادویه جات و عطردهنده هایی مانند هل ، دارچین و گلاب هم فراوان استفاده می شود.

علاوه بر این صرف غذای نذری پس از مراسم و در جمع عزاداران حال و هوای خودش را دارد که در به یادماندنی شدن غذا تاثیر عمده ای می گذارد.

مواد لازم برای تهیه خورش قیمه نذری – ۸ نفر:

• گوشت گوسفند:۳۰۰ گرم، قیمه ای

• پیاز درشت:یک عدد، ساطوری

• لپه :۲ پیمانه

• لیمو امانی درشت:۲ عدد

• رب گوجه فرنگی:۲ قاشق غذاخوری

• روغن مایع:به میزان لازم

• سیب زمینی متوسط:۲ عدد، خلالی

• زردچوبه:یک قاشق چای خوری

• دارچین:یک قاشق چای خوری

• نمک و فلفل قرمز:به میزان لازم

• زعفران ساییده شده:یک قاشق چای خوری سرخالی

طرز تهیه خوش قیمه نذری:

خورش قیمه نذری

۱. شش قاشق غذاخوری روغن را در یک قابلمه روی شعله متوسط داغ کرده و پیاز را ۶ دقیقه در آن تفت دهید تا طلایی شود.

۲. گوشت را اضافه کرده و ۶ دقیقه دیگر تفت دهید تا رنگ بگیرد و آبش کشیده شود. پیاز را هم بزنید تا نسوزد، سپس زردچوبه را اضافه کرده و هم بزنید.

۳. رب گوجه را اضافه کرده و آن را ۲ دقیقه سرخ کنید. لیمو امانی و ۳ پیمانه آب جوش را به خورش اضافه کرده و پس از به جوش آمدن با در بسته و شعله کم، ۵/۲ ساعت آن را بپزید.

۴. لپه را پاک کرده و بشویید، سپس ۱۵ دقیقه در آب بجوشانید.با این کار زرداب لپه خارج شده و باعث نفخ نمی شود.

۵. سیب زمینی را که در آب نگه داشته اید آبکش و خشک کنید. کمی نمک به آن پاشیده و در روغن سرخ کنید. سپس روغن آن را گرفته و کنار بگذارید.

۶. پس از یک ساعت و نیم از پخت خورش، لپه را به آن اضافه کنید تا بپزد. اگر دوست ندارید لیمو امانی زیاد پخته شود، می توانید آن را الان به خورش اضافه کنید. به یاد داشته باشید لمیو امانی را باید با چنگال سوراخ کنید.

پس از زمان پخت خورش نمک و فلفل آن را اندازه کرده، زعفران را اضافه کنید و ۱۵ دقیقه دیگر آن را بپزید. هنگامی که روغن روی خورش آمد و به غلظت رسید، غذا پخته است.دارچین را روی آن پاشیده و با چلو سرو کنید.

طرز تهیه غذاهای نذری : عدس پلو

عدس پلو

مقدار مواد لازم و دستور تهیه عدس پلو یی که در ادامه آمده است، برای تعداد ۲۰۰ نفر در نظر گرفته شده است.

مواد لازم:

• برنج / ۲۵ کیلو گرم

• عدس / ۱۵ کیلو گرم (حتما باید ایرانی باشه وگرنه زمان پخت و دم کردن، از هم باز میشه)

• کشمش / ۴ کیلو گرم

• گوشت چرخ کرده / ۶ کیلو گرم

• پیاز سرخ شده آماده / ۱.۵ کیلو گرم ( نمی دونم چند کیلو پیاز تازه بود. من پیاز رو آماده گرفتم ولی فروشنده گفت هر ۵ کیلو پیاز۲۵۰ گرم پیاز سرخ شده میده )

• روغن جامد / ۵ کیلو گرم

• زعفران آماده شده / به مقدار لازم ( مقدار دقیقی ندارم و چشمی درست کردیم )

• پودر زیره سیاه / مقداری

• روغن حیوانی / مقداری ( در حد ۱ تا ۲ قاشق غذاخوری برای کل روغن مصرفی )

طرز تهیه عدس پلو نذری

۱. از شب قبل برنج را خیس کنید. صبح عدس ها را شسته و خیس کنید.

۲. گوشت را به تنهایی تفت دهید تا آب گوشت جمع شود. همزمان پیاز نگینی خرد شده را تفت دهید تا کمی طلایی شود. وقتی هر دو آماده شدند، با هم مخلوط کنید و سپس نمک، فلفل سیاه، دارچین ، رب گوجه فرنگی و روغن اضافه کنید. ( در این مرحله اگر نمی خواهید گوشت عدس پلویتان رنگ رب داشته باشد، به جای رب، زعفران دم کرده اضافه کنید، این روش را نیز میتوانید امتحان کنید )

۳. بعد از ۲ الی سه ساعت که عدس ها خیس خوردند، آب عدس را عوض کرده و روی حرارت قرار دهید تا بپزد، عدس پخته را کنار بگذارید.

