باید به نسل امروز بگوییم شهدا چه کارهایی کرده‌اند/ ما موظف‌ایم در حوزه دفاع مقدس سنگ‌تمام بگذاریم

به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نقد و بررسی کتاب «بارانی‌ترین بودی!» با حضور طیبه شامانی، شاعر اثر و هادی خورشاهیان، منتقد شنبه (یکم مهر‌ماه) در کتابسرای زیتون برگزار شد.

طیبه شامانی در ابتدای این نشست از پیشینه خود گفت: از ۱۴سالگی چیزهایی می‌نوشتم؛ ولی نمی‌دانستم که شعر هستند. مادرم متوجه شد که شعر می‌نویسم و همان زمان من را در کلاس شعرنویسی ثبت‌نام کرد. اولین کتابم به اسم «خاله‌بازی و پدربزرگ» در سال ۸۱ چاپ شد و بعد از آن تا سال ۹۳ فقط با مجله‌ها همکاری می‌کردم تا دوباره در سال ۹۳ کتاب نوشتم.

اگر کودک امروز را نشناسیم، نمی‌توانیم برای او بنویسیم

این شاعر درباره علاقه‌اش به سرودن شعر بیان کرد: شعر برایم دلی و سرگرمی است. اگر روزی شعر ننویسم، فکر می‌کنم چیزی کم دارم. موضوعات شعرهایم را به راحتی پیدا می‌کنم؛ چرا که شعرهایم خودم هستند. یک شاعر باید شعرها را به‌گونه‌ای بنویسد که در آنها خودِ کودک تصمیم بگیرد و انتخاب کند. پدر و مادرها تنها در انتخاب کودک می‌توانند به آنها راهنمایی دهند؛ ولی تعیین‌کننده خود کودک است. اگر کودک امروز را نشناسیم، نمی‌توانیم برای او بنویسیم.

شامانی درباره آموزش غیرمستقیم به کودکان گفت: رشته کشاورزی خواندم؛ اما بعدها برای ادامه تحصیل تصمیم گرفتم که روان‌شناسی بخوانم؛ چرا که دیدم بیشتر از ادبیات، به روان‌شناسی نیاز دارم. باید کودک و نوجوان را بشناسم و بتوانم برای آنها بیشتر بنویسم. باید در شعرها به کودکان آموزش داد: اما به صورت غیرمستقیم. شعرها به سمتی رفته‌اند که دیگر آموزش مستقیم به کودک نمی‌دهند. ادبیات ما از ادبیات تعلیمی دور شده است.

شعر یک اسباب‌بازی آموزنده است

وی ادامه داد: می‌توانیم به شعر به عنوان یک اسباب‌بازی آموزنده نگاه کنیم که از هنرهای دیگر خیلی بیشتر و عمیق‌تر است و با سرعت و قدرت بیشتری ذهن بچه را درگیر می‌کند و ماندگاری بیشتری دارد؛ حتی تأکید می‌کنم که برای تأثیر بیشتر مطلب، باید آن را به صورت طنز بگوییم. این شاعر درباره سرودن آثار دفاع مقدس بیان کرد: «بارانی‌ترین بودی!» دلی بود. معتقدم همان‌طور که بچه شهید بودن، همسر شهید بودن و شهید شدن، سعادت می‌خواهد، شاعر دفاع مقدس بودن هم، سعادت می‌خواهد و علاوه بر آن همچنین معتقدم که تا همان شهید هم نخواهد، نمی‌توانیم برای او بنویسیم. تقریبا هر سال برای شهید فهمیده می‌نوشتم، فکر می‌کنم نظر خود شهید فهمیده بود که می‌توانم برایش بنویسم. «بارانی‌ترین بودی!» مجموعه شعرهایی است که در سال‌های مختلف نوشته شده‌اند.

شامانی درباره تأثیر شعر بر کودکان و نوجوانان گفت: وظیفه من است که بنویسم؛ چرا که اثرگذاری شعر از هر رسانه‌ای بیشتر است. وقتی می‌دانم اثر شعر این چنین است چرا برای دفاع مقدس ننویسم؟ تعداد شاعران و نویسندگان و ناشران این حوزه کم است. بعضی از کارها هم خیلی ضعیف هستند.

