گزارش مشکلات حوزه طیور و تأمین نهاده‌های دامی کشاورزی

به گزارش خبرنگار مهر، محمدجواد عسکری در جلسه علنی امروز (سه‌شنبه ۲۴ مرداد ۱۴۰۲) مجلس شورای اسلامی گزارش مسائل مرتبط با حوزه طیور، مشکلات و تأمین نهاده‌های دامی کشاورزی در سال زراعی جدید را به شرح ذیل قرائت کرد.

در موضوع مربوط به حوزه کشاورزی به ویژه نهاده‌های دامی، مرغ و پروتئین سفید و قرمز چیزی حدود ۲۱ میلیون تن شامل ۱۰ میلیون تن ذرت، ۵ میلیون تن سویا و ۷ میلیون تن جو. از این ۱۰ میلیون تن ذرت حدود ۸ میلیون تن وارداتی است و حدود ۳۰۰ هزار تن سویا تولید می‌کنیم و مابقی نیز وارداتی است و جو نیز ۵۰ درصد وارداتی و ۵۰ درصد هم در داخل کشور تولید می‌شود.

تقریباً حدود ۲۱ هزار مجوز مرغداری صادر کردیم و دولت نیز پیگیری کرده است و حدود ۱۷ هزار و ۵۰۰ واحد در حال فعالیت است که ظرفیت تولید این تعداد مرغداری در حالت تولید چیزی حدود ۲.۵ میلیون تن در سال است، علی رغم اینکه نیاز کشور ۲.۲ است که حدود ۳۰۰ هزار تن مازاد داریم و این تعداد را می‌توانیم صادر کنیم.

برای صادرات پروتئین سفید ظرفیت‌ها و قابلیت‌های بسیار ارزشمندی وجود دارد که باید مدیریت شود تا اتفاقات مطلوبی رقم بخورد. آنچه که مشکل در حوزه تولید ایجاد کرده است، عدم همراهی دستگاه‌های متولی است و زنجیره تولید دچار مشکل شده است. علی رغم اینکه بارها با رئیس جمهور، معاون اول و دستگاه‌های متولی مکاتبه کردیم، با چالش‌هایی در این حوزه مواجه هستیم. جلساتی که گرفته شده است، باعث شده تا وضعیت مرغ یک فضای مناسبی به خود بگیرد، اما این موضوع کافی نیست، چرا که باید مدیریت شود تا این مشکل افزایش پیدا نکند.

در بحث نهاده‌های دامی یک ناهماهنگی برای واردات وجود دارد، علی رغم اینکه بارها مکاتبه کردیم که بحث نهاده‌های دامی نباید انحصاری شود، و باید رقابت ایجاد شود، چرا که بسیاری اعلام آمادگی کردند تا واردات را انجام دهند و حتی بیان کردند که حاضر هستیم دولت ۶ ماه پس از واردات پول را به حسابمان واریز کند.

در بحث دموراژ کشتی‌ها ۳۰۰ میلیون دلار هزینه دموراژ کشتی‌هایی است که نهاده‌ها را حمل و واردات را انجام می‌دهند. این میزان می‌تواند ۳۰ کشتی را برای ما خریداری کند. بارها تاکید کردیم که تعدادی از کشتی‌های ما در لنگرگاه در حال دریافت دموراژ است اما هیچکس پاسخگوی این موضوع نیست.

برخی از دلایلی که باعث افزایش قیمت مرغ شده است، عبارت است از؛

- کاهش جوجه ریزی، چرا جوجه وارد می‌شود؟ چرا تخم مرغ نطفه دار وارد می‌شود؟ ظرفیت‌ها و قابلیت‌های ما می‌تواند هم نیاز داخلی را تأمین و هم در حوزه صادرات شرکت کند.

- کاهش واردات کنجاله سویا؛ سویایی که وارد می‌شود باید ۴۵ درصد پروتئین داشته باشد، اما ۳۵ درصد پروتئین دارد، یعنی کیفیت سویا بسیار پایین است. دانه سویا وارد می‌کنند و برای درآمدسازی فضایی ایجاد کرده‌اند که نتوانستیم از ظرفیت سویا باکیفیت استفاده کنیم.

- عدم همخوانی قیمت واقعی مرغ با هزینه‌های تولید؛ وقتی تولیدکننده می‌خواهد تولید کند، باید هزینه‌ها در نظر گرفته شود و قیمت مناسب لحاظ شود که هم تولیدکننده و هم مصرف کننده در راستای تولید و مصرف بتوانند بی دغدغه کار خود را انجام دهند.