۴. از دو روش میتوان برای مخلوط کردن برنج و عدس استفاده کرد.

وقتی برنج جوش آمد و نزدیک به آبکش کردن آن بود، عدس پخته را به برنج در حال جوش اضافه کنید تا با هم مخلوط شوند، برنج را آبکش کرده و داخل دیگ بریزید و با دمکنی روی حرارت قرار دهید تا خوب دم بکشد.

۵. کشمش را شسته روی یک پارچه تمیز پهن کنید تا خشک شود. سپس با روغن تفت دهید. ( اگر کشمش را قبل از خشک شدن آن و آبدار، روی حرارت بگذارید، خواه ناخواه کشمش داخل آب خود جوشیده و برای کسانی که معتقد هستند مشکل دار خواهد شد، پس فراموش نکنید که حتماً پهن کنید تا خشک شود و بعد فقط با روغن تفت دهید )

۶. بعد از این که برنج دم کشید، درب دیگ را بردارید و پودر زیره را روی برنج بپاشید و چند دقیقه ای درب ظرف را بگذارید تا عطر زیره به تمام برنج برسد. روغن نباتی و روغن حیوانی را روی حرارت قرار دهید تا داغ شود ( حتماً توجه کنید تا روغن بوی سوختگی نگیرد، فقط گرم شود )

۷. در آخرین مرحله این روغن را روی برنج آماده بریزید و برنج را زیر و رو کنید تا عطر خوبی بگیرد. مقداری از برنج را بردارید و زعفران را داخل آن ریخته و به آرامی طوری که برنج له نشود، زعفران را با برنج مخلوط کنید. اکنون می توانید برنج را در ظرفها ریخته و روی آن گوشت، پیازداغ، کشمش سرخ شده بریزید.

طرز تهیه غذاهای نذری : شله زرد

شله زرد

مواد لازم: ( برای ۵ کاسه کوچک )

• برنج ایرانی / ۱ پیمانه یا برنج نیم دانه /۲ پیمانه

• شکر / ۱ پیمانه

• نبات خرد شده / ۱ پیمانه

• گلاب / ۱ پیمانه

• آب / ۷ پیمانه

• زعفران پودر شده / یک قاشق چایخوری

• خلال بادام / ۵۰ گرم

• خلال پسته و بادام / برای تزئین

• پودر دارچین / برای تزئین

طرز تهیه شله زرد نذری

۱. برنج را از شب خوب شسته و با مقداری آب سرد خیس کنید. به اندازه ۷ برابر برنج ، آب داخل ظرف مناسب بریزید و روی حرارت زیاد قرار دهید تا بجوشد ، آب برنج را خالی کنید و برنج را داخل آب در حال جوش بریزید. منتظر شوید تا دوباره آب جوش آید و سپس حرارت زیر قابلمه را کم کنید و بگذارید برنج خوب مغز پخت شده و باز شود. ( حدود ۲ ساعت کافیست ) . برنج در حال پختن را زیاد هم نزنید ، در حد یکی دو بار جابجا کردن برنج و مطمئن شدن از ته نگرفتن آن کافیست.

۲.نبات و شکر را در ظرفی بریزید و کمی آب جوش روی آن بریزید و کنار بگذارید تا شکر و نبات داخل آب حل شود. سپس این محلول را صاف کنید تا ناخالصی شکر و نخ های نبات گرفته شود. محلول را به برنج پخته شده اضافه کنید و کمی هم بزنید تا برنج و محلول شکر به خوبی مخلوط شود. اگر احساس کردید شله زرد شما سفت است ، می توانید به اندازه یک تا دو پیمانه آب جوش اضافه کنید تا غلظت دلخواه به دست آید.

۳. بعد از اینکه شله زرد کمی غلیظ شد ، زعفران ، گلاب و ۵۰ گرم خلال بادام را به آن اضافه کنید و مرتب هم بزنید. بعد از ریختن شکر باید همزدن را به طور مرتب انجام دهید تا ته نگیرد. بعد از هم زدن مداوم شله زرد ، درب ظرف را بگذارید و روی حرارت خیلی ملایم بگذارید ۱۵ دقیقه حرارت ببیند.

۴. وقتی شله زرد کاملا جا افتاد حرارت زیر ظرف را خاموش کنید و یک دم کنی روی آن بگذارید و به مدت ۳۰ دقیقه در جایی گرم تر از دمای محیط ( به طور مثال فر خاموشی که از چند ساعت قبل با حرارت ۱۵۰ درجه سانتیگراد گرم شده باشد ) قرار دهید تا دم بکشد و بعد از این مدت شله زرد را در ظرف مناسب بریزید و با دارچین و خلال بادام و پسته روی آن را تزئین و سرو کنید.

