توان فنی ایران در حوزه تولید کتاب کودک و نوجوان زیاد است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست انجمن ناشران کودک و نوجوان با حضور یاسر احمدوند، معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، محمدعلی مرادیان، مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی فرهنگی و کتابخوانی، فتح‌اله فروغی، رئیس انجمن ناشران کودک و نوجوان، زهرا یعقوبی، مدیر مسئول انتشارات کتاب پرنده، سیدحمیدرضا سیدناصری، مدیر نشر ذکر، امیر نوید، مدیرمسئول مؤسسه فرهنگی هنری آرمان رشد و قدرت‌اله نیک‌بخت، مدیر نشر قو چهارشنبه (۲۹ شهریورماه) در ساختمان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد.

در ابتدای این نشست، فتح‌اله فروغی درباره ترکیب اعضای هیئت‌مدیره انجمن ناشران کودک و نوجوان گفت: هیئت مدیره این دوره انجمن از اعضای قدیمی، اعضای میانی و اعضای نسبتا جدید تشکیل شده است؛ چون اعضای قدیمی‌تر تشخیص دادند که کنار بروند و میدان را برای جوان‌ترها آماده کنند. منظور ما ترکیب گروه سنی نیست؛ بلکه ترکیب تجربی افراد است.

وی ادامه داد: اعتقاد راسخ دارم که اگر ما در حال حاضر دچار چالش هستیم به این دلیل است که در حوزه نشر آموزش ندیده‌ایم. حوزه نشر ما ضعف دارد و بیشتر دچار آموزش‌های فردی است؛ بدون اینکه هیچ محلی برای آموزش داشته باشد. انجمن با استفاده از فعالیت‌هایی که در حوزه آموزش انجام می‌دهد و بار تجربه زیادی که در برنامه‌ریزی آموزش‌اش نهفته است، می‌تواند با نهادهای دیگر و با مشارکت نهادهای هم‌سویش و به‌خصوص در حوزه کتاب کودک و نوجوان، متولی امر عامل ضمن خدمت شود. رئیس انجمن ناشران کودک و نوجوان افزود: تعرفه حامل‌های انرژی ناشران و کتاب‌فروشان از جمله ناشران کودک و نوجوان تجاری محاسبه می‌شود؛ در حالی که نشر و کتابفروشی در ردیف فعالیت‌های فرهنگی تعریف شده است. در انتها هم باید بگویم، کماکان بلاتکلیفی در حوزه ناشران خارجی وجود دارد. اگر قرار است کتاب کودک و نوجوان ایرانی هم در خارج از کشور دیده شود، به برنامه‌ریزی جدی نیاز داریم. زهرا یعقوبی ورودش به هیئت‌مدیره انجمن ناشران کودک و نوجوان به عنوان اولین خانم را به فال نیک گرفت و گفت: فعالیت‌هایی که در هیئت‌مدیره انجمن صورت گرفته است، عبارت‌اند از برگزاری همایش انجمن فرهنگی برای ناشران که شامل دو همایش برای آموزش خانواده و مسائل مربوط به کودکان و نوجوانان و همایش تخصصی برای ناشران است.

وی افزود: از دیگر کارهایی که از سوی هیئت‌مدیره انجام شد، طراحی سایت برای انجمن فرهنگی ناشران است. هدف از این کار، ساخت یک مرجع ویژه مخاطب برای به‌دست آوردن اطلاعات کتاب‌ها، تازه‌ها و ... است. هدف بعدی ما از ساخت این سایت عرضه تولیدات همکاران‌مان در بازار جهانی است. البته سایت در حال آماده‌سازی است.

