سایپا شاهین، بررسی، مشخصات، معایب، رقبا، ارزش و راهنمای خرید

معرفی سایپا شاهین

سایپا در کلاسی که رقیب مناسبی برای محصولات اصلی ایران‌خودرو در خانواده سمند و پژو و رانا نداشت، با استفاده از پلتفرم خودروی وولکس C30 که وام گرفته از تویوتا یاریس نسل دوم بود، دست به طراحی سدانی کامپکت زد که ابتدا رهام نام گرفت اما بعدها نام شاهین برای آن برگزیده شد. شاهین در ابتدا قرار بود با قوای محرکه برلیانس H330 وارد بازار شود اما دور جدید تحریم‌ها و خروج امریکا از برجام باعث شد تمام نقشه‌های سایپا نقش بر آب شود و بعدها با تغییراتی در پروژه و با تأخیر زیاد، شاهین با قوای توربوشده M15 که همان موتور اصلاح و تقویت شده پراید است، به بازار فروش وارد شد.

طراحی شاهین

شاهین از طراحی نسبتاً به‌روزی سود می‌برد که شاید در برابر تمام رقبای فعلی داخلی آن، برگ برنده محسوب شود. در قسمت جلو با الهام از بیوک اکسل، اتاقی رو به جلو، کشیدگی اندک کاپوت و آئرودینامیک خوب، شاهد اتاقی مدرن، دینامیک و نسبتاً امروزی هستیم. چراغ‌های جلو، درشت و هماهنگ با جلوپنجره بیضوی طراحی شده‌اند و جانمایی قسمت نئون در آن‌ها نیز به‌خوبی صورت گرفته است. نمای کناری عاری از خطوط خیلی بولد و شارپ است که نشان می‌دهد طراح جسارت کافی یا اجازه این کار را نداشته است و همه چیز خیلی معمولی تا قسمت عقب خودرو امتداد می‌یابد. هرچند عرض زیاد ستون وسط و رنگ آن توی ذوق می‌زند. قسمت کشیده صندوق، کاملاً یک سدان سنتی سه جعبه‌ای را تداعی می‌کند. چیزی که در کلاس ساب کامپکت این روزها زیاد مرسوم نیست. ابعاد کوچک چرخ‌ها مخصوصاً در نمای پهلو به‌شدت آزاردهنده است البته طراح سعی کرده با کوچک کردن قوس چرخ‌ها این نکته را اصلاح کند. سقف با شیب ملایمی که می‌توانست فرود بهتری داشته باشد به صندوق عقب ختم می‌شود. در این زمان احتمالاً حوصله طراح سر رفته و چراغهای عقب، تناسبی با سایر اجزا مخصوصاً چراغ‌های جلو و فرم بدنه ندارند. این چراغهای دوتکه احتمالاً برای طراحی خودروی دیگری مثل تندر ۹۰ مناسب‌تر بودند تا شاهین که فرمی تخم‌مرغی و خطوطی نرم و سیال دارد.

اگر از پهلو به ستون‌ها و پنجره‌های شاهین نگاه کنید، مشکل عدم تناسب و اعوجاج را به‌وضوح خواهید دید که ناشی از ضعف مهندسی طراحی است. طراحی بدنه شاهین شاید نسبت به خودروهای داخلی فعلی بازار ایران برتر باشد اما قطعاً با ترندهای روز طراحی دنیا، فاصله زیادی دارد و نمی‌توان آن را در حد خودروهای خارجی این کلاس دانست. معمولاً طراحان داخلی، در زمان طراحی محصولات جدید، از المان‌های روز همان زمان خودروهای مختلف و مورد علاقه خود الهام می‌گیرند. اما تا زمان تولید، این المان‌ها منسوخ شده و دیگر مد روز نیستند. این موضوع در شاهین و دیگر خودروهای طراحی شده مثلاً ملی ما به‌وضوح دیده می‌شود. چینی‌ها البته در این مسیر با الهام از خودروهای کانسپت معروف‌تر، محصولاتی را طراحی می‌کنند که در زمان تولید، تبدیل به ترند روز می‌شوند.

