شیخ زکزاکی را زن ذلیل خطاب می‌کردند. به قول دخترش «بدیعه» شیخ همه کارهایش را خودش انجام می‌دهد و در کار‌های خانه هم کمک می‌کند. یک بار هم به اعضای خانواده‌اش دستور نداده، حتی برای آوردن یک لیوان آب. حتی ظرف‌های غذا را هم خودش می‌شوید. در بچه‌داری هم همسرش را دست تنها نمی‌گذارد و هرکاری از دستش بربیاید انجام می‌دهد.

شیخ زکزاکی را همه در قامت رهبر و امام شیعیان نیجریه می‌شناسند. مرد سختی که در برابر استعمارگران ایستاد، کسی که جنبش اسلامی نیجریه را تاسیس کرد و سال‌های سخت زندان را به جان خرید. شهادت چندتن از فرزندانش را دید و دل میلیون‌ها نیجریه‌ای را فتح کرد. اما این گزارش قرار است چهره دیگری از شیخ زکزاکی را به نمایش بگذارد. چهره لطیف از مردی که به مقاومت و سختی مشهور است.

عشقی که باید از زندگی شیخ و همسرش سرمشق شود!

شیخ زکزاکی لطافت دین را در رفتار با همسرش به تصویر می‌کشد. مردی که عشق و احترام به همسرش را واژه به واژه از احادیث پیامبر (ص) آموخته و زندگی‌اش سراسر تجلی این احادیث است. همسرش می‌گوید: «در همه این سال‌ها شیخ احترام فوق‌العاده‌ای برایم قائل بوده. حتی یک بار به من نگفت یک لیوان آب برایم بیار. از همان ابتدای زندگی تمام کارهایش را خودش انجام می‌داد در حالی که سرش خیلی شلوغ بود. وقتی برای سخنرانی می‌رفت اتاقش را مرتب می‌کردم، اما شیخ ناراحت می‌شد و می‌گفت شما چرا این کار را کردید؟! گاهی خودش غذا درست می‌کند و لباس هایش را می‌شوید. حتی نسبت به فرزندانش هم این احترام را قائل است و هیچ‌وقت از آن‌ها کاری را نخواسته تا برایش انجام دهند.»

البته این عشق و احترام دوطرفه است. شیخ و همسرش نه تنها در انتخاب دین و راه و رسم صحیح الگوی مردم نیجریه بودند بلکه این همیشه با هم بودن و هم‌سنگر بودن‌شان برای مردم نیجریه الگویی بود در زندگی مشترک. «بدیعه» دختر شیخ از مادرش می‌گوید؛ از زینب که همیشه و همه‌جا کنار همسرش بوده: «مادرم نیز صبر زیادی دارد. شیخ دائم مشغول فعالیت است و مادر در بعضی از حرکت‌ها خیلی پدر را یاری می‌دهد. این سال‌های اخیر جایی نبود که پدر برای سخنرانی برود و مادر همراهش نباشد. می‌گفت دوست ندارم بمانم خانه و بشنوم شیخ را شهید کردند. حتی موقع دستگیری شیخ، مادرم زینب را هم با او دستگیر کردند. یادم می‌آید مثل همیشه یک بار همراه پدر بودند و به شیخ حمله می‌شود تا به مادرم تیر نمی‌زنند نمی‌توانند خودشان را به شیخ برسانند.»

شیخ زکزاکی ۹ فرزند داشت و ۶ پسرش در جریان راهپیمایی روز قدس و حمله به منزل ایشان به شهادت رسیدند. اما راز عاقبت بخیری فرزندان شیخ زکزاکی حتما ریشه‌ای در تربیت این مردبزرگ دارد. پدری که از کودکی راه درست را به فرزندانش نشان می‌داد. نصیحت‌شان می‌کرد. اما همیشه به آن‌ها می‌گفت: خودتان باید فکر کنید ببینید راه درست کدام است! در خانه شیخ زکزاکی همه نماز شب می‌خواندند. بدون اینکه کسی، کسی را مجبور کند. چون شیخ هر شب و همیشه نماز شب می‌خواند و چون فرزندانش آثار این عبادت را در خلق و خوی خوبش دیده بودند مثل پدر به نماز شب می‌ایستادند.

بدیعه از راز تربیت پدرش می‌گوید: «هیچ وقت ندیدم با ما دعوا کنند. مثلا اگر کاری را می‌کردیم که ایشان دوست نداشت ابدا ناگهان ناراحتی شان را بروز نمی‌داد، اما غیر مستقیم نصیحت می‌کرد. در خانه شیخ همه بچه‌ها از ۵ سالگی روزه کامل می‌گرفتند. یک‌بار برادر کوچکم را که برای سحری بیدار نکردیم خیلی گریه می‌کرد که چرا بیدارم نکردید. ایشان ما را طوری تربیت کردند که نباید برای هر کاری می‌پرسیدیم چه کنیم؟ می‌گفت باید فکر کنی و از عقل خودت استفاده کنی. همیشه می‌گوید باید بلد باشید روزی که من نباشم چطور جلو بروید و نباید با اجبار کاری کنید. به ما یاد داد که در مورد همه چیز لازم نیست نگاهمان به دهان او باشد. می‌گفت اگر عقلت می‌گوید کاری درست است انجام بده نیازی نیست به من بگویید.»

شیخ زکزاکی حامی زنان

شیخ جایگاه واقعی زن مسلمان را در کشورش احیا کرد. تا پیش از آن زنان نیجریه حق نداشتند در هیچ فعالیتی شرکت کنند. حالا فرقی نمی‌کرد این فعالیت از چه جنس باشد. زنان تمام نقش‌شان در جامعه خانه‌نشینی و خانه‌داری بود و حتی نمی‌توانستند به مسجد بروند و در فعالیت‌های دینی شرکت کنند. اما شروع حرکت اسلامی فرصتی بود تا شیخ، زنان را با جایگاه واقعی‌شان در اسلام آشنا کند و این تفکر غلط را در جامعه از بین برود.

دختر شیخ روز‌های قبل از شروع حرکت اسلامی را اینطور برایمان به تصویر می‌کشد: «مادرم می‌گفت آن روز‌ها مرد‌ها خیلی به زنان فعال تهمت می‌زدند و مخالف حضورشان بودند. فکر می‌کردند کار زن فقط نشستن در خانه و انجام کار‌های خانه است. اما شیخ کاری کرد که زنان به لحاظ فرهنگی و سیاسی وارد جامعه شوند و کلاس تشکیل می‌دادند و همه فعالیتی می‌کردند. پدرم معتقد است نباید گفت زنان کاری به دین نداشته باشند. این تفکر را هم کنار زد و البته سخت بود. واقعیت این است که حالا اوضاع زنان در نیجریه بسیار بهتر است.»