تفاوت زیاد بین زبان نوشتاری و گفتاری در فارسی مشکل بزرگی در ترجمه برای نوجوانان است

نامدار ناصرقصری در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) درباره انتخاب کتاب «۱۸ معمای اسرارآمیز» برای ترجمه گفت: این کتاب یکی از چهار عنوان با نام و محتوای مشابه است؛ نام سه کتاب دیگر از این مجموعه «۲۱ معمای پلیسی»، «۱۹ معمای تاریخی» و «۲۱ معمای واقعی» هستند.

وی ادامه داد:‌ اولین بار این کتاب‌ها را برای فرزندان خودم خریدم و سر میز غذا یا در ماشین هنگام مسافرت برای آنها می‌خواندم. به این ترتیب هم سرگرم می‌شدیم و هم مطالب جدید یاد می‌گرفتیم و مهم‌تر اینکه وقت خوبی را با هم می‌گذراندیم. از این کتاب‌ها می‌توان همچنین در کلاس‌های درس یا دورهمی‌ها استفاده کرد؛ چون همه را به فکر و همکاری وا می‌دارد.

این مترجم درباره تأثیر مطالعه این مجموعه بر نوجوانان بیان کرد: این سبک کتاب‌ها هم آموزنده و هم سرگرم‌کننده هستند و در نتیجه می‌توان یاد گرفت که این دو وجه لزوما با یکدیگر ضدیتی ندارند.

ناصرقصری به عنوان یک مترجم و برای ارتباط برقرار کردن با نوجوانان پیشنهاد کرد: یک مترجم می‌تواند خود معرف هم باشد. پس اشراف‌داشتن به فرهنگ هر دو کشور یکی از ملزمات برای مترجم است. علاوه بر این، مترجم باید با نیازها، خواسته‌ها و گرایشات نوجوان نسل حاضر آشنایی داشته باشد تا بتواند علاوه بر انتخاب مناسب کتاب، آن را با زبان روز نوجوانان ترجمه کند.
وی درباره معیارهای یک ترجمه خوب برای نوجوانان گفت: معیارهای ترجمه خوب برای نوجوانان چندان از معیارهای ترجمه خوب برای بزرگسالان دور نیست. هر ترجمه با توجه به نوع، سبک و قدمت کتاب کاری منحصر به خود است. یک مترجم باید تشخیص دهد که در یک مورد خاص وفاداری به متن مهم‌تر است یا ترجمه آزادتر برای آسان کردن کار خواننده؟؛ همچنین هر نوع خلاقیت که به نوعی کتاب را از سایر کتاب‌ها متفاوت کند می‌تواند توجه به کتاب را افزایش دهد.

مترجم کتاب «۱۸ معمای اسرارآمیز» از مشکلات و مصائب دنیای ترجمه صحبت کرد: بدون شک در دنیای ترجمه مشکلات فراونی وجود دارد؛ اما مشکل عمده من در انتخاب کتاب نوجوان برای ترجمه برمی‌گردد به تفاوت‌های فرهنگی. در کتاب‌های نوجوانان به طور مثال در کشور سوئد مسائلی، مثل عشق و سایر مسائل مربوط به دوران بلوغ، مطرح می‌شود که در ایران با عرف و اخلاق و فرهنگ رایج زاویه دارد. افزوده بر این، من تفاوت زیاد بین زبان نوشتاری و زبان گفتاری در فارسی را یک مشکل بزرگ می‌دانم. زیبایی و شیرینی بسیاری از گفت‌وگوها یا متن‌های کتاب نوجوانان هنگام نوشتن به زبان نوشتاری از بین می‌رود.

ناصرقصری در انتهای صحبت‌های خود برای رفع مشکل ترجمه موازی عنوان کرد: بهتر است شفاف‌سازی و اطلاع‌رسانی درباره ترجمه‌های موازی موجود صورت بگیرد تا خوانندگان بتوانند برای انتخاب، تصمیم بهتری بگیرند.

کتاب «۱۸ معمای اسرارآمیز» درباره‌ اختراع‌های هیجان‌انگیز است که در واقعیت اتفاق افتاده‌اند. این اتفاق‌ها که تخیل مردم سراسر جهان را برانگیخته‌اند در این‌جا به شکل معما بازتعریف شده‌اند. مخاطب این کتاب به عنوان یک خواننده احتیاج به اطلاعات قبلی ندارد. آنچه را برای شکستن رمزوراز این معماها احتیاج دارد در متن یا تصویرها پیدا می‌کند.