داخل کابین شاهین

کابین شاهین دقیقاً همان طرح اولیه کابین رهام است. مجموعه کابین، با استفاده بیش از حد از پلاستیک‌های مشکی و تیره رنگ، آزاردهنده است. در اینجا نیز طراحی بسیار دور از کابین خودروهای امروزی را شاهدیم. نمایشگر مرکزی در میان تعداد زیادی دکمه و کلید اشغال شده و ابعاد کوچک به همراه جانمایی آن باعث شده دسترسی و استفاده از آن کمی سخت باشد. هرچند این سختی به‌اندازه کار با مانیتور کوییک فول پلاس نیست اما همچنان یا یک سیستم نمایشگر قدیمی مواجه خواهید شد. طراحی غربیلک فرمان هم جزو نکات ضعف کابین است. طراح حتی زحمت تخت کردن و دی کات کردن فرمان را هم به خود نداده و قسمت عمده‌ای از فرمان هم با پلاستیک نقره‌ای رنگ براق بی‌کیفیتی پوشیده شده در قسمت پایینی هم بدون خلاقیتی، با یک شکاف گود همراه شده است.

دریچه‌های تهویه در یک امتداد نیستند و کلاستر هم از نوع آنالوگ است. مجموعه داشبورد در ارتفاع پایینی قرار گرفته که باعث شده تا فضای پای جلو تحت تأثیر قرار گیرد. ارگونومی و دسترسی به تجهیزات هم چندان مطلوب نیست. نیمه پایینی داشبورد از نیمه بالایی توسط یک نوار پلاستیکی خاکستری رنگ جدا شده است. این مجموعه به‌زودی خسته‌کننده بودن خود را به چشم‌ها تحمیل خواهد کرد و هرگز طراوت و جذابیت را به سرنشینان منتقل نمی‌کند. جا داشت تا با استفاده از متریال نرم و باکیفیت و استفاده از رنگ‌های روشن‌تر، تنوع رنگی بهتری به کابین داد. بعلاوه طراحان کابین با دیدن داشبوردهای امروزی خودروهای دنیا می‌توانند قطعاً طراحی به‌روزتر و بهتری برای کابین انجام دهند. ظاهراً سایپا به همین نتیجه رسیده و طراحی داشبورد آریا را به طراحان چینی سپرده که نتیجه آن کاملاً متفاوت و به‌مراتب در رده بالاتری قرار می‌گیرد.

برخلاف انتظار اولیه که شاهین را خودرویی جادار و راحت تصور می‌کردیم اما با قد ۱۸۰ سانتی‌متری، با فضایی ناراحت و فشرده مواجه شدیم. سرنشین جلو قطعاً از زاویه تنگ و شیب‌دار زیر پای خود ناشی از گلگیر جلو آزرده خواهد شد و در سفرهای طولانی این امکان که نتوانید پاهای خود را کاملاً دراز کنید، خسته‌کننده خواهد بود. صندلی‌ها نیز عرض کمی دارند و میزان نرمی فوم آن‌ها نیز استاندارد نیست. در قسمت عقب هم علاوه بر اینکه هیچ امکان رفاهی مثل دریچه تهویه یا پورت شارژ یا حتی زیرآرنجی تاشوی وسط برای مسافران تعبیه نشده، فضایی خفه و فشرده را شاهدیم. البته سرنشینان عقب از جای پای بهتری نسبت به سرنشینان جلو سود می‌برند که ناشی از فاصله بین دو محور خوب شاهین است.