مدیر مسئول انتشارات کتاب پرنده بیان کرد: فعالیت بعدی انجمن، ایجاد کارگروه‌های آموزشی است. در این کارگروه‌ها، اعضا عضو می‌شوند و در زمینه تخصصی‌شان فعالیت می‌کنند. در این کارگروه‌ها دوره‌های تخصصی برای ناشران برگزار می‌شود. یکی از این کارگاه‌ها، دوره ویرایش بود که دوره اول آن اجرا شد و در حال حاضر برای دوره بعدی برنامه‌ریزی می‌کنیم. سیدحمیدرضا سیدناصری درباره شرایط نشر کتاب‌های کودک و نوجوان گفت: وضعیت نشر و تولید کتاب کودک و نوجوان، حال خوبی ندارد؛ چرا که نبود ثبات در بازار و قیمت، باعث شده است که نتوانیم برنامه‌ریزی کنیم. در حوزه کودک و نوجوان باید آثار متنوع و خلاقانه باشد که این افزایش قیمت سبب شده از جذابیت کار مخاطب کم کنیم.

وی ادامه داد: مخاطب با مشکلات زیادی مواجه است و مجبوریم تولیدات‌مان را اقتصادی کنیم؛ علی‌رغم اینکه ناشران مداوم تلاش می‌کنند که قیمت‌هایشان را پایین بیاورند تا تولید کتاب‌هایمان با قیمت مناسب‌تری ارائه شود. ما باید تولیدات‌مان به شکلی باشد که مخاطب را راضی کنیم. ناشر کیمیاگری است که طلا را به مس تبدیل می‌کند. در حال حاضر بیشترین مشکل ما در بحث تولید است تا در بحث فروش؛ چرا که خانواده‌ها در هر شرایطی حاضرند برای فرزندان‌شان هزینه کنند. امیر نوید در این نشست چند سؤال مطرح کرد: آیا هیئت خرید کماکان خرید انجام می‌دهد یا نه؟ با توجه به اینکه دولت‌های مختلف رویکردهای مختلفی دارند؛ آیا در نگاه به فرهنگ باید رویکرد خاصی صورت بگیرد؟ با توجه به اینکه رویکرد جامعه نسبت به قبل متفاوت شده و هرچه جلوتر می‌رویم، دشواری کار حس می‌شود؛ ویترین کتاب یک معضل است؛ آیا تدبیری برای آن اندیشیده شده است؟ قدرت‌اله نیک‌بخت درباره برگزاری جشنواره‌ها از سوی انجمن ناشران گفت: یکی از مواردی که جزو وظایف ما نبود ولی انجام دادیم، جشنواره کتاب برتر بود. این جشنواره در ۹ دوره برگزار شد؛ اما به‌خاطر کرونا و مسائل اقتصادی دوره دهم آن برگزار نشد. در حال حاضر در حال تدارک دوره دهم جشنواره هستیم. هر چه جشنواره‌های کتاب بیشتر باشد، اقبال عمومی برای انتخاب کتاب، بیشتر می‌شود.

وی ادامه داد: جشنواره منجر به شناخت بیشتر از کتاب‌ها می‌شود؛ بنابراین سلیقه‌های مختلف بهتر می‌توانند کتاب‌هایشان را پیدا کنند، باعث ایجاد انگیزه در نویسندگان و مترجمان و خلاها دیده می‌شود. تفاوت جشنواره ما با جشنواره‌های دیگر در این بود که این جشنواره ناشرمحور بود؛ یعنی به غیر از اینکه به کتاب و محتوای آن توجه کردیم، به یک دوره تولیدهای ناشر، نوع صفحه‌بندی، تصویگری، ویراستاری، عوامل فنی و... هم توجه می‌شد. درنتیجه هم کتاب و هم ناشر برتر انتخاب می‌شد. یاسر احمدوند، معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ نیز در این نشست انجمن ناشران را جزو معدود انجمن‌های فرهنگی برشمرد و بیان کرد: معمولا در انجمن ناشران کودک و نوجوان دغدغه‌های فرهنگی اولویت دارد و کارهای خوب در حوزه کودک و نوجوان زیاد تولید می‌شود. ناشران خوب در این حوزه زیاد است و ظرفیت و زمینه تولید هم بالاست. اگر هم ضعفی در محتوا یا تولید دارد، باید برای آن تدبیری اندیشید.

وی ادامه داد: در حوزه کودک و نوجوان نویسندگان، شاعران، تصویرگران و ناشران خوب و کیفیت چاپ و صحافی خوبی نیز داریم. معمولا ناشران خارجی که کارهای ما را ندیده‌اند، با دیدن آثار ما، شگفت‌زده می‌شوند؛ چون توان فنی ما در حوزه تولید کتاب کودک و نوجوان زیاد است. این ارزشمند است و به عنوان سرمایه‌ای برای کشور محسوب می‌شود.

