برای داشتن حافظه قوی چه کنیم؟
گاهی کنجکاو میشوم که بدانم حافظهام به خوبی که باید باشد هست یا نه، مخصوصا وقتی که درباره افرادی، چون دیوید توماس میخوانم که عنوان قهرمان حافظه سال ۲۰۰۷ آمریکا را با یاداوری ترتیب تمام کارتهای بازی ورق تنها درد و ونیم دقیقه از آن خود کرد.
البته انتظار ندارم که مثلا برای چنین عنوانی رقابت کنم، اما بهعنوان یک عصب شناسی که بخش عمده مطالعاتم درمورد حافظه بوده، باید بدانم ترفندهایی را بلد باشم که حداقل یک یا دو راند با او رقابت کنم، درست است؟
من واقعا امیدوارم که چنین باشد. توماس قطعا یک استثناست، اما من هم چیزهایی درباره سلامت مغز میدانم؛ عاداتی که حافظه را تیزو قوی نگه میدارد. یکی از علاقهمندیهای من این است که بدانم چه چیزی را و چه وقت فراموش کنم.
انباشت زیاد اطلاعات روزانه اغلب باعث میشود فکر کنیم حافظه ما درحال ضعیف شدن است و فراموشی داریم، درحالیکه در حقیقت، فقط با اطلاعات غیرضروری و بیمصرف اشباع شده است.
بیشتر اطلاعاتی که هر روز به ما میرسد، بهراستی ارزش به خاطر سپاری را ندارد. یک مغز سالم، با چابکی و مهارت دادههای بی ارزش و بیمعنی را غربال کرده و دورمیریزد تا بتواند آنچه را که مهم است حفظ کند. برای نمونه، هرچه سریعتر پین کُد قبلی یا کُد دسترسیتان را فراموش کنید، زودتر و درستتر خواهید توانست شمارههای جدید را بهخاطر بسپارید.
فواید فراموشی و از دست دادن حافظه، درتحقیقی از دانشگاه استنفورد که نتایج آن در Nature Neuroscience منتشر شد اثبات شده است.
محققان با استفاده از fMRI برای کنترل فعالیت مغز، نشان دادند وقتی شرکتکنندهها بهدنبال یادآوری موضوعی که درحافظهشان ثبت شده بود بودند، و با اطلاعاتی جدید و نامربوط حواسشان پرت شده بود، پوسته جلویی مغزشان_ بخشی که مربوط به تصمیمگیری است_ بسیار شلوغ و درگیر بود. زمانی که آنها اطلاعات را فراخوانده و به راحتی توانستند بهیاد آورند، وقتی با حواسپرتکنهای مداوم مواجه شدند، فعالیت پوسته جلویی مغز، تااندازه قابل توجهی کُند شد؛ یعنی مغزشان بهم ریختگی و بینظمی اطلاعاتی را حذف کرده و حالا آماده انجام فعالیتهای مهمی مثل تصمیمگیری بود.
برای حفظ سلامت مغزتان، این تکنیکهای ساده را برای تقویت فراموشی امتحان کنید:
چیزهایی را که میخواهید به حافظه بسپارید، انتخاب کنید.
ازخودتان بپرسید آیا این اطلاعات جدید درآینده بهدردتان خواهد خورد یا نه. مثلا در یک مهمانی، تنها اسم افرادی را یاد بگیرید که امیدوارید بازهم ملاقاتشان کنید. روزنامه را با هدف بهیاد سپاری چیزهایی که برای شما مهم است بخوانید.
از تکنولوژیتان بهترین استفاده را بکنید.
لیست آدرسها و فایلها را در کامپیوتر یا تلفنتان نگه دارید و اجازه دهید بانک اطلاعاتی این وسایل، عمل حفظ کردن را انجام دهد. هنوز هم نمیتوانید شماره تلفن همسرتان را به حافظه بسپارید، چون فقط سراغ حافظه تلفن میروید؟ همین درست است!
خاطرات ناخوشایند را بلاک کنید.
تداوم دادن به خاطرات ناخوشایندی که باید مدتها پیش پردازش شده و حذف میشدند_ ضربه روحی دوران کودکی، محرومیتهای احساسی، یا هر سرخوردگی و ناکامی که درزندگی اجتنابناپذیر است_ میتواند حافظه شما را کُند کند.
وقتی احساس کردید یک خاطره مشکلدار و حل و فصل نشده وارد ذهنتان میشود، آنرا با یک خاطره خوشایند و شاد جایگزین کنید. تصور کنید که دارید یک دی وی دی را بیرون میآورید و جدیدش را وارد میکنید.
یک رویداد لذتبخش را یادآوری نمایید با تمام جزئیاتش_ تصاویر و صداهای آن حادثه_ و سعی کنید در چشم ذهنتان جایش دهید.
با کمی تقویت سازماندهی شده و مرتب، خاطرات مزاحم کمرنگتر شده، محوشده و به گوشهای دوردست از بانک حافظهتان رانده خواهند شد. شاید قهرمان بعدی حافظه شما نباشید، اما گامی بزرگ درجهت سلامت مغزتان خواهید برداشت.