مشخصات فنی شاهین

با نگاهی به زیر کاپوت می‌توان موتور آشنای M15 را دید که با یک توربوشارژر کوچک، تقویت شده است. این موتور ۸ سوپاپ که یادگار موتور پراید است، صدا و لرزشی بیشتر از موتورهای مدرن تولید می‌کند اما خروجیان چندان قابل توجه نیست. در حالی که موتورهای چینی ۱.۵ لیتری توربو موجود در بازار ایران، اکنون قدرتی بیش از ۱۴۷ اسب بخار دارند، موتور شاهین ۱۰۹ اسبی است. در مقایسه با موتورهای خانواده ساینا و کوییک، این پیشرانه از کشش و قدرت بالاتری سود می‌برد اما باتوجه به وزن بیشتر بدنه، کشش در سربالایی و حتی شتاب گیری در جاده حتی بعد از ورود توربو به مدار، ایده‌آل نیست.

مدل	۱۴۰۲
ویژگی	خودروی تولیدی
مشخصات پیشرانه
موتور	۴ سیلندر خطی توربو ۸ سوپاپ
حجم موتور	۱۴۹۷ سی سی
قدرت	۱۰۹ اسب بخار
گشتاور	۱۷۸ نیوتن متر
گیربکس	دستی ۵ سرعته معمولی
انتقال نیرو	دیفرانسیل جلو
ابعاد و وزن
طول	۴۴۶۰ میلی متر
عرض	۱۷۶۹ میلی متر
ارتفاع	۱۵۰۲ میلی متر
فاصله بین دو محور	۲۶۵۰ میلی متر
حجم صندوق بار	۴۲۲ لیتر
وزن خالص	۱۲۷۰ کیلوگرم
ابعاد چرخ ها	۱۸۵/۶۵ R15
سرعت و شتاب
شتاب صفر تا صد	۱۳.۲ ثانیه
حداکثر سرعت	۱۹۰ کیلومتر بر ساعت
سوخت و آلایندگی
مصرف سوخت ترکیبی	۷.۲ لیتر
استاندارد الایندگی	یورو ۵
حجم باک بنزین	۴۷ لیتر
امکانات
امکانات ایمنی	سیستم ترمز ABS+EBD+BAS+TCS+ESC+HSA، کیسه هوای راننده و سرنشین جلو، ایموبیلایزر، کمربندهای پیش‌کشنده، کنترل کشش، کنترل پایداری، کنترل ایستایی در سربالایی (از تابستان ۱۴۰۲)
امکانات رفاهی	مولتی مدیا با نمایشگر ۷ اینچی، دماسنج، تهویه اتوماتیک، آینه جانبی تاشونده، سانروف، سیستم پارک، کامپیوتر سفری، دوربین عقب، سنسور پارک عقب، ناوبری با نقشه آفلاین، ورود بدون کلید، استارت دکمه‌ای، ایزوفیکس، روکش چرم صندلی، کنترل‌های صوتی روی فرمان، نمایشگر باد تایرها TPMS

رانندگی با شاهین

فرمان برقی، انرژی چندانی برای رانندگی طلب نمی‌کند و نرم و دقیق و حساس به سرعت است اما در دست گرفتن آن لذت‌بخش نیست. سروصدای ورودی به کابین آزاردهنده است و صدای تعلیق هم به همراه کوبش‌های آن مزید بر علت می‌شود. پشت فرمان شما هرگز لذت سواری واقعی را نمی‌چشید. درواقع این یک خودروی بسیار معمولی است. سیستم کنترل پایداری به همراه کنترل کشش و کنترل حرکت در سربالایی از تابستان ۱۴۰۲ به این خودرو افزوده شده و کمبودهای این سیستم‌ها در نسخه‌های تست شده، جبران شده‌اند. مصرف این خودرو در هنگام تست بسیار بیشتر از رقم اعلامی کمپانی بود.

