چرا اسرائیل غافلگیر شد؟

جهانیان روز 15 مهر با عملیات گسترده و شگفت آور گروه های فلسطینی علیه اسرائیل شوکه شدند. در ویرانگری این عملیات گسترده و موفق، این اشارت کافی است که در همان روز نخست بیش از 700 اسرائیلی کشته شدند تا آمار تلفات اسرائیل در این روز، از مجموع تلفات این رژیم در جنگ 6 روزه سال 1967 با ارتش های کلاسیک و متحد مصر و سوریه و اردن فراتر رود.

در بیان دلایل غافلگیری دستگاه های امنیتی و نظامی اسرائیل می توان به موارد ذیل اشاره کرد:

حالت آماده باش همیشگی نیروهای اسرائیلی: اسرائیل تنها نقطه ای از جهان است که سیستم های امنیتی و اطلاعاتی و نظامی آن همواره در حالت آماده باش قرار دارند و این سطح از فشار بر نیروها به ویژه در ماه های گذشته که شاهد اوج گیری تنشهای داخلی اسرائیل بودیم طبیعتا باعث فرسودگی و کاهش توانایی تحلیلی آنان در ارزیابی صحیح داده های وارده میشود.

عملیات فریب حماس : نوع رفتارهای گروه حماس این باور را در ذهن تحلیلگران و ناظران اسرائیلی ایجاد کرده بود که گروه حماس به دلیل مشکلات اقتصادی موجود در نوار غزه، هیچ قصدی برای درگیری با اسرائیل ندارد.

این تحلیل اشتباه در جریان عملیات گستردهی اردیبهشت ماه امسال علیه گروه جهاد اسلامی و ترور رهبران ارشد آن بیش از پیش تعمیق شد؛ چه آنکه رهبران حماس عملا از ورود به این درگیری اجتناب ورزیدند تا مقامات اسرائیل بیش از گذشته در چمبره ی این تحلیل غلط خود گرفتار شوند غافل از آنکه رهبران حماس و متحدان آن هوشمندانه در حال اجرای عملیات فریب می باشند.

جلب توجه مقامات اسرائیل به تحولات کرانه ی باختری: اسرائیل در تاکتیک نیروهای جبهه ی مقاومت که سیاست مسلح سازی کرانه ی باختری را فریاد می زدند گرفتار شد و توجه خود را از تحولات غزه به کرانه ی باختری معطوف نمود.

این در حالی است که یکی از مقامات دستگاه امنیتی مصر 17 مهر 1402 در مصاحبه با خبرگزاری آسوشیتدپرس تاکید کرده است که سازمان اطلاعاتی مصر در هفته های گذشته بارها به اسرائیل هشدار داده است که در نوار غزه تحولی عجیب و بزرگ در حال وقوع است ولی مقامات اسرائیلی ترجیح داده اند بر تحولات کرانه ی باختری متمرکز شوند.

اختلافات داخلی اسرائیل: در ماههای گذشته دستگاه های امنیتی اسرائیل از سویی با عملیاتهای مختلف فلسطینیان ساکن اراضی 1948 درگیر بودند و از سوی دیگر تظاهرات هر روزه مخالفان نتانیاهو در اعتراض به سیاست های جنجالی او، بخشی از توان این نیروها را به خود جذب کرده بود.

غرور و دست کم گرفتن حریف: امیرالمومنین علی علیه السلام فرموده است: آفة القوی استضعاف الخصم یعنی آنچه باعث شکست انسان قدرتمند میشود دست کم گرفتن توانایی حریف است. آنچه روز 15 مهر رخ داد نتیجه ی غرور و مباهات بیش از اندازه ی اسرائیل به توانایی دستگاه های امنیتی و نظامی خود بود. در واقع مقامات اسرائیلی با توجه به اینکه غالبا در نبردهای اطلاعاتی و نظامی، دست بالا را داشتند دچار این سوء برداشت شدند که با دشمنی دست بسته و ضعیف مواجه می باشند که یارای آسیب زنی در سطحی فراتر از پرتاب ایذایی چند راکت را دارا نمی باشد.

در هر صورت آنچه رخ داده است تحولی بزرگ در نزاع اسرائیلی – فلسطینی به شمار می رود که بزرگترین قربانی سیاسی آن بنیامین نتانیاهو نخست وزیر تندروی اسرائیل خواهد بود. بی تردید نتانیاهو تنها شخص اسرائیلی است که استمرار و طولانی شدن هر چه بیشتر این جنگ به منزله روزنه ای کوچک برای بقای بیشتر او در حکومت اسرائیل می باشد و با پایان قریب الوقوع درگیری ها و آغاز فرآیند تبادل اسرا، نتانیاهو نیز باید در فکر خداحافظی از دفتر نخست وزیری و چه بسا عرصه ی سیاسی اسرائیل باشد.

ابوالفضل کریمی پژوهشگر مسائل جهان عرب