خبرنگاری که کتاب‌ها را می‌بوید و می‌جوید!

سرویس کودک و نوجوان خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - زهره مسکنی، نویسنده و روزنامه‌نگار: به عنوان کسی که حدود یک ربع قرن، علاقه‌مندانه روزنامه‌نگاری یا همان خبرنگاری را یکی از فعالیت‌های تفکیک‌ناپذیر زندگی‌ام دانسته و در حوزه‌های مختلف اخبار اجتماعی، شهری، فرهنگی و ادبی مشغول بوده‌ام، معتقدم تهیه و انتشار هیچ خبری در زمینه ادبیات و بویژه «کتاب» لذت‌بخش نیست. هنوز هم هر بار که می‌خواهم خبری درباره انتشار یک کتاب تازه بنویسم، چنان ذوق دارم که نوشتن هیچ خبری در سایر حوزه‌ها این اندازه برایم خوشایند نیست.

در جامعه‌ای که هر سال و هر بار با آمار عجیب و غریب و تأسف‌باری درباره کتاب و کتابخوانی روبه‌رو هستیم، معرفی و انتشار خبر یک کتاب تازه یا تجدیدچاپ اثری که پیش از آن بارها و بارها توسط هموطنانم خوانده‌شده، خبر مسرت‌بخشی است.

دکتر محمد دادگران در کتاب «مبانی ارتباطات جمعی» تازگی یک رویداد، اهمیت، جذابیت، کامل و جامع‌بودن، کوتاهی و فشردگی را پنج ویژگی مهم خبر ذکر می‌کند. بر اساس این تعریف از خبر و با توجه به شمارگان ناگوار کتاب‌ها و آمار کتابخوانی در کشورمان، حتماً اخبار حوزه کتاب، اخبار تازه‌ای به شمار می‌روند، مهم هستند، جذاب هستند و به طور کامل و جامع به مشخصات کتاب جدید می‌پردازند و البته قابلیت این را دارند که در خبری کوتاه و فشرده به جامعه عرضه شوند. فراموش نکنیم راه‌های زیادی برای انتخاب یک کتاب خوب وجود دارد و خبر خوب، یکی از راه‌های مناسب این موضوع است.

خبرنگار حوزه کتاب، این شانس را دارد که کتاب تازه را لمس کند، ببوید، ورق بزند، شناسنامه آن را زیر و رو کند، سوابق نویسنده و مترجم و تصویرگر و ناشر آن را بررسی کند، متنی از بهترین جای کتاب را پیدا کند و در پایان با جمع‌بندی آنچه یافته است، تیتری بسازد که در ترکیب با تصویر جلد، مشتاقان کتاب را به بطن خبر هدایت کند. خبرنگار حوزه کتاب این فرصت را دارد که مردم را ترغیب کند تا بیشتر کتاب بخوانند و کتاب خوب و ارزشمند را تشخیص دهند. او این شانس را دارد که کتاب‌خواندن را بخشی از روش زندگی مردم و کتاب‌ها را به بهترین دوستان آنها تبدیل کند. او دست کتاب را در دست کتابخوان‌ها می‌گذارد تا لحظات فراموش‌نشدنی با هم داشته باشند. مگر نه اینکه دانش تنها راه نجات بشر است و کتاب‌ها می‌توانند آن را در اختیار انسان‌ها بگذارند؟ خبرنگار حوزه کتاب، عنصر اصلی این فرایند زیبا و ارزشمند است.

سازمان یونسکو در سال ۱۹۷۸ اعلامیه‌ای را درباره نقش رسانه‌های جمعی در تقویت و ایجاد صلح جهانی و تفاهم بین‌المللی تصویب کرد. در این اعلامیه بر لزوم تربیت اخلاقی و اجتماعی خبرنگاران و اینکه خبرنگار باید تلاش و کوشش خود را برای انتقال صحیح و دقیق و معتبر به کار گیرد، تأکید شد. خبرنگار حوزه کتاب نیز می‌کوشد اخباری را که درباره کتاب‌ها در اختیار عموم می‌گذارد درست، دقیق و معتبر باشد. او درستی اخبارش را لابه‌لای صفحات کتاب می‌یابد. او باید خودش اهل کتاب باشد تا بتواند کارش را به درستی انجام بدهد. کارفرمایان این نوع از خبرنگاری نیز در جست‌وجوی کسانی هستند که بیش از هر چیز دارای شخصیتی فرهنگی، ادبی، هنری و علاقه‌مند به مباحث کتاب و کتابخوانی و البته پویا و پرانرژی باشند. این خبرنگاران باید از امور جاری در جامعه کتابخوان‌ها آگاه باشند و اگر نویسنده خوبی هم باشند که چه بهتر.

خبرنگار حوزه کتاب، خودش هم در این زمینه کنجکاو و به اصطلاح خوره کتاب است که اگر نباشد، به قول معروف باید فاتحه سرویس خبری آن رسانه را خواند. این نوع خبرنگاری نیازمند ذهن تحلیل‌گر و پرسش‌گر در زمینه آثار جدید و قدرت گفتار و نوشتاری خوب است. و سخن آخر اینکه این روز بر تمام دست‌اندرکاران خبر و خبرنویسی مبارک باد؛ بویژه خبرنگاران حوزه کتاب که اگر کتابخوان نباشند، هرگز نمی‌توانند خود را وقف کار کرده و در هر ساعت از شبانه‌روز برای یافتن اطلاعات و یافتن سوژه تازه تلاش کنند.