نوشتن از جنگ برای کودکان و نوجوانان امروزی سخت است

این شاعر درباره علت نگارش کتاب‌های دفاع مقدس گفت: ما باید درباره شهدا بنویسیم؛ چرا که اگر شهدا نمی‌رفتند ما هم الان اینجا نبودیم. یکی از شعرهایم با عنوان «اگه اون نمی‌رفت من نبودم» است. این رسالت است و باید به نسل امروز بگوییم که شهدا چه کارهایی کرده‌اند و علاوه بر این، همه دنیا برای قهرمان‌های ملی‌شان می‌نویسند؛ اما نوشتن شعر دفاع مقدس سخت است؛ چون برای بزرگان نوشتن بسیار سخت است. همچنین انتقال مفاهیم به نسل جدید سخت است؛ چون کودکان امروزی هیچ برداشت و خاطره‌ای از زمان جنگ ندارند. دفاع مقدس محدود به جنگ هشت‌ساله ایران و عراق نیست

هادی خورشاهیان در این نشست درباره تعریف دفاع مقدس بیان کرد: دفاع مقدس محدود به جنگ هشت‌ساله ایران و عراق نیست. دفاع از سرزمین، مردم و آداب و رسوم و فرهنگ، همان دفاع مقدس است. از جنگ ۳۵ سال گذشته است؛ ولی همچنان تازگی و جذابیت دارد؛ چون موضوع روز است و همچنان داریم دفاع می‌کنیم و همچنان یک قلدر در آن طرف دنیا هست و ما باید دائم با او مبارزه کنیم. وی ادامه داد: یکی از بخش‌های مبارزه، بخش فرهنگی است و تولید کتاب و آثار فرهنگی، همان مبارزه و دفاع است. یک بخشی از مبارزه، مبارزه با قلدر بیرونی است و بخش دیگر با قلدر داخلی. ما برای دو طیف می‌نویسیم؛ طیف اول کسانی هستند که سرزمین برایشان مهم است و در آن زندگی می‌کنند و طبف دوم کسانی هستند که خارج از کشور زندگی می‌کنند؛ ولی همچنان این سرزمین و کشور برایشان مهم است.

این منتقد افزود: ورزش‌کردن، شعرنوشتن و... نوعی از دفاع است: ولی برای مردم داخلی. اما بعضی از کارها برای نشان‌دادن دفاع در برابر مردم خارجی است؛ مانند پیاده‌روی اربعین. یک‌سری از مردم فکر می‌کنند که این راه دفاع مقدس تمام شده است؛ در صورتی‌که چنین نیست. ما باید از دفاع مقدس حمایت کنیم. دفاع مقدس تنها مختص این نظام نیست و نبوده است؛ بلکه در همه جای دنیا و در همه عصرها شاهد آن بوده‌ایم.

امروزه باید در حوزه دفاع مقدس ادبیات فاخر به وجود بیاوریم

خورشاهیان درباره نحوه ارائه آثار دفاع مقدس گفت: کتاب‌هایی مانند کتاب طیبه شامانی و بقیه همکاران، یادآوری آن رشادت‌هاست. کتاب شامانی یک‌دست نیست؛ اما تنوع موضوعی خوبی دارد و در حوزه دفاع مقدس جزو کارهای خوب است. در زمان جنگ هر کسی، به هر نحوی که می‌توانست، کمک می‌کرد. در مورد کتاب، ادبیات و موسیقی این باور را ندارم که امروزه هرکسی به اندازه خودش از این ادبیات حمایت کند؛ بلکه معتقدم امروزه باید ادبیات فاخر به وجود بیاوریم، به‌خصوص برای کودکان و نوجوانان.

وی افزود: بچه‌ها زمانی که به کتابفروشی می‌روند، فارغ از اینکه کتاب چه موضوعی دارد، کتاب جذاب‌تر را انتخاب می‌کنند. ما موظف‌ایم در حوزه دفاع مقدس و کتاب‌های ارزشی، کتاب‌های درجه یک منتشر کنیم که در حال حاضر کوتاهی کرده‌ایم؛ چرا که تعداد کتاب‌ها برایمان از کیفیت آن مهم‌تر بوده است.

خورشاهیان در انتهای صحبت‌های خود گفت: باید در تولید کارهای سفارشی هم ناشر و هم شاعر تمام سعی و تلاش خودشان را انجام دهند و یک کتاب با تصویرسازی خوب چاپ کنند. ما در حوزه شعر دفاع مقدس نسبت‌به بقیه کتاب‌های شعر دیگر از نظر کمی عقب نیستیم؛ ولی از لحاظ کیفی عقب هستیم. ما موظف‌ایم در حوزه دفاع مقدس سنگ‌تمام بگذاریم.