- کاهش عرضه شدید مرغ منجمد توسط شرکت پشتیبانی امور دام؛

- مشکل وزارت جهاد کشاورزی در تنظیم بازار؛ به جای اینکه فضای تولید را تنظیم کنیم، به تنظیم فضای بازار اکتفا کرده‌ایم که این موضوع همخوانی ندارد. بازار نهاده‌ها و جوجه یک روزه رها شده است، در این راستا مکاتبه و جلساتی برگزار شده است که نیاز به مدیریت این حوزه است.

- عدم هماهنگی بین وزارت جهاد کشاورزی و بانک مرکزی و واردکنندگان؛ وزارت جهاد کشاورزی می‌گوید مشکل از بانک مرکزی است، بانک مرکزی نیز می‌گوید مشکل از جای دیگری است. اگر این هماهنگی و هم افزایی صورت نگیرد، مشکلات عدیده ای ایجاد خواهد شد.

- انحصاری بودن واردات نهاده‌های کشاورزی؛ امروز چرا در کشور ۲ نفر (آقای مدلل و آقای افراشته) صرفاً باید واردات نهاده‌های دامی را انجام دهند. چرا دستگاه‌های نظارتی در این حوزه دقت نمی‌کنند. چرا برنامه ریزی نمی‌شود تا فضای رقابتی به وجود آید تا این مشکلات برطرف شود؟

- سیاستگذاری غیرشفاف و غیرکارشناسی دستگاه‌های ذیربط؛ که منجر به عدم تقاضا و اخلال در همه زنجیره تولید شده است.

در بحث برنج ۳.۲ میلیون تن مورد نیاز کشور است که متأسفانه ۲.۱ میلیون تن و اخیراً نیز ۵۰۰ هزار تن وارد شده است. و در بحث چای نیز ۱۰۹ هزار تن واردات چای داشته‌ایم که حدود بین ۶۵ تا ۷۰ هزار تن چای است، نزدیک به ۳۰ هزار تن چای تولید می‌کنیم.

راه حل های رفع مشکلات تولید مرغ:

- تأمین سرمایه در گردش واحدهای تولیدی و پرورشی

- تأمین نهاده‌های مورد نیاز صنعت مرغداری و تلاش در جهت حذف انحصار واردات نهاده‌های دامی است

- تأمین ذخایر استراتژیک با اولویت خرید از داخل و یا واردات جهت مقابله با بحران پیش رو

- واقعی کردن قیمت‌ها، برطرف کردن ایرادات بازار جهت توزیع در حوزه نهاده‌های بخش کشاورزی

- اصلاح نظام توزیع با حذف واسطه‌های غیرضروری

- نظارت دستگاه‌های مربوطه و سپردن نقش ویژه به شبکه توزیع تعاون

- ساماندهی و سازماندهی تولیدکنندگان و تعاونی‌ها

- مدیریت یکپارچه

- اعمال طرح عرضه محصولات اساسی به دهک‌های هدف از طریق کالابرگ الکترونیک

- حذف کامل رانت ارزی و حمایت از تشکل‌های تولید برای تأمین نهاده‌های کشاورزی

امسال خرید گندم از تولیدکنندگان از ۹.۵ میلیون تن گذشته است، اگر با برنامه ریزی پیش بریم، سال آینده می‌توانیم به خودکفایی برسیم.

در یکی از حساب‌های وزارت نفت ۱۴۰ هزار میلیارد تومان اعتبار وجود دارد و کل بدهی دولت به کشاورزان و به طور خاص به گندم کاران حدود ۱۴۰ هزار میلیارد تومان است که در حال حاضر ۶۰ هزار میلیارد تومان پرداخت شده و ۸۰ هزار میلیارد تومان دیگر دولت باید پرداخت کند.

دولت هنوز نهاده‌های کشاورزی در حوزه بخش کشت گندم را نتوانسته تأمین کند، اگر روند اینگونه باشد و با این شرایط پیش برویم، حتماً سال آینده نه تنها به خودکفایی نخواهیم رسید، بلکه مشکلات عدیده ای را نیز در این حوزه شاهد خواهیم بود.

دولت باید خسارت به کشاورزان را پرداخت کند. اگر در قالب برنامه حرکت کنیم، حتماً می‌توانیم بر مشکلات کشاورزی فائق آییم.

دولت به ازای تأخیر در پرداخت خسارت کشاورزان به ازای هر ۱۰ روز تأخیر در کشت، ۲۵ درصد کاهش عملکرد در سطح خواهیم داشت.

بر اساس تبصره ۳ ماده واحده قانون تضمین خرید محصولات کشاورزی، دولت باید ضرر و زیان ناشی از دیرکرد تولیدکنندگان را بپردازد.

لازم است تا جلسه‌ای با حضور مسئولان مربوطه برگزار شود تا مشکلات بخش تولیدی کشاورزی با هم افزایی برطرف شود.