طرز تهیه غذاهای نذری : آش رشته

آش رشته

آش رشته از معروف ترین آشهای ایرانی است. این آش را غالباً با کشک و گاهی با سرکه و حتی ترشی می خورند. بسته به عادت های خانوادگی از این غذا به عنوان پیش غذا یا غذای اصلی استفاده می شود.

مواد لازم برای آش نذری ۳۰ تا ۴۰ نفر:

• لوبیا قرمز :۷۰۰ گرم

• عدس :۷۰۰ گرم

• نخود :۴۰۰ گرم

• لوبیا چیتی :۱۰۰ گرم

• پیاز :۴ عدد بزرگ

• سیر :۵ عدد

• سبزی آش :یک کیلو

• کشک :۳۵۰ گرم

• زرد چوبه :۳ قاشق مربا خوری

• فلفل سیاه :یک ونیم قاشق مربا خوری سر صاف

• زیره سیاه :یک قاشق مربا خوری سر صاف

• چهارزیره:نصف قاشق مربا خوری

• پودر لیمو ترش :دو قاشق غذا خوری سر صاف

• نمک :به میزان لازم

• روغن :به میزان لازم

• نعنا :۴ قاشق غذا خوری

• رشته آش :۱۵۰۰ گرم

• آرد :به میزان لازم

طرز تهیه آش نذری :

۱. از ۲۴ ساعت قبل حبوبات را جداگانه در آب خیس کرده وسه چهار دفعه آب آنها را عوض می کنیم .تقریبا حداقل ۷ یا ۸ ساعت خیس کردن حبوبات کافیست .سپس لوبیا ونخود ولوبیا چیتی را با هم می گذاریم بجوشد .آب جوشیده شده اول را دور می ریزیم ودوباره می گذاریم با آب جدید بجوشد تا نفخی ایجاد نکند .تقریبا ۳یا ۴ ساعت زمان پخت آن طول می کشد. در مرحله آخر پخت وقتی لوبیا و نخود پخته شد عدس را به آن اضافه کرده ومی گذاریم بپزد . چون عدس زودتر پخته می شود .

۲. در فاصله ای که حبوبات می پزد پیز ها را خلالی یا نگینی خرد کرده ودر روغن تفت می دهیم تا جایی که نسوزد وخوب تفت بخورد .سیر را نیز خرد کرده وجدا گانه تفت می دهیم. سپس پیاز وسیر را با هم مخلوط کرده وادویه جات را غیر از پودر لیمو ترش به آن اضافه کرده وتفت کوتاهی می دهیم .

۳. نعنا را نیز با چند قاشق روغن تفت کوتاهی می دهیم .نعناخیلی زود می سوزد فقط همین که در روغن مخلوط شود کافیست.

طرز تهیه عدسی نذری

عدسی نذری

مواد لازم برای هر نفر

عدس سبز ریز محلی ۵۰ گرم

رب گوجه فرنگی ۱ قاشق غذاخوری (هر قوطی ۸۰۰ گرمی رب گوجه تقریبا ۲۰ قاشق غذاخوری رب دارد)

پیاز متوسط ریز شده ۱ عدد

سیر ریز شده به میزان دلخواه

آرد تفت داده شده : نصف قاشق غذاخوری

نمک ، زردچوبه و فلفل تند ریز شده به مقدار دلخواه

روغن به مقدار لازم

طرز تهیه عدسی

عدس را ۱۲ ساعت قبل از پخت پاک کرده و در آب می ریزیم تا خیس بخورد.

سپس همراه سیر و فلفل نگینی شده می پزیم. به اندازه ای آب می ریزیم که بعد از پخت، تقریبا آبی در عدس پخته نباشد.

بعد از پخت ظرف را از روی اجاق گاز بر می داریم. دو سه قاشق از عدس را جدا کرده و در ظرفی با گوشتکوب میکس می کنیم .

درظرفی دیگری پیاز نگینی را در روغن سرخ کرده و بعد از طلایی شدن کمی زردچوبه می ریزیم و تفت می دهیم.

سپس رب را به آن اضافه کرده و کمی تفت می دهیم.

آرد تفت داده شده را هم به رب اضافه کرده و هم می زنیم تا با هم مخلوط شوند.

بعد از آن رب را به عدس میکس شده اضافه کرده و مخلوط می کنیم.

سپس مقداری آب جوش را هم اضافه کرده و هم می زنیم. مقدار آبی که اضافه می کنیم باید به حدی باشد که عدسی غلیظ و خوش خوراک شود.

شعله زیر قابلمه را کم کرده تا عدسی چند جوش بزند و جابیفتد.

عدسی آماده سرو است. نوش جان