یکی از خودروهایی که مورد تست ما قرار گرفته بود کارکردی ۲۰ هزار کیلومتری و دیگری کارکردی ۷۰ هزار کیلومتری داشت. صدای اکثر قسمت‌های پلاستیکی شنیده می‌شد. کاور سانروف به‌سختی حرکت می‌کرد. درب زیرآرنجی وسط به چرم صندلی‌ها ساییده می‌شد و رنگ بسیاری از قسمت‌های پلاستیکی هم پریده بود که نشان از کیفیت پایین متریال مورد استفاده داشت.

نکات مثبت

• طراحی بهتر نسبت به رقبای داخلی
• امکانات مناسب
• فضای جادار صندوق عقب
• استحکام بدنه
• چسبندگی به جاده

معایب شاهین

• تکنولوژی قدیمی و بازده پایین پیشرانه
• داشبورد با طراحی قدیمی و پلاستیک خشک فراوان
• کیفیت مواد مصرفی پایین
• کیفیت مونتاژ پایین
• استهلاک بالا

قیمت و رقبای شاهین

اگر پژو پارس ELX، سورن پلاس، دنا معمولی و رانا پلاس پانوراما را رقبای اصلی شاهین درنظر بگیریم، شاهین می‌تواند مزایای خود را به بیشتر آن‌ها تحمیل کند. طبیعتاً شاهین از پلتفرم و تجهیزات بیشتری نسبت به این رقبا سود می‌برد. بعلاوه وزن سبک‌تران هم می‌تواند باعث شود تا پا به پای این خودروها با موتورهای حجیم‌تر و ۱۶ سوپاپ حرکت کند. با کمی پرداخت بیشتر می‌توان به سراغ دنا پلاس و تارا رفت که انتخاب‌های بهتری محسوب می‌شوند.

مدل	توضیحات	قیمت نمایندگی	قیمت بازار
شاهین	دستی - M15 T	۴۲۵,۱۶۶,۰۰۰	۵۸۷,۰۰۰,۰۰۰
شاهین	دستی -بدون سانروف	---	۵۵۳,۰۰۰,۰۰۰
شاهین	اتوماتیک - M15 T	۶۲۵,۰۰۰,۰۰۰	به زودی
شاهین	دستی - ME16	به زودی	---
شاهین	اتوماتیک - ME16	به زودی	---

ارزش خرید

ما در بازاری قرار داریم که حق انتخاب بسیار محدودی برای پول پرداختی در قبال خرید خودروها وجود دارد. شاهین در مقایسه با رقبا از چهره بهتری برخوردار است. آپشن‌های آن هم می‌تواند نیازهای اولیه را پاسخگو باشد. برای افراد با خانواده کم‌جمعیت، برای سفرهای نسبتاً کوتاه، با سرنشینانی که خیلی قد بلندی نداشته باشند و اهل رانندگی اسپرت نیز نیستند، شاهین انتخاب خوبی محسوب می‌شود. شاهین در حال حاضر با قیمت کارخانه معادل ۸ هزار دلاری خود، درواقع یکی از خودروهایی است که ارزش نسبت به قیمت بالایی دارد. اما قیمتان در بازار که بیش از ۱۲ هزار دلار است نمی‌تواند در برابر خودروهای متنوع ۱۰ تا ۱۲ هزار دلاری چینی کوچک‌ترین برتری داشته باشد. با این حال در کشور ما همان خودروهای چینی ۱۰ تا ۱۲ هزار دلاری به قیمت حداقل دو برابر به فروش می‌رسند بنابراین حرف از ارزش یک خودرو و مقایسه آن با سیار خودروهای روز دنیا، شوخی به نظر می‌آید.

ما می‌دانیم که بسیاری از هم‌وطنانمان به‌اجبار، خودروی شاهین را خریداری کرده و استفاده می‌کنند. این موضوع نمی‌تواند رسالت ما برای بیان ایرادات این خودرو و سایر خودروهای تولیدی را تحت شعاع خود قرار دهد. شأن و خواست مردم ایران، خودروهایی به‌مراتب برتر و بالاتر از شاهین و ساینا و کوییک و دنا است.

تماشا در یوتیوب: