کتاب‌های تصویری بخوانید

محمدرضا شمس در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، درباره معرفی اثر داستانی برای نوجوانان که در روزهای باقی‌مانده فصل تابستان بخوانند گفت: کتاب‌های فرهاد حسن‌زاده و جمشید خانیان جزو کتاب‌های خواندنی هستند که همیشه می‌شود خواند و برای مطالعه در تابستان هم مناسب‌اند. همچنین سه‌گانه آرمان آرین با عنوان «پتش خوارگر» را هم به نوجوانان پیشنهاد می‌کنم.

وی افزود: در مورد آثار خارجی بیشتر نظرم بر کارهای دیوید کالی است. نشر نردبان یک کتاب تصویری نیز به اسم «پسر نامرئی» چاپ کرده که نویسنده آن ترودی لودویگ است و این هم، جزو کارهایی بود که خوب بود.

شمس در ادامه پیشنهاداتش گفت: یکی از کارهای قدیمی که من قبلاً خوانده‌ام و دوست دارم بقیه هم بخواهند کتاب «مانولیتو» است اثر الویرا لیندو. این یک مجموعه کتاب داستان شیرین است که طنز جالبی دارد. نوع نگاه نویسنده اسپانیایی آن به داستان و شیوه روایتش هم برایم جالب بود. اثر دیگری که قدیمی است و دوست دارم توصیه کنم نوجوانان بخوانند «بوته‌زار کیت» اثر دیوید آلموند است که روایت‌های داستان به‌طور موازی جلو می‌رود و در عین اینکه جذاب است، دلهره، رمزوراز و هیجان هم در آن وجود دارد. همیشه فکر می‌کنم بهترین کار این نویسنده است.

این نویسنده ادبیات کودک و نوجوان پیشنهادات غیرداستانی نیز برای مخاطبان ارائه کرد: برای مخاطبانی که می‌خواهند کتاب‌های نظری بخوانند، یکی «دیگرخوانی‌های ناگزیر» از مرتضی خسرونژاد را پیشنهاد می‌دهم و دیگری «رویکردهای زیباشناختی در ادبیات کودک» اثر ماریا نیکولایوا. همچنین کتاب «بازی متن و تصویر» اثر همین نویسنده را هم معرفی می‌کنم؛ چرا که ما خیلی کمتر در ادبیات خودمان چنین چیزی را سراغ داریم. برای کسانی که می‌خواهند با کتاب‌های تصویری آشنا شوند، کتاب خیلی خوبی است.

محمدرضا شمس در توضیح اینکه چرا کتاب‌های تصویری و آشنایی با آنها مهم است بیان کرد: کتاب‌های تصویری کتاب‌هایی هستند که در آنها، متن و تصویر پا به پای هم پیش می‌روند، اگر متن نباشد، تصویر ناقص است و اگر تصویر نباشد، متن ناقص است؛ یعنی به کمک هم داستان را تکمیل و روایت می‌کنند. در ایران به ندرت در این زمینه کار شده است و به تازگی برخی از انتشاراتی‌ها دارند سرمایه‌گذاری می‌کنند و در این حوزه کار می‌کنند؛ چون تصاویر زیاد و رنگی هستند معمولا گران درمی‌آید، به همین دلیل ناشران معمولا به سراغش نمی‌روند.

وی افزود: اما کتاب‌های تصویری جزو کتاب‌هایی هستند که برای بچه‌ها خیلی مناسب‌اند؛ چون هم تصاویر را می‌بینند و با آن ارتباط برقرار می‌کنند و هم اینکه متن را می‌خوانند. در این نوع آثار، حجم متن هم زیاد نیست؛ چون تصویر به متن کمک می‌کند و علاوه‌بر این چون خواندن بیشتر بچه‌ها ضعیف است و متأسفانه آموزش و پرورش اقدامی در این زمینه انجام نمی‌دهد، کتاب‌های تصویری یکی از بهترین نوع کتاب‌هایی است که کودکان می‌توانند به سراغ آن بروند. ما هم کتاب‌های تصویری داستانی داریم و غیرداستانی که نمونه‌های آن را مثلا علی خدایی در کانون پرورش فکری کار کرده است. این کتاب‌ها هم برای تقویت تخیل بچه‌ها مناسب است و هم خلاقیت آنها را پرورش می‌دهد و به خواندن‌شان هم کمک می‌کند. در کتاب‌های ترجمه‌ای نیز آثار رضی هیرمندی از همین نوع است.

نویسنده مجموعه «قصه‌های بترس برای بچه‌های نترس» راجع‌به آخرین کتابی که مطالعه کرده است عنوان کرد: من بیشتر همین کتاب‌های نظری را که نام بردم دارم مطالعه می‌کنم. در کنار آن، «داستان‌نویسی سیال ذهن» را نیز دارم می‌خوانم، به دلیل کلاس آنلاین خودم که درباره طنز و طنزنویسی است، کتاب‌هایی درباره طنز مثل «تاریخ طنز در ادبیات فارسی» اثر حسن جوادی، «مقدمه‌ای بر طنز و شوخ‌طبعی» از علی‌اصغر حلبی و کتاب «اسرار و ابزار طنزنویسی» از محسن سلیمانی هم دارم می‌خوانم و مرور می‌کنم.

محمدرضا شمس در اشاره به آخرین فعالیت ادبی خود برای کودکان و نوجوانان گفت: جلد بعدی کتاب «آمیتیس بی‌کله» در حال چاپ است. برای نوجوان فعلا کاری ندارم که بخواهم نوشتنش را شروع کنم؛ یک مجموعه داستان در ذهنم هست ولی به سراغش نرفتم؛ چون دارم روی کتاب‌های تصویری کار می‌کنم و در این زمینه می‌نویسم و قرار است از سوی انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و انتشارات پرتقال منتشر شوند.