عیارسنجی دلاری بورس

با افت نماگرهای سهامی در ماه‌های اخیر، ارزش دلاری بازار سرمایه به حوالی ۱۷۴میلیارد دلار رسیده است. در مرداد۹۹ که شاخص کل بورس تهران در سقف تاریخی آن زمان خود قرار داشت، ارزش دلاری بازار سهام نیز در سقف تاریخی خود قرار داشت و پس از آن، شاهد بازگشت این متغیر به میانگین تاریخی بودیم. در حالی ارزش دلاری بازار سهام به فروردین۹۹ بازگشته که در این مدت شاهد عرضه اولیه بیش از ۵۰شرکت در بورس و فرابورس بوده‌ایم که ارزش بازاری ریالی همین شرکت‌ها نیز بر ارزش بازار افزوده است.

ارزش دلاری دارایی‌ها از جمله مواردی است که سنجش و ارزیابی آن درخصوص اغلب کلاس‌‌‌‌‌‌‌های دارایی مرسوم است و عموما سرمایه‌‌‌‌‌‌‌گذاران و تحلیلگران بازارهای مختلف، برای سنجش وجود حباب مثبت یا منفی در انواع دارایی‌ها از این سنجه آماری استفاده می‌کنند. در بازار سهام نیز ارزیابی ارزش دلاری موضوع جاافتاده‌‌‌‌‌‌‌ای است و اکثر تحلیلگران با یادآوری نمودار این پارامتر آماری، جاماندگی قیمتی در بازار سهام را گوشزد می‌کنند. در ماه‌های اخیر هم که بازار سهام با افت قیمتی در کلیت خود مواجه شده‌است، مجددا بساط یادآوری این متغیر در محافل بورسی داغ و پررونق شده‌است و برخی تحلیلگران با انتشار این آیتم، وضعیت ناگوار بازار سهام در روزهای اخیر را یادآور می‌شوند.

بازگشت به ابتدای 99

بورس تهران در ماه‌های اخیر با کاهش ارتفاع شاخص‌‌‌‌‌‌‌ها همراه بوده‌است و هم‌‌‌‌‌‌‌راستا با این قضیه، شاهد نزول ارزش دلاری بازار سهام بوده‌‌‌‌‌‌‌ایم. نماگر اصلی بازار سهام در اسفند سال‌گذشته با رشد 85/ 27‌درصدی همراه شد و در ماه بعدی نیز صعود 55/ 18‌درصدی را تجربه کرد، اما بعد از اینکه اولین ماه سال ‌برای شاخص، با ثبت بازدهی مثبت همراه بود، در سه ماه بعدی، شاخص‌کل نتوانست بازدهی مثبتی برای سهامداران به ارمغان بیاورد و در ماه‌های اردیبهشت، خرداد و تیر، شاهد افت‌‌‌‌‌‌‌های 92/ 0، 59/ 5 و 78/ 8 درصدی در نماگر اصلی تالار شیشه‌ای بودیم. با توجه به اینکه عمده رشد بازار سهام در سال‌های اخیر به‌واسطه رشد قیمت اسکناس آمریکایی بوده‌است، مقایسه روند تاریخی ارزش بازار دلاری یک سنجه قابل‌اعتنا برای ارزیابی وضعیت کنونی بازار سهام است. ارزش دلاری کنونی بازار سهام تقریبا 175‌میلیارد دلار است. با افتی که در ماه‌های اخیر در بازار سهام حادث شده‌است، شاهد بازگشت این متغیر آماری به اوایل فروردین سال‌99 هستیم. در سال‌99، تحت‌تاثیر افزایش قیمت افسارگسیخته شاخص‌‌‌‌‌‌‌ها در بورس تهران، شاهد این بودیم که ارزش دلاری بازار سهام به ارقامی بالاتر از 400‌میلیارد دلار نیز رسیده بود، اما به مانند سایر پارامترهای آماری که بعد از ریزش بازار در سال‌99 تعدیل شدند و به میانگین تاریخی خود بازگشتند، ارزش دلاری بازار سهام نیز به حوالی میانگین تاریخی میل پیدا کرد.

تاثیر عرضه‌های اولیه

نکته قابل‌توجه در این اثنا، ورود شرکت‌های جدید به بازار سهام است، اگر برای ارزش دلاری بازار سرمایه یک میانگین تاریخی درنظر بگیریم، مطمئنا در هر سال ‌با ورود شرکت‌های جدید به بازار سهام، شاهد افزایش ارزش بازار‌ریالی خواهیم بود و طبیعتا در هر سال‌با توجه به بزرگ‌‌‌‌‌‌‌تر‌شدن صورت کسر، شاهد افزایش ارزش دلاری نیز خواهیم بود. با وجود اینکه در سه سال‌اخیر، شاهد ورود شرکت‌های جدیدی به بازار سرمایه بوده‌‌‌‌‌‌‌ایم، طبیعتا باید میانگین ارزش دلاری بازار سهام نیز بالاتر بیاید، در صورتی‌که بررسی اعداد و ارقام این حوزه چنین واقعیتی را مخابره نمی‌کند و شاهد بازگشت اعداد ارزش دلاری به فروردین سال‌99 هستیم.

