افت ارزش صادرات ایران به‌رغم رشد وزنی/ ارزان‌فروشی کالاهای ایرانی

به گزارش تجارت‌نیوز، در حالی که برخی رسانه‌های نزدیک به دولت طی چند روز اخیر با تیتر «رکوردشکنی صادرات غیرنفتی طی 10 سال اخیر» به دنبال دستاوردسازی برای دولت ابراهیم رئیسی در حوزه تجارت هستند، اما نگاهی به آمار گمرک کشور از افت هشت درصدی ارزش صادرات در چهار ماهه ابتدایی سال جاری حکایت دارد.

از این رو به نظر می‌رسد رسانه‌های مذکور بدون آنکه اشاره‌ای داشته باشند، به وزن صادرات تکیه کرده‌اند که در بازه زمانی مورد اشاره 28.5 درصد رشد داشته است. اما افت ارزش صادراتی در کنار رشد وزن آن می‌تواند نشانه‌ای از ارزان‌فروشی منابع کشور آن هم به شکل خام باشد.

محمد لاهوتی، رئیس کنفدراسیون صادرات ایران، در نشست خبری اخیر خود با اشاره به افت هشت درصدی صادرات ایران در چهار ماهه ابتدایی سال جاری، گفت: مهم‌ترین علت این کاهش ابلاغ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز و تغییر سیاست ارزی کشور بوده است. همچنین انتقال کمیته ارزی از سازمان توسعه تجارت به بانک مرکزی و مکانیزم جدید برگزاری جلسات کمیته ارزی در بانک مرکزی که الزام به حضور ۹ معاون وزیر در جلسات دارد، باعث شده که این جلسات به سختی تشکیل شود.

وی افزود: گذشته از افت هشت درصدی ارزش صادرات، طی ۴ ماهه امسال مجموع تجارت خارجی کشور به ۳۵.۵ میلیارد دلار بود که سهم صادرات ۱۵.۹ میلیارد دلار و سهم واردات ۱۹.۵ میلیارد دلار ثبت شده است. بنابراین تراز تجاری کشور روی رقم منفی ۳.۶ میلیارد دلار باقی ماند.

بر اساس اعلام او متوسط ارزش گمرکی هر تن کالای صادراتی در چهار ماهه نخست امسال 348 دلار بوده است. این آمار بدان معناست که اکثر کالاهای صادراتی به صورت خام از کشور خارج شده‌اند. این در حالی است که ارزش گمرکی هر تن کالای وارداتی در مدت مورد بررسی 1650 دلار، یعنی 4.7 برابر ارزش کالاهای صادراتی، بوده است.

کاهش صادرات فرش دستباف و خشکبار

لاهوتی با اشاره به تغییرات حوزه سیاست‌گذاری ارزی و افزایش فاصله قیمتی دلار آزاد و نیمایی، تشریح کرد: صادرکنندگان بدون استفاده از منابع ارزان‌قیمت محصول صادراتی خود را تهیه می‌کردند که به همین دلیل امکان رقابت خود را از دست دادند. بنابراین این موضوع امروز در کاهش صادرات خشکبار و فرش دستباف کاملا قابل مشاهده است. سال گذشته صادرات خشکبار نسبت به سال قبل‌تر از آن 50 درصد و در چهارماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته 70 درصد کاهش داشته است. صادرات فرش دستباف هم در چهار ماه ابتدایی امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته 24 درصد کاهش داشته است.

او با ارائه پیشنهادی مبنی بر در اختیار گرفتن ارز صادراتی برای واردات خودرو بیان داشت: به دولت پیشنهاد می‌دهیم که ارز حاصل از صادرات کالاهایی که از مواد اولیه ارزان‌قیمت استفاده نمی‌کنند و مواد اولیه آن‌ها با ارز آزاد تامین می‌شود می‌تواند در اختیار واردات کالاهایی مانند موبایل خودرو و کالاهای مصرفی قرار گیرد.

صادرکنندگان اخیرا مالیات بر ارزش افزوده سال 1400 را از دولت پس گرفته‌اند

لاهوتی با اشاره به مکاتبه کنفدراسیون صادرات با سازمان امور مالیاتی که باعث صدور بخشنامه‌ای برای استرداد یک ماهه مالیات بر ارزش افزوده به صادرکنندگان شود، بیان داشت: امروز با وجود اینکه بخشنامه‌ها و تاکیدات چند باره دولت صادرکنندگان در حال دریافت مالیات بر ارزش افزوده مستردشده برای صادرات 1400 هستند. بنابراین با وجود بخشنامه‌های مکرر و تاکید دولت و سازمان مالیات مبنی بر لزوم بازگشت مالیات بر ارزش افزوده صادرات حداکثر ظرف مدت یک ماه هنوز هم بسیاری از صادرکنندگان به این منافع پرداختی خود دست نیافته‌اند.

این فعال بخش خصوصی نرخ ارز را از موضوعات چالش‌برانگیز در حوزه صادرات دانست و تأکید کرد: نرخ 28 هزار و 500 تومان ارز مربوط به دولت و صرف واردات کالاهای اساسی می‌شود و سقف آن نیز معلوم است که در سال چه مقدار واردات داریم، اما مشکل نرخ ارز در سامانه نیما برای واردات است. امروز نرخ ارز در سامانه نیما حدود 40 هزار تا 41 هزار تومان در بخش اسکناس است و در حواله نیز کمتر از 40 هزار تومان است. اختلاف 25 درصدی با بازار ارز آزاد باعث می‌شود که تقاضای کاذب به وجود آید. زیرا جذابیت نرخ، افزایش واردات را رقم می‌زند و در بخش صادرات هم باعث کاهش صادرات می‌شود.

وی افزود: اگر کالاهایی که با نرخ نیمایی در بخش تولید استفاده می‌شود با همین نرخ به مصرف‌کننده نهایی برسد این موضوع قابل دفاع خواهد بود که برای جلوگیری از تورم و رفاه حال عمومی است. ولی واقعیت این است که دولت ارز ارزان‌قیمت در اختیار واردکننده قرار می‌دهد و در مقابل مصرف‌کننده نیز کالای خود را با نرخ ارز آزاد تهیه می‌کند.