چه کسی برق را وارد ایران کرد؟

او را پدر برق ایران می‌نامند. محمد حسین امین‌الضرب را می‌گوییم؛ کسی که در دوران قاجار، وقتی که شب‌ها گذر‌های شهر در سیطره تاریکی بود، با راه‌اندازی نخستین کارخانه برق، به دوران چراغ‌های نفتی و روغنی پایان داد و با راه‌اندازی این کارخانه به یکی از نخستین کارآفرینان و تجار مدرن پایتخت تبدیل شد.

به گزارش همشهری آنلاین، امین ضرب از رجال مورد اعتماد مظفرالدین‌شاه بود و به واسطه همین نفوذ در دربار و اعتماد شاه قاجار بود که به مرد اولین‌ها تبدیل شد. او نخستین کارخانه برق تهران، اتاق بازرگانی و همچنین کارخانه ذوب‌آهن را راه‌اندازی کرد و به واسطه این اقدامات به نماد تجارت مدرن و یکی از کارآفرینان بنام دوران قاجار تبدیل شد.

پدر برق ایران که از مشروطه‌خواهان بود و در مجلس اول به نمایندگی از تاجران تهرانی به نخستین مجلس شورای ملی راه پیدا کرد، یادگار‌های بسیاری در حوزه کارآفرینی از خود بر جای گذاشت که معروف‌ترین آن راه‌اندازی نخستین کارخانه برق تهران است.

«علیرضا زمانی» تهران‌شناس درباره راه‌ندازی نخستین کارخانه برق توسط امین‌الضرب در تهران می‌گوید: «کارخانه‌ای که ده‌ها نفر در آن مشغول به کار شدند و پس از آن با باز شدن پای صنعت برق به کشور صد‌ها نفر دیگر در کارخانه‌های تولید برق کار پیدا کردند، نخستین بار توسط امین‌الضرب در تهران راه‌اندازی شد. او در یکی از سفر‌های خود به روسیه وقتی همراه با مظفرالدین‌شاه در خیابان قدم می‌زد متوجه شد روشنایی خیابان‌های این کشور نه با چراغ‌های نفتی بلکه توسط کارخانه برق تامین می‌شود. امین‌الضرب که شیفته این صنعت شده بود همانجا کارخانه برق ۴۰۰ کیلواتی روسی را خرید و ترتیبی داد متعلقات کارخانه به ایران منتقل شود. مدتی پس از بازگشت مظفرالدین‌شاه و امین‌الضرب به تهران بود که نخستین کارخانه برق پایتخت تاسیس و ده‌ها نفر در آن مشغول به کار شدند.»

با راه‌اندازی کارخانه برق، ابتدا روشنایی خیابان‌های مهم پایتخت از جمله لاله‌زار، شاه‌آباد و چراغ‌برق با برق کارخانه تامین شد و مدتی پس از تغییر دیدگاه مردم نسبت به این منبع روشنایی جدید، زمینه توسعه این صنعت و ورود برق به خانه‌ها مهیا شد تا دوران چراغ‌های زنبوری و نفتی در پایتخت به پایان برسد.

زمانی ادامه می‌دهد: «راه‌اندازی کارخانه برق گام مهمی برای توسعه صنایع دیگر در ایران بود. چرا که راه‌اندازی نخستین کارخانه برق در حکم نخستین و بلندترین گام برای ایجاد و توسعه صنایع وابسته برق به شمار می‌رود. اگرچه این کارخانه تنها برق معابر اطراف خود در تهران قدیم را تامین می‌کرد، اما پس از تاسیس این کارخانه بود که صنعت برق به دیگر کارآفرینان معرفی شد و در دوره‌های بعد دیگر صنایع نیز با تهیه مولد برق رونق بیشتری گرفتند. می‌توان گفت امین‌الضرب با راه‌اندازی این کارخانه قدم نخست را برای توسعه صنعت در ایران برداشت و به صورت غیرمستقیم در کارآفرینی برای بسیاری دیگر دخیل بود.»