آیا رهبر کره شمالی به روسیه سفر می‌کند؟

طبق گزارش‌ها رهبر کره شمالی ممکن است در هفته جاری با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، دیدار و احتمالاً با وی درباره فروش تسلیحات کره شمالی برای پر کردن مجدد ذخایر روسیه، گفتگو کند. اما این گزارش‌ها هنوز تأیید نشده است.

سفر‌های کیم جونگ اون

به گزارش مهر، پس از انتشار گزارش‌هایی مبنی بر اینکه «کیم جونگ اون» رهبر کره شمالی ممکن است به زودی به روسیه سفر کند، توجه رسانه‌ها به سوی شیوه مسافرت رهبر کره شمالی سوق پیدا کرد. در واقع این رسانه‌ها مطالب مختلفی در مورد روش سنتی سفر رهبران کره شمالی منتشر کردند: قطار‌های لوکس و زرهی که مدت‌ها بخشی از فرهنگ رهبران کره بوده است.

پس از آن گمانه زنی‌های رسانه‌ای به مکان این دیدار دوجانبه اختصاص یافت؛ که طبق آن، دو رهبر می‌توانند در شهر شرقی ولادی وستوک، محل اولین دیدارشان در آوریل ۲۰۱۹، زمانی که کیم قطار سبز و زرد خود را سوار شد، دیدار داشته باشند.

اما این رسانه‌ها همچنان به گمانه زنی در مورد شیوه و اهداف دیدار ادامه می‌دهند. به طور مثال این موضوع که آیا «اون» می‌تواند دوباره سفر ۲۰ ساعته ریلی را طی کند یا خیر، اکنون در کانون توجه رسانه‌های بین المللی قرار گرفته است.

نکته مهم این است که سفر با قطار در خانواده رئیس جمهوری کره شمالی، به یک سنت تبدیل شده است. «کیم جونگ ایل» پدر معروف کیم جونگ اون که از پرواز بیزار بود، در طول ۱۷ سال حکومت خود حدود ۱۲ سفر به خارج از کشور داشت، تقریباً همه آن‌ها به چین و همه با قطار.

اما مهمترین ویژگی قطار امنیت است. بر اساس گزارش رسانه‌های کره جنوبی، کره شمالی در مجموع ۹۰ واگن ویژه دارد و سه قطار پشت سر هم در هنگام سفر یک رهبر حرکت می‌کند، یک قطار پیشرو برای بررسی ریل، قطار دوم حامل رئیس کیم جونگ اون و اطرافیانش، و سومین قطار هم پشت سر آن‌ها برای باقی افراد.

این قطار‌ها حاوی تجهیزات ارتباطی با فناوری پیشرفته و تلویزیون‌های صفحه تخت نصب شده‌اند تا کارایی اداری آن‌ها را افزایش دهد.

کیم جونگ اون که ۳۹ سال سن دارد، از قطار زرهی خانواده‌اش برای دیدار‌های پیشین خود با «پوتین» رئیس‌جمهور روسیه و «شیء جین پینگ» رئیس جمهوری چین و دونالد ترامپ رئیس جمهوری پیشین ایالات متحده استفاده کرده است. البته دیدار‌ها با رئیس جمهوری وقت آمریکا، دونالد ترامپ در سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ انجام شد.

«اون» بر خلاف پدرش گاهی اوقات پرواز می‌کند. اعتقاد بر این است که کیم جونگ اون که چندین سال در سوئیس تحصیل کرده بود، در نوجوانی بیشتر با هواپیما سفر می‌کرد.

هنگامی که در سال ۲۰۱۸ برای دیدار با شیء جین پینگ به شهر دالیان در شمال شرقی چین رفت، اولین باری بود که یک رهبر کره شمالی از زمان پرواز «کیم ایل سونگ» به اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۸۶، آشکارا مسیر هوایی را برای سفر به خارج استفاده کرد.

