خاطرات کودکان از شرکت در پیاده‌روی اربعین می‌تواند منشاء داستان‌های پُرماجرایی باشد

کلر ژوبرت در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) درباره سوژه‌یابی داستان‌های اربعینی ویژه کودکان و نوجوانان گفت: برای کودکان سه دسته موضوع به نظرم می‌رسد؛ یکی موضوع امام حسین(ع)، شخصیت‌شان و قیام‌شان، یکی موضوع پیاده‌روی اربعین، مسائل مربوط به آن و تجربیات احتمالی بچه‌ها و یکی هم موضوع سرچشمه تاریخی این پیاده‌روی، اهدافش و دلیل استمرارش، آن هم در حد درک کودکان. شاید موضوعات دیگری هم باشند که به ذهنم نرسیده‌اند.

وی افزود: تا به حال به گمانم در داستان کودک، هنوز از دلیل این همه عشق به امام حسین(ع) رمزگشایی نشده است و اصلا نمی‌دانم چگونه می‌شود این کار را کرد؛ اما شاید این که از خودمان بپرسیم امام حسین کجای زندگی کودکان امروز قرار دارد؟ بتواند کمک‌کننده باشد برای ایجاد احساس تعلق در دل این بچه‌ها. در ضمن به کارگیری شگرد آشنازدایی برای معرفی امام، مانند استفاده از زاویه‌دیدهای متفاوت، شاید یکی از راهکارها برای پرهیز از ارائه مطالب تکراری باشد.

نویسنده کتاب کودک «هدیه بادامک»، تجربه سفر خودِ نویسندگان به اربعین را در امر سوژه‌یابی کمک‌کننده دانست و در این‌باره بیان کرد: از میان سه موضوعی که عنوان کردم، برای موضوع دوم یعنی پرداختن به مسائل مربوط به خود پیاده‌روی، این نکته می‌تواند خیلی کمک‌کننده باشد. البته پوشش خبری گسترده و پخش کلیپ‌های متعدد در فضای مجازی خیلی کمک می‌کند به درک این فضا برای کسانی که هیچ‌وقت آنجا نبوده‌اند؛ اما تجربه‌کردن آن باعث می‌شود موضوعات بیشتری در ذهن نویسنده جرقه بزند تا بتواند داستان‌هایی را بنویسد که کودکان در آن نقش‌آفرینی می‌کنند. در ضمن هیچ کلیپی قادر نیست جوهره این تجربه منحصربه‌فرد را به انسان منتقل کند.

ژوبرت در توضیح نقش مؤثر داستان‌های اربعینی برای حضور بهتر کودکان و نوجوانان در پیاده‌روی اربعین عنوان کرد: هر داستان مربوط به امام حسین(ع)، عاشورا و اربعین می‌تواند برای بچه‌هایی که این سفر را تجربه می‌کنند مفید باشد؛ به شرطی که متناسب با خصوصیات عقلی و عاطفی کودکان باشد. گاهی بچه‌ها درباره موضوعاتی که از خردسالی به آنها عادت کرده‌اند، به خاطر انسی که پیدا کرده‌اند، کنجکاوی نمی‌کنند. شاید تعدادی از این زائران کوچک، اطلاعات زیادی از بعضی مسائل نداشته باشند و در عین حال سؤال هم نکنند؛ مانند این که راه‌پیمایی اربعین به چه مناسبتی است؟ یا چرا به کربلا پیاده می‌روند، در صورتی که این همه ماشین‌ از کنارشان رد می‌شود؟ در ضمن توجه‌دادن بچه‌ها به برخی مسائل، مانند بُعد وحدت فراملیتی این پیاده‌روی، نقش سختی کشیدن اختیاری در رشد شخصیت، اهمیت پرهیز از اسراف یا وظایف و مسئولیت‌های شخصی در فضاهای جمعی- چه از طریق داستان و چه راه‌های غیرمستقیم دیگر- می‌تواند در سازنده‌تر بودن این تجربه خیلی مفید باشد.

این نویسنده ادبیات کودک درباره اهمیت رجوع به خاطرات خودِ کودکان و نوجوانان از سفر به کربلا در اربعین حسینی گفت: هیچ جایی ندیده‌ام که خاطرات کودکان از شرکت در پیاده‌روی اربعین به صورت منسجم ثبت شده باشد؛ اما به گمانم چنین خاطراتی می‌توانند منشاء داستان‌های کودک پُرماجرایی باشند. در ضمن می‌توانند به نویسنده کمک کنند تا اتفاقات و شرایط این سفر خیلی خاص را از دریچه نگاه بچه‌ها ببیند و از همین دریچه به آن بپردازد.