کاریکلماتورهای یک طنزپرداز در «پیاز داغ» منتشر شد

امروز در حال و هوای ابری آبان در کنار رودخانه کارون مجموعه کاریکلماتور به دستم رسید با نام پیاز داغ که دلم را خُنک کرد.

مجموعه ای متفاوت از سایر کتاب های چاپ شده این قالب ادبی که به صورت تمام رنگی ، دارای ۲۹ طرح و ۹۲ کاریکلماتور در ۶۴ صفحه در تیراژ ۱۰۰۰ نسخه توسط انتشارات آفرینندگان در مهرماه ۱۴۰۲ به چاپ رسیده است که هر برگ و صفحه اش حرف های زیادی برای گفتن داشت که نشان از کار شدن و حرفه ای بودن اثر و کتاب را می داد.

طراحی آثار این کتاب را جناب آقای محمد مهدی معارفی و طرح جلد و صفحه بندی را هم جناب آقای پدرام فرخ نیا انجام داده اند.

طنز و شوخ طبعی از نشانه های بالای هوشمندی و فرهیختگی جامعه و نویسنده است و این کتاب هم در قالب کاریکلماتور که یکی از قالب های طنز هست نوشته شده است .

کاریکلماتور چیست؟

کاریکلماتور اولین بار در تاریخ ۲۱ خرداد ۱۳۴۶ توسط احمد شاملو بر روی آثار پرویز شاپور نامگذاری شد.

این کلمه از واژه کاریکاتور بعلاوه کلمه ساخته شده است و منظور اصلی این قالب همان کاری را که کاریکاتوریست در عالم نقاشی و طرح انجام می دهد حالا قرار است نویسندگان آن را با کلمات انجام دهند و اگر تاریخ گرانسنگ ادبیات فارسی را مطالعه کرده باشید آثار طنز بسیار زیادی را خواهیم دید و حتی اگر ادبیات پیش از زبان فارسی در زبان پهلوی هم شاهد آثاری هستیم که رگه های طنز در آن ها مورد توجه و تحسین هستند.

در درخت آسوریک گفتگوی بین بز و درخت نشانه هایی از طنز دارد و به نوعی برای یکدیگر رجز خوانی می کنند که بیشتر به زبان کنایه است و در قرن هفتم و هشتم هم در آثار بزرگانی چون عبیدزاکانی، حافظ و سعدی و مولانا هم حضور فراگیر طنز را مشاهده می‌کنیم که هر جا این نوع نوشتن را به کار برده اند تاثیر آن بر مخاطب و راحت بیان شدن و در ذهن ماندن را بیشتر کرده است.

در دوره مشروطه، طنز بار دیگر البته این بار بیشتر با گرایش های سیاسی و اجتماعی در آثار ادبی راه پیدا می کند و همه از آن استقبال می کنند و مخاطبین زیادی را با خود همراه می کند و نویسندگان زیادی به این نوع نوشتن گرایش پیدا می کنند و وقتی هدف اصلی طنز را جستجو می کنیم به این نکته می رسیم که طنز نویس دنبال انتقاد است تا درپی آن خود و جامعه و اوضاع اجتماعی را بهبود بخشد .

و جامعه زنده و پویا این انتقادات را با گوش جان می پذیرد و به اصلاح آن ها می پردازد و البته این نوع بیان باعث پذیرش بهتر و به دور از درگیری خواهد شد .

معرفی نویسنده

موسی رئیسی وانانی که دارای مدرک کارشناسی علوم اجتماعی است و اجتماع و مردمش را خوب می شناسند و نویسنده باتجربه ای که راه های بزرگی را برای نوشتن رفته است و همراه با کلمات زیر باران و آفتاب قدم زده است و پروازهای زیادی داشته است اما هیچ وقت از سقوط و قفس نترسیده است و زیبایی پرواز را به جان خریده است.

او پس از سال ها قلم زدن در قالب های مختلف ادبی و گفتگو با بزرگان ادبیات توانسته است در قالب کاریکلماتور آثار خوبی را بر روی کاغذ بیاورد که حاصل آن، کتاب ارزشمند “پیاز داغ” است و از همه مهم تر باید کاریکلماتور را زبان مشکلات در قالب طنز دانست و با توجه به زمانه ی ما و مخاطب آگاه امروز خوب می داند که بهترین راه اصلاح و تغییر زبان گویای طنز است که از هر کلامی، کار ساز تر است.

شاید درست باشد که با طنز می توان همچون گاز اشک آور، اشک کسی را در آورد اما از نوع اشک شوق است و شادی! و اشتیاق است برای تغییر و بهبود.

به امید موفقیت برای جناب آقای رئیسی نویسنده عزیز و جا افتادن بهتر زبان طنز و قالب ادبی کاریکلماتور که خوب می دانیم جای آن در ادبیات معاصر ما باید بیشتر از این باشد.

بخشی از کتاب پیاز داغ

در پایان باهم چند نمونه از آثار کتاب را بخوانیم :

• با تفنگ سر پُر توی دلش را خالی کرد.
• شنا بلد نبود، غرق التماس شد.
• همه را ترک کرد تا با اعتیادش بماند!!
• در ناهمواری های زندگی چرخ خوش شانسیم پنچر شد.
• موش می دواند تا خودش پیشی بگیرد.
• کشاورز نمونه تمام لوح ها را درو کرد!
• با توپ پر آمد ولی اسلحه اش خالی بود.
• درد کلیه برایم سنگ تمام گذاشت.

معرفی و نقد : اصغر رضایی گماری