در مجموع، کیم از سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۱۹ چهار بار برای دیدار با شیء به چین رفت - دو مورد از آن‌ها با قطار و دو بار با هواپیمای اختصاصی. بنا به گزارش‌ها، به این دلیل که هواپیمای اختصاصی رئیس جمهوری کره غیرقانونی محسوب می‌شد وی در ژوئن ۲۰۱۸، با استفاده از یک هواپیمای چینی برای دیدار با دونالد ترامپ رئیس جمهوری وقت آمریکا به سنگاپور رفت. وی در سفر دیگر خود برای دیدار دوم با ترامپ در هانوی ویتنام نیز از قطار استفاده کرد.

طبق گزارش‌های رسانه‌ای، کیم جونگ اون از زمان بستن مرز‌های کشورش در اوایل سال ۲۰۲۰ برای محافظت در برابر همه‌گیری کووید -۱۹، تاکنون با هیچ رهبر خارجی دیدار نداشته است.

واکنش‌های کارشناسان به سفراحتمالی کیم جونگ اون به روسیه

اگرچه تاکنون منابع رسمی در پیونگ یانگ سفر رئیس کیم را به روسیه تأیید نکرده اند، اما این خبر با واکنش‌های متعدد کارشناسی و دیپلماتیک روبه رو شده است. در این راستا، کارشناسان و دیپلمات‌های غربی و شرقی دیدگاه‌ها و رویکرد‌های مختلفی درمورد اهداف این دیدار ابراز داشته اند.

«یانگ مو جین» رئیس دانشگاه مطالعات کره شمالی در کره جنوبی گفت: سفر دوم احتمالی کیم به روسیه می‌تواند نشانه آغاز مجدد دیپلماسی سران باشد و ممکن است به دنبال آن سفری به چین برای دیدار با «شیء جین پینگ» رئیس جمهوری چین داشته باشد.

«ویکتور چا و الن کیم» از پژوهشگران اندیشکده آمریکایی مطالعات استراتژیک و بین المللی CSIS مستقر در واشنگتن دی. سی، در این زمینه معتقدند: «محور روسیه-کره شمالی تصویر امنیتی را هم در اوکراین و هم در شبه جزیره کره پیچیده می‌کند.»

این پژوهشگران برآورد کردند: «هنوز مشخص نیست که توافق بین کره شمالی و روسیه چه چیزی را در پی خواهد داشت. پیونگ یانگ می‌تواند مهمات، پرتاب‌کننده‌های راکت متعدد و موشک‌های بالستیک کوتاه‌برد ارائه دهد که همه این‌ها به مسکو کمک می‌کنند تا ضدحمله کی‌یف را دفع کند. در ازای آن، مسکو ممکن است غلات، نفت و فناوری نظامی و همچنین ارز را به عنوان پرداخت ارائه دهد. همچنین می‌توان از روسیه برای ارائه فناوری‌های نظامی بسیار حساس به کره شمالی که همسایگانش، به ویژه کره جنوبی و ژاپن را تهدید می‌کند، غلبه کرد.»

به گفته آنها؛ «همکاری روسیه و کره شمالی احتمال دارد فراتر از قرارداد‌های تسلیحاتی متعارف و کمک‌های غذایی-انرژی، احتمالاً به فناوری پیشرفته برای ماهواره‌ها، زیردریایی‌های هسته‌ای و موشک‌های بالستیک گسترش یابد.»

«کیم جائچون» استاد دانشگاه «سوگانگ» سئول، نیز در این زمینه گفت: «منصفانه است که بگوییم جنگ سرد دوم اکنون آغاز شده است. کره شمالی، چین و روسیه به محور اتحاد در شرق تبدیل شده‌اند، اتحادی که تهدیدی برای منافع غرب است.»

«لیف-اریک ایزلی» استاد دانشگاه «او‌ها سئول» نیز در این زمینه به رسانه‌ها گفت: چه به زودی نشست پوتین و کیم برگزار شود یا نه، اما ایالات متحده در تلاش است تا با انتشار پیشگیرانه اطلاعاتی از نقض جدی قوانین بین المللی جلوگیری کند.

گمانه زنی‌های رسانه‌ای حاکی است، دیدار مورد انتظار میان اون و پوتین در حاشیه مجمع اقتصادی شرق در «ولادی وستوک» می‌تواند نشان دهنده یک توافق نظامی گسترده‌تر نیز باشد.

