مشاوره تغذیه، کاری لوکس و تشریفاتی برای درمان ناباروری نیست

پیروی از یک الگوی غذایی سالم نقش تعیین کننده در باروری زوجین دارد زیرا تغذیه دو تا سه ماه پیش از شکل گیری نطفه تاثیر مستقیمی بر کیفیت تخمک، اسپرم و پذیرش آندومتر دارد.

جدا از اهمیت الگوی غذایی درست، داشتن سبک زندگی سالم و فعالیت بدنی، مشکل ناباروری باید به طور دقیق شناخته و رفع شود. گاهی برخی از زوجین برای درمان ناباروری شان به روش های مختلف سنتی و مدرن متوسل می شوند. غافل از اینکه استفاده از برخی گیاهان دارویی، پیروی نکردن از الگوی غذایی سالم و استفاده برخی از مواد به نام طب سنتی می تواند روند درمان شان را به تاخیر بیندازد.

دکتر لادن گیاهی، متخصص تغذیه و رژیم ‌درمانی و عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌ سینای جهاددانشگاهی در این خصوص به خبرنگار خبرگزاری سیناپرس گفت: برخی از زوجین نابارور به صرف اینکه مصرف برخی از مواد غذایی در طب سنتی توصیه می شود، به سمت استفاده از این نوع مواد غذایی می روند و روند درمان شان را پیگیری نمی کنندو این امر باعث می شود زمان طلایی درمان از دست برود.

وی افزود: هدف اصلی طب سنتی و مدرن از دیدگاه تغذیه این است که افراد در وضعیت تعادل قرار بگیرند. خارج کردن افراد از داشتن الگوی غذایی متعارف حتی به اسم طب سنتی، قابل تامل است. گاهی برخی از افراد با رفتن به سمت طب سنتی، درمان جدی شان را به تاخیر انداخته اند و و تعادل غذایی شان را بهم زده اند.

گیاهی تصریح کرد: طب سنتی_ اگر به درستی انجام شود_ نیز می خواهد افراد به وضعیت تعادل برسند. مهم تشخیص این مساله است که آیا طب سنتی انجام می شود یا فقط اسم و برچسب آن را یدک می کشد؟ گاهی چیزهایی به نام طب سنتی به خورد مردم می رود که اصلا پایه و اساس علمی( نه در طب سنتی و نه در طب مدرن) ندارند.

وی تاکید کرد: بیشترین خطری که اکنون بیماران ما را تهدید می کند این است که عده ای به اسم طب سنتی( در حالی هم که طب سنتی هم این را نمی گوید)، یک سری توصیه هایی را انجام می دهند که آنها را از وضعیت تعادل خارج می کند. زمانی زوجی از وضعیت تعادل خارج شود، روند درمانی اش دشوارتر می شود. نتیجه درمان نیز سخت تر خواهد شد. همچنین این مساله می تواند روی بارداری آنها نیز اثر بگذارد. خیلی از مواردی که به اسم طب سنتی به افراد داده می شود، امکان دارد روی جنین تاثیر منفی به جای بگذارد، بنابراین مهم است که طب سنتی از چه جایگاهی به این مساله ورود پیدا کند، زیرا در سیستم درمان های ناباروری اگر این موارد اثرات شبه هورمونی داشته باشند، همراه با درمان های دارویی پیامدهای مخربی به بار می آورند.

به گفته گیاهی، همچنین برخی از گیاهان دارویی نیز امکان دارد اثرات شبه هورمونی داشته باشند. نباید صرفا به دلیل اینکه گیاه هستند در مصرف آنها زیاده روی کنیم. این گیاهان نیز دُز مصرفی دارند که نباید همراه با داروهای هورومونی مصرف شوند.

الگو و رژیم غذایی مدیترانه ای را دنبال کنید

این متخصص تغذیه و رژیم درمانی اظهارداشت: حذف غذاهای سرد، شایع ترین مساله ای است که اغلب در تغذیه طب سنتی درباره درمان ناباروی گفته می شود. با این توصیه، طیف وسیعی از لبنیات حذف می شود که اصلا به نفع مراجعه کنندگان نیست. در حالی که بیماران در رویکرد طب سنتی و مدرن باید به سمت استفاده از یک رژیم غذایی و الگوی غذایی مدیترانه ای سوق داده شوند. در رژیم مدیترانه ای تاکید به روی دریافت روغن های سالم، استفاده از سبزی ها، میوه ها، حبوبات، غذاهای فیبردار، غلات سبوس دار، گوشت سفید و لبنیات است. پایه این الگو نیز بر مبنای فعالیت فیزیکی خوب و مناسب است. مقدار مصرف مواد غذایی در این الگوی غذایی نیز از فردی به فرد دیگر تفاوت دارد.