روند تغییرات

در اواسط مرداد سال‌99 که شاخص‌کل بورس تهران در حوالی سقف تاریخی خود قرار داشت، ارزش دلاری بازار سهام به حوالی 420‌میلیارد دلار رسیده بود، اما با ریزش قیمت‌ها که از 20مرداد شروع شد، شاهد عقب‌نشینی این متغیر آماری بودیم، به‌گونه‌ای که این پارامتر بیش از 50‌درصد اصلاح کرد و به حوالی 200‌میلیارد دلار رسید.

پس از آن عمده نوسانات این متغیر، بین کانال 200 و 300‌میلیارد دلاری رخ‌داده‌است. اواخر شهریور سال‌گذشته، شاهد ازدست‌رفتن کانال 200‌میلیارد دلاری در این سنجه آماری بودیم و اندکی بعد روند صعودی در کلیت بازار سهام در آبان ماه شروع شد؛ درواقع می‌توان از این متغیر به‌عنوان یک سیگنال کمک‌کننده نیز استفاده کرد، یعنی در مواقعی که این متغیر در محدوده‌‌‌‌‌‌‌های کف تاریخی قرار می‌گیرد، بلافاصله جریان صعودی در بازار سهام آغاز می‌شود. در مقاطعی نیز برخی محدوده‌‌‌‌‌‌‌های مهم در نمودار این متغیر، تبدیل به محدوده حمایتی می‌شود. مثلا بعد از ریزش سال‌99 در دو مقطع شاهد واکنش این پارامتر به محدوده 200‌میلیارد دلار بوده‌‌‌‌‌‌‌ایم و هر دوبار بازار سهام یک روند صعودی میان‌مدت را تجربه کرده‌است.

بازار در آینه آمار

در روزی که گذشت، شاخص‌کل بورس تهران با کاهش 13‌هزار و 202‌واحدی همراه شد و در محدوده 2‌میلیون و 37‌هزار‌واحدی کار خود را به اتمام رساند. نماگر هم‌‌‌‌‌‌‌وزن نیز که نشانی از اثرگذاری یکسان کلیه نمادهای معاملاتی است و چهره بازار را به نحو مطلوب‌تری نمایش می‌دهد، با کاهش ارتفاع 84/ 0‌درصدی مواجه شد تا در سطح 713‌هزار‌واحدی قرار بگیرد. در بازار فرابورس نیز شاخص اصلی این بازار با کاهش 82/ 0‌درصدی همراه شد تا افت قیمت‌ها در این بازار نیز به مانند بورس تهران در جریان باشد. شاخص‌کل که پنج روز متوالی معاملاتی را در مدار مثبت گذرانده بود، پس از پنج روز، در روز گذشته در مسیر نزولی قرارگرفت.

ارزش معاملات خرد بازار سهام نیز همچنان در سطوح نازلی سیر می‌کند و این متغیر آماری با ثبت رقم 2‌هزار و 512‌میلیارد‌تومان گویای رکود حاکم بر کلیت بازار سهام است.

در روزهای اخیر و با تداوم سبزپوشی شاخص‌کل، برخی از سرمایه‌‌‌‌‌‌‌گذاران به شکل‌‌‌‌‌‌‌گیری مجدد روند صعودی در بازار سهام امیدوار شده‌بودند که این قضیه فعلا رنگ و نشانی از تحقق واقعی نشان نداده است؛ در واقع تا زمانی‌که بازار سهام با افزایش ارزش معاملات خرد همراه نشود، نمی‌توان به مثبت‌‌‌‌‌‌‌های کم‌‌‌‌‌‌‌جان بازار امید چندانی داشت و تداوم حرکت بازار در مسیر صعودی به نیروهای پشتیبان نیاز دارد که می‌توان گفت ورود پول حقیقی و ارزش معاملات بالا، دو ضلع اساسی از این متغیرهای پشتیبان هستند. همچنین در روز گذشته 534‌میلیارد ‌تومان پول حقیقی از گردونه معاملات سهام خارج شد، بنابراین همان‌طور که مشخص است فعلا بازار سهام از ناحیه این متغیرها حمایت لازم را ندارد و فعلا با این وضع نمی‌توان به روزهای آتی امید چندانی داشت.