نکته قابل توجه این است که «سرگئی شویگو» وزیر دفاع روسیه به پیونگ یانگ پایتخت کره شمالی سفر نمود و از یک نمایشگاه تسلیحاتی که پهپاد‌های جنگی، نظارتی و جدیدترین موشک‌های بالستیک قاره‌پیمای رژیم را به نمایش گذاشته بود، بازدید کرد.

گفته می‌شود، موشک بالستیک قاره پیمای «آی‌سی‌بی‌ام» کره شمالی مد نظر گفت و گوی دو طرف بود و همچنین رسانه‌های کره شمالی گزارش دادند که در جریان «دیدار دوستانه» رهبر کره شمالی و وزیر دفاع روسیه، نامه‌ای از ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه به کیم جونگ اون تحویل داده شده است.

در این سفر که در اوایل مرداد ماه سال جاری (۲۷ ژوئیه ۲۰۲۳) انجام شد، کیم جونگ اون خودش، آخرین تسلیحات کره شمالی را به وزیر دفاع روسیه نشان داد.

واکنش آمریکا و کشور‌های غربی

ایالات متحده، انگلیس، کره جنوبی و ژاپن در پی انتشار خبر دیدار احتمالی پوتین و اون در واکنش‌های جداگانه‌ای، هرگونه توافق برای افزایش همکاری میان روسیه و کره شمالی را نقض قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد خواندند. به عبارت دیگر همه این کشور‌ها در یک صف واحد علیه دیدار احتمالی موضع گرفتند.

«جان کربی» سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا، در واکنش به این موضوع گفت: «ما از کره شمالی می‌خواهیم که مذاکرات تسلیحاتی خود را با روسیه متوقف کند و به تعهدات آشکار خود مبنی بر عدم فروش تسلیحات به مسکو پایبند بماند.

این مقام شورای امنیت ملی آمریکا، گفت که در غیر این صورت واشنگتن با تحریم به کره شمالی واکنش نشان خواهد داد.

نتیجه

انتشار خبر سفر احتمالی کیم جونگ اون رهبر کره شمالی به روسیه با انعکاس گسترده و طیف وسیع واکنش‌های رسمی و نیمه رسمی روبه رو شد؛ واکنش‌هایی که در جریان سازی رسانه‌های عمدتاً غربی شکل گرفته بود.

به همین دلیل برخی ناظران آشنا به مسائل شبه جزیره کره معتقدند، این سفر که تاکنون توسط پیونگ یانگ تأیید نشده و از سوی دیگر مقام‌های کره شمالی امنیت سفر کیم جونگ اون برایشان در اولویت است، شاید اصلاً لغو شود.

این دیپلمات‌ها در عین حال می‌گویند، موضوع مهم نیاز مبرم روسیه به تسلیحات جنگی کره شمالی است، زیرا اوکراین به طور روزافزون تسلیحات نوین غربی را دریافت می‌کند و «اون» هم احتمالاً از فرصت این جنگ به خوبی برای فروش تسلیحات خود استفاده خواهد کرد.

در سوی دیگر کره شمالی هم به مواد غذایی، انرژی و فناوری‌های جدید نیازمند است و این موضوعات احتمالاً در هر نوع تبادلی، میان مقام‌های ارشد این دو کشور را تشکیل می‌دهد.

«نشست اقتصادی شرق» نیز یکشنبه (۱۰ سپتامبر) در حالی در روسیه آغاز شد که با وجود ادعای رسانه‌های غربی مبنی بر احتمال سفر رهبر کره شمالی به روسیه و دیدار با پوتین، تاکنون شاهد سکوت کامل منابع رسمی پیونگ یانگ و مسکو بوده ایم.

روسیه از سال ۲۰۱۵ به منظور تشویق سرمایه گذاری خارجی در خاور دور روسیه، مجمع اقتصادی شرق را در شهر «ولادی وستوک برگزار» می‌کند.

البته این نشست تا روز ۱۳ سپتامبر چهارشنبه هفته جاری ادامه خواهد داشت و باید منتظر بود و دید که آیا رهبران روسیه و کره شمالی در حاشیه این نشست بین المللی، دیدار دومی با یکدیگر خواهند داشت؟