معاون امور فرهنگی وزارت ارشاد به انجمن ناشران پیشنهاد کرد: انجمن ناشران باید توجه خود را بیشتر کند تا تولید بیشتر، توزیع بیشتر و مصرف بیشتری انجام شود. هزینه تولید و کاغذ بالا می‌رود و طبیعی است که بهای کتاب بالا برود؛ این مشخص است ولی می‌توانیم برای برخی از این مشکلات تدبیر بیاندیشیم و آنها را مدیریت یا آسیب‌شناسی کنیم. باید به هم کمک کنیم.

وی افزود: با وجود تمام نقص‌ها، تولید کتاب کودک و نوجوان رو به رشد بوده است؛ چون میانگین قیمت کتاب‌های این حوزه پایین‌تر، میانگین شمارگان کتاب این حوزه بیشتر و توجه خانواده‌ها به هزینه‌کرد فرهنگی برای فرزندان‌شان بیشتر است. تمام این موارد باعث می‌شود که تولید در حوزه کودک و نوجوان فعال باشد. مجموعا مردم کشور ما برای کتاب کودکان‌شان هزینه می‌کنند. برگزاری نمایشگاه کتاب بزرگ‌ترین اجتماع کشور است.

احمدوند درباره چالش‌های حوزه نشر کتاب کودک و نوجوان گفت: همه ما چالش‌ها را می‌شناسیم؛ ولی مطمئن نیستم همه‌مان به خوبی راه‌حل‌ها را بشناسیم یا اتفاق‌نظر داشته باشیم. یکی از مشکلات کمبود ویترین و فروش کتاب در این حوزه است. مشکل بعدی این است که چه کنیم تولید باکیفیت در حوزه کودک و نوجوان بیشتر شود؛ چرا که کتاب خوب در دنیا منتشر می‌شود و ناشران ما با آنها در رقابت هستند. رقابت، رقابت برابری نیست. دوست داریم انجمن در این زمینه‌ها به دولت پیشنهاد دهد و آن چیزی را که می‌توان اجرا کرد پیشنهاد دهد تا عمل شود.

معاون فرهنگی وزارت ارشاد ادامه داد: وضعیت تولید بهتر از ترجمه است؛ ولی آنچه که در بازار است، این نیست. طبیعی است تولیدی که برای کشور نیست، آسیب‌زننده باشد. باید انجمن کمک کند حوزه تولید باکیفیت و خواندنی در کشور رشد کند.

احمدوند درباره آموزش ناشران گفت: آموزش ناشران مسئله مهمی است و مسئله ناشران هم همین آموزش است. ما باید در این زمینه کمک کنیم و از تأمین مکان برای برگزاری کلاس‌ها گرفته تا کمک نقدی انجام می‌دهیم. مسئله بعدی که دغدغه ما و انجمن است، موضوع ترویج است که در این زمینه کارهایی کرده‌ایم و پیشنهادهایی هم داریم. به عنوان مثال ظرفیت تلویزیون کتاب را راه‌اندازی کردیم.

یاسر احمدوند در انتهای صحبت‌های خود درباره ارزش‌گذاری محصولات بیان کرد: ما دوست داریم آثاری که در کشور تولید می‌شود توسط یک نظام یا مجموعه تخصصی ارزیابی شود. دوست داریم مجموعه‌های تخصصی از توان تخصصی انجمن در این زمینه استفاده کند. محمدعلی مرادیان در این نشست درباره وظایف انجمن ناشران کودک و نوجوان گفت: فلسفه اصلی انجمن ناشران کودک و نوجوان این است که در نظارت‌های پسینش در سالم‌سازی محتوایی فضای کشور به وزارت فرهنگ کمک کند. تدبیر و برخورد انجمن با کتاب‌های ناهنجار و زرد حوزه کودک و نوجوان چیست؟ انجمن ناشران با کمک وزارت ارشاد می‌تواند یک کار اثرگذار و آموزشی را تولید کند.