40 سال پیش در چنین روزی، ویندوز 1 معرفی شد

بسیاری از نوآوری‌های دنیای فناوری به‌دلیل سرعت بالای پیشرفت در این حوزه، پس‌ از مدتی به فراموشی سپرده می‌شوند، اما سیستم‌عامل ویندوز مایکروسافت از این قاعده مستثنی است و درحال‌حاضر لقب محبوب‌ترین سیستم‌عامل دسکتاپ را یدک می‌کشد.

امروز چهلمین سالگرد روزی است که بیل گیتس، اولین نسخه‌ی ویندوز را معرفی کرد. قرار بود این سیستم‌عامل با رابط کاربری بصری، باعث گسترش استفاده از رایانه‌های شخصی شود. اکنون که به تاریخ انتشار ویندوز ۱۲ نزدیک شده‌ایم، جالب به‌نظر می‌رسد که نگاهی به روزگار فلاپی دیسک‌ها، کامپیوترهای شخصی IBM و مهم‌تر از همه، اولین نسخه‌ی ویندوز داشته باشیم.

سیستم‌عامل متنی MS-DOS

قبل‌ از اینکه سیستم‌عامل ویندوز به‌طور گسترده در سرتاسر جهان مورد استفاده قرار گیرد، مایکروسافت سیستم‌عامل MS-DOS را ارائه داده بود. این شرکت سیستم‌عاملش را به‌تنهایی توسعه نداد و درواقع پلتفرم مذکور حاصل ایده‌های تیم پترسون بود؛ برنامه‌نویس خبره‌ای که در آن زمان در Seattle Computer Products (SCP) کار می‌کرد.

مایکروسافت در ۲۷ جولای ۱۹۸۱ حقوق DOS-64 را از SCP خرید و چند روز بعد تصمیم گرفت نام آن را به MS-DOS تغییر دهد و سپس فروش مجوز استفاده از این سیستم‌عامل را به چندین شرکت آغاز کرد.

چند ماه پس‌ از تصاحب DOS-64، مایکروسافت درآمد قابل‌ توجهی از این سیستم‌عامل به‌دست آورد. درحالی که MS-DOS مزیت‌های خاص خود را داشت، اما رابط کاربری آن مبتنی‌بر ابزار خط فرمان متنی بود و این یعنی کاربران برای انجام ابتدایی‌ترین کارها هم باید دستوراتی تایپ می‌کردند. این رابط کاربری یکی از مهم‌ترین موانعی بود که جلوی ورود افراد تازه‌کار به دنیای کامپیوترها را می‌گرفت و گیتس به‌دنبال راهکاری برای آسان‌تر کردن دسترسی کاربران جدید به رایانه‌ بود.

مایکروسافت رقیبی به نام اپل داشت

نسخه‌ی اولیه‌ی رابط کاربری گرافیکی Visi On که شرکتی به‌ نام VisiCorp در COMDEX 1982 به‌نمایش گذاشت، مایکروسافت را وادار کرد روی سیستم‌عاملی با رابط کاربری گرافیکی کار کند. اگرچه Visi On در نهایت مرگ آهسته و دردناکی را تجربه کرد اما نسخه‌های نمایشی آن به‌طور گسترده مورد توجه علاقه‌مندان به فناوری قرار گرفت.

به‌نوشته‌ی XDA، مایکروسافت در پاسخ به Visi On، پروژه‌ی رابط کاربری گرافیکی جدیدی به‌ نام Interface Manager را آغاز کرد و کمتر از یک‌ سال بعد کامپیوتر شخصی لیزا اپل معرفی شد که یکی از اولین رایانه‌های مجهز به رابط کاربری گرافیکی بود.

مایکروسافت فرصت زیادی نداشت و بنابراین گیتس تصمیم گرفت ویندوز ۱ را در ۱۰ نوامبر ۱۹۸۳ منتشر کند. البته این شرکت ابتدا قصد داشت ویندوز ۱ را تا آوریل ۱۹۸۴ ارائه ندهد و چند تغییر در طراحی، غول فناوری را مجبور کرد انتشار محصول مورد اشاره را به دو سال بعد موکول کند.

ویندوز ۱ با استقبالی چشمگیر مواجه شد

هنگامی‌که ویندوز ۱ سرانجام در ۲۰ نوامبر ۱۹۹۵ عرضه شد، سیستم‌عامل مستقلی نبود و درواقع به پوسته‌ای به‌ نام MS-DOS Executive نیاز داشت.

ویندوز ۱ با قیمت ۹۹ دلار عرضه شد و از قابلیت‌های چندوظیفگی پشتیبانی می‌کرد. این سیستم‌عامل همچنین با ماوس هم سازگاری داشت که در آن زمان لوازم‌جانبی جدیدی محسوب می‌شد. از دیگر ویژگی‌های این سیستم‌عامل می‌توان به Control Panel، NotePad، برنامه‌ی ساعت و بازی Reversi اشاره کرد.

متأسفانه ویندوز ۱ به مشخصات سخت‌افزاری سطح بالایی نیاز داشت و مشکلات زیادی در عملکردهای آن گزارش شد. علاوه‌بر این کاربران هنوز به ماوس عادت نداشتند و در آن زمان استفاده از کیبورد را ترجیح می‌دادند.

حذف ریشه‌های MS-DOS از ویندوز چند سال طول کشید

مایکروسافت تولید نسخه‌های جدیدتر ویندوز را آغاز کرد. نسخه‌ی دوم این سیستم‌عامل مفهوم Minimize و Maximize پنجره‌ی برنامه‌ها را معرفی کرد و در ویندوز ۳ شاهد پشتیبانی از برنامه‌های مبتنی‌بر DOS بودیم.

مایکروسافت به‌مدت تقریباً ۱۵ سال، به استقرار سیستم‌های غیر ویندوز NT روی MS-DOS ادامه داد. انتشار ویندوز XP در سال ۲۰۰۱ نشان‌دهنده‌ی دورشدن از MS-DOS بود و به‌لطف رابط کاربری جذاب، کاربردی و آسان، به یکی از موفقیت‌های چشمگیر غول فناوری اهل ردموند تبدیل شد. از آن زمان به‌ بعد هر سه سال یک‌بار شاهد انتشار نسخه‌های جدید ویندوز هستیم.

با نگاهی به گذشته، ویندوز از زمان شروع کار خود راهی طولانی را پیموده و اگر بگوییم در طی سال‌های گذشته تغییرات طراحی کمی ارائه داده است، چندان منطقی به‌نظر نمی‌رسد. درحال‌حاضر ویندوز ۱۱ به‌عنوان جدیدترین نسخه‌ی سیستم‌عامل دسکتاپ مایکروسافت، روی بهترین مدل‌های لپ تاپ و کامپیوترهای شخصی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

طبق شایعات و گزارش‌های متعدد، چند ماه تا معرفی ویندوز ۱۲ باقی مانده است و آینده برای این سیستم‌عامل نیز روشن به‌نظر می‌رسد.