احتمالاً ترکیه در آستانه موج جدیدی از انفجارها باشد

عبدالباری عطوان تحلیلگر مسائل سیاسی منطقه در مقاله جدید خود به انفجار اخیر در آنکارا پایتخت ترکیه اشاره کرده و نوشت که آخرین چیزی که رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه در سایه بحران‌ها و توطئه‌های گسترده بعد از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی اخیر انتظار آن را داشت، انفجار تروریستی بود که صبح یکشنبه در مقابل مقر وزارت کشور و در چند متری مقر پارلمان که اردوغان برای مراسم افتتاحیه در آنها حاضر شده بود، انجام شد.

بنابر این گزارش انفجار مذکور در شرایطی به وقوع پیوست که بحران اقتصادی در ترکیه افزایش پیدا کرده و ارزش لیرکاهش یافته و میزان تورم افزایش یافته است، علاوه بر این‌ها تجاوزات و حملات نژادپرستانه گسترده‌ای ضد گردشگران عرب در ترکیه به وقوع می‌پیوندد و این نکته را نادیده می‌گیرد که این گردشگران سالیانه بالغ بر 60 میلیارد دلار پول به خزانه ترکیه تزریق می‌کنند.

این انفجار در حالی صورت گرفت که آنکارا از حدود 6 سال پیش با آرامش مواجه بود و آخرین انفجار آن در 5 ژانویه سال 2017 صورت گرفته بود. البته حدود یک سال پیش نیز انفجار یک بسته بمب‌گذاری شده در استانبول پایتخت اقتصادی و گردشگری ترکیه باعث کشته شدن 6 نفر و زخمی شدن 81 تن دیگر شد.

اتهامات اولیه در نتیجه این انفجار متوجه حزب جدایی طلب کارگران کردستان( پ ک ک) شده است، اما بعید نیست که جریان‌های دیگری که از حمایت آمریکا برخوردار هستند نیز در این انفجار دست داشته باشند، آمریکا در حال حاضر مناسبات تیره‌ای با ترکیه دارد، چرا که رابطه دوستانه و برادرانه بین رجب طیب اردوغان و ولادیمیر پوتین همتای روسیه وی افزایش پیدا کرده و انعکاس مثبتی در همکاری‌های نظامی و اقتصادی بین دو طرف داشته است.

جو بایدن رئیس جمهور آمریکا در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد از دیدار با اردوغان خودداری کرد و همین موضوع در نشست سران کشورهای 20 که چند روز پیش در پایتخت هند برگزار شد نیز تکرار شد. در هر حال بعید نیست که انفجار مبهم آنکارا اولین پیام و اهرم فشار آمریکا بر اردوغان در اعتراض به بی‌طرفی وی در جنگ اوکراین و همگرایی روز افزون با همسایه روسی و ادامه مخالفت با پیوستن سوئد به ناتو باشد.

از طرف دیگر پروژه اقتصادی «مسیر بایدن» که رئیس جمهور آمریکا در حاشیه نشست سران کشورهای 20 با هدف ارتباط هند با اروپا از طریق خط آهن با عبور از کشورهای حاشیه خلیج فارس و اردن و رژیم صهیونیستی از آن پرده برداری کرد، به صورت کلی ترکیه را همراه با مصر و عراق و سوریه نادیده گرفته است.

عطوان با اشاره به اینکه رجب طیب اردوغان در اولین واکنش خود نسبت به این عملیات تروریستی اعلام کرد که این آخرین نفس‌های تروریسم است، ابراز امیدواری کرد که این خوشبینی به‌جا باشد، اما در عین حال بعید دانست همزمان با افزایش تنش میان آنکارا و آمریکا احتمال حملات دیگر وجود نداشته باشد، یعنی می‌توان این انفجار را سرآغاز مجموعه بزرگی از اقدامات تروریستی مورد حمایت آمریکا ضد ترکیه بدانیم.

این تحلیلگر مسائل منطقه‌ای ابراز داشت: واکنش اردوغان به این عملیات تروریستی می‌تواند تسریع در همگرایی با سوریه و ایران و تقویت بیش از پیش مناسبات با روسیه و چین باشد، بشار اسد رئیس جمهور سوریه در دیداری که در روز 8 می گذشته در منزلش با وی داشتم، حتی یک کلمه منفی در رابطه با اردوغان نگفت و آمادگی خود را برای دیدار با اردوغان و همکاری با او برای مبارزه با تروریسم و بازگرداندن مناسبات بین دو کشور به اوضاع سابق اعلام کرد؛ به شرطی که رئیس جمهور ترکیه نیروهای خود را از شمال سوریه خارج کند که این شرط نیز کاملاً مشروع و منطقی به نظر می‌رسد.

وی ادامه داد که احتمالاً ترکیه در آستانه موج جدیدی از انفجارها با هدف ایجاد ناآرامی و بی‌ثباتی و آسیب زدن به بخش گردشگری این کشور باشد که سالیانه حدود 60 میلیارد دلار درآمد برای آن دارد، این موضوع نیازمند تغییر برخی سیاست‌های قدیمی و پذیرش سیاست‌های جدید مبتنی بر تغییر متغیرات داخلی و بین‌المللی تغییر اولویت بندی‌های آنکارا باشد، به گونه‌ای که اولویت اول این کشور عادی‌سازی روابط با کشورهای همسایه به ویژه سوریه و نه رژیم صهیونیستی باشد.

وی در پایان راه حل دیگر این مشکل را بازگشت به معاهده ازنا 1998 پیشنهاد شده از سوی ولادیمیر پوتین برای ساماندهی همکاری‌های امنیتی بین سوریه و ترکیه و ایجاد حمایت مشترک و متقابل در نوار مرزی دو طرف دانست.