وی در پاسخ به این سوال که آیا زوجین نابارور با تغییر سبک زندگی، تغذیه مناسب و استفاده از این رژیم غذایی می توانند امیدی به باروری داشته باشند؟ به سیناپرس گفت: مساله اصلی تعیین علت ناباروری است. اگر ناباروری به علت مشکل آناتومی یا فیزیکالی و جسمی باشد، باید این مشکل رفع شود. اگر مشکل زوجین در ارتباط با اختلالات هورمونی است هم باید برطرف شود. اگر علت ناباروری هر دوی این عوامل است، باید این عوامل برطرف شوند. گاهی علت ناباروری ناشناخته است از اینرو در وهله نخست باید مشکل فیزیکالی، غیر فیزیکالی، شیمیایی، هورمونی و … برطرف شود. قطعا تغذیه نیز نقش تعیین کننده ای در موفقیت درمان دارد.

عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌ سینا افزود: مشاوره تغذیه، کاری لوکس و تشریفاتی برای درمان ناباروری نیست، زیرا هرآن چیزی که زوجین دو تا سه ماه پیش از شکل گیر نطفه می خورند، تاثیر مستقیمی بر کیفیت تخمک، اسپرم و پذیرش آندومتر دارد بنابراین رعایت الگوی غذایی سالم بسیار تعیین کننده است.

تغذیه در افزایش ذخایر تخمدان های زنان نقش دارد

گیاهی به نقش تغذیه در افزایش ذخایر تخمدان زنان اشاره کرد و در این خصوص به سیناپرس گفت: ذخایر تخمدان ها، کمیت و کیفیت تخمک ها را نشان می دهد. مطالعات نشان داده اند، هر آنچه که ما می خوریم می تواند باعث تحلیل یا حفظ فولیکول های حاوی تخمک شود. به عنوان مثال ویتامین D از ریز مغذی های مهم در تقویت باروری خانم هاست که کمبود آن با کاهش AMH و کاهش قدرت باروری همراه است بنابراین دریافت کافی این ویتامین و اصلاح کمبود آن می تواند به حفظ ذخایر تخمدان کمک کند.

این متخصص تغذیه و رژیم ‌درمانی افزود: کمبود ذخایر تخمدان اولیه با میزان مصرف ویتامین، E ویتامین C ، سلنیوم و زینک نیز در ارتباط است. ویتامین E در جوانه گندم، روغن های گیاهی مایع، مغز میوه ها( مانند بادام و بادام زمینی)، سبزی ها، برگ سبز تیره رنگ مانند اسفناج و دانه هایی مانند تخم کدو یافت می شود. منابع زینک نیز غذاهای دریایی به ویژه صدف ها، تخم کدو، بادام، نخودها و لوبیاهاست. همچنین در لبنیات هم مقداری زینک یافت می شود. ویتامین C نیز در انواع میوه ها و سبزی های تازه شامل فلفل قرمز شیرین، پرتقال ، کیوی، فلفل سبز شیرین، کلم بروکلی، توت فرنگی و گوجه فرنگی وجود دارد.

به گفته وی، طبق مطالعات، کلسیم دریافتی از لبنیات نیز می تواند روند کاهش ذخایر تخمدان را کند از اینرو مصرف روزانه لبنیات از جمله شیر، ماست و لبنیات تخمیری مانند کفیر و پنیر می تواند به بهبود ذخایر تخمدان کمک کند.

عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌ سینا تاکید کرد: برخی مطالعات نشان داده اند که مصرف زیاد اسیدهای چرب ترانس نیز می تواند با کاهش ذخایر تخمدان همراه باشد. روغن های جامد هیدروژنه شده، گوشت های سرخ شده، سیب زمینی سرخ شده و بسیاری از خوراکی های صنعتی حاوی اسید چرب ترانس هستند که می توانند به قدرت باروری خانم ها آسیب برسانند.

گفتگو: فرزانه صدقی