پانکراس اندامی لوله ای شکل است که در پشت شکم و پشت معده قرار دارد. این عضو بدن دو وظیفه اصلی دارد: ساخت شیره های گوارشی (به نام آنزیم ها) که به تجزیه غذا کمک می کند و ساخت هورمون هایی - از جمله انسولین - که استفاده بدن از قند و نشاسته را کنترل می کند.

علائم این بیماری چیست؟

افراد اغلب در مراحل اولیه این بیماری علائمی ندارند اما با رشد و گسترش سرطان، درد اغلب در قسمت فوقانی شکم ایجاد می شود و گاهی اوقات به پشت نیز سرایت می کند. درد ممکن است بعد از غذا خوردن یا دراز کشیدن تشدید شود. علائم دیگر این بیماری نیز ممکن است شامل زردی، حالت تهوع، کاهش اشتها، کاهش وزن، خستگی، ضعف و افسردگی باشد.

با این حال، این علائم ممکن است ناشی از بیماری ها و مشکلات دیگر نیز باشند، بنابراین مهم است که بدون ارزیابی و معاینات کامل و دقیق پزشکی، عجولانه نتیجه گیری نکنید.

از آنجایی که پزشکان به ندرت سرطان لوزالمعده را در مراحل اولیه آن که درمان آسان‌تر است شناسایی می‌کنند، این بیماری یکی از کشنده‌ترین سرطان‌ها است. حدود ۹ درصد از افراد مبتلا به سرطان پانکراس حداقل پنج سال پس از تشخیص این بیماری زندگی می کنند. نرخ بقا نمی‌تواند پیش بینی کند که چه اتفاقی برای هر فرد رخ می‌دهد.

علل ابتلا به این بیماری چیست؟

کارشناسان علت دقیق سرطان پانکراس را نمی دانند. جهش های ژنی خاصی می توانند باعث آن شوند. سایر عوامل خطر شامل سیگار کشیدن، سن (معمولاً در افراد بالای ۴۵ سال تشخیص داده می شود)، دیابت، پانکراتیت مزمن به دلیل جهش ژنتیکی، سیروز کبدی، سابقه خانوادگی این بیماری، جنسیت (در مردان شایع تر از زنان است)، چاقی، مواد شیمیایی خاص و نژاد است.

این بیماری چگونه تشخیص داده می‌شود؟

شناسایی این بیماری در مراحل اولیه ممکن است سخت باشد. پزشک ممکن است تومور کوچکی را در طول یک معاینه معمولی نبیند یا احساس نکند. برای کمک به تشخیص، ممکن است آزمایش های تصویربرداری مانند سونوگرافی یا سی تی اسکن انجام دهید. ناحیه سبز نشان داده شده در یک سی تی اسکن ممکن است نشانه سرطان در پانکراس و کبد باشد. این تصویربرداری‌ها همچنین به پزشک شما کمک می کند تا مناسب ترین درمان را انتخاب کند.

عمل جراحی

جراحی برای برداشتن تومور اگر بیماری از پانکراس به سایر اندام‌ها پخش نشده باشد، می‌تواند سرطان را درمان کند. جراح تا حد امکان پانکراس طبیعی را دست نخورده نگه می دارد. متأسفانه در سرطان پانکراس، سلول های سرطانی معمولاً تا زمان تشخیص از پانکراس پخش می شوند.

پرتو درمانی

پرتودرمانی از پرتوهای پرقدرت برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می کند. در مورد سرطان لوزالمعده، بیمار احتمالاً پرتودرمانی را پنج روز در هفته به مدت چند هفته دریافت خواهد کرد. پرتودرمانی همچنین ممکن است به عنوان راهی برای از بین بردن سلول های سرطانی که پس از جراحی در ناحیه باقی می مانند نیز موثر باشد. پرتودرمانی می تواند به تسکین درد یا مشکلات گوارشی ناشی از تومورهای بزرگ کمک کند.

شیمی درمانی

شیمی درمانی از داروها برای از بین بردن سلول های سرطانی و جلوگیری از رشد یا تکثیر آنها استفاده می کند. شیمی درمانی ممکن است شامل یک دارو یا ترکیبی از داروها باشد. ممکن است آن را به صورت خوراکی یا تزریق دریافت کنید. این داروها وارد جریان خون شده و در بدن حرکت می کنند و شیمی درمانی را به انتخاب خوبی برای سرطانی که گسترش یافته، تبدیل می کند. همچنین ممکن است پس از جراحی برای از بین بردن سلول های سرطانی باقیمانده از شیمی درمانی استفاده شود.

آیا می توان از سرطان پانکراس پیشگیری کرد؟

در حالی که هیچ راهی برای جلوگیری از همه موارد وجود ندارد، شما می توانید در برابر عوامل خطری که می توانید کنترل کنید، اقداماتی را انجام دهید.

توصیه های انجمن سرطان آمریکا به شرح زیر است:

- اگر سیگار می کشید، همین الان آن را ترک کنید.

- به وزن مناسب برسید و از نظر بدنی فعال باشید.

- رژیم غذایی سالم داشته باشید، به ویژه روی غذاهای گیاهی تمرکز کنید.

- از مصرف الکل جدا پرهیز کنید. نوشیدن الکل یک عامل خطرزا محسوب می‌شود.

به گفته متخصصان، بسیاری از انواع سرطان قابل پیشگیری هستند. اگرچه برخی از عوامل خطر این بیماری مانند سن یا ژنتیک قابل تغییر نیستند، سایر عوامل از جمله سبک زندگی سالم در کنترل خود فرد هستند.

متخصصان همواره تاکید دارند که رعایت برخی از نکات ساده می تواند به کاهش خطر ابتلای افراد به سرطان کمک کند.

* غذاهای سالم بخورید، تحرک داشته باشید و الکل مصرف نکنید

داشتن یک رژیم غذایی متعادل، فعالیت بدنی منظم و حفظ وزن سالم فواید زیادی برای سلامتی دارد. هر سه عامل می توانند خطر سرطان را کاهش دهند و با سلامت کلی بهتر و بهبود کیفیت زندگی و پیش آگهی پس از تشخیص سرطان مرتبط هستند. علاوه بر این باید از مصرف الکل خودداری کرد زیرا یک ماده سرطان‌زاست و مشخص شده که خطر ابتلا به بسیاری از سرطان‌ها را افزایش می دهد.

* برای ترک سیگار برنامه ریزی کنید

دخانیات می‌تواند خطر ابتلا به بسیاری از سرطان‌ها از جمله سرطان‌های ریه، دهان، گلو، دهانه رحم، خون، مثانه، مری، معده، پانکراس و کلیه را افزایش دهد. پرهیز از دخانیات و ترک سیگار از گام های اصلی است که می توان برای کاهش خطر ابتلا به سرطان انجام داد.

* از پوست خود در برابر اشعه ماوراء بنفش (UV) محافظت کنید

قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش می تواند خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش دهد. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا (CDC) توصیه می‌کند که قرار گرفتن در معرض نور آفتاب در ظهر را به حداقل برسانید، لباس های آستین بلند بپوشید و از کرم ضد آفتاب استفاده کنید.

* پیشگیری و غربالگری سرطان را جدی بگیرید

آزمایش‌های غربالگری پیشگیرانه می‌تواند منجر به تشخیص زودهنگام سرطان‌ها شود که در صورت تشخیص زودهنگام، برخی از آنها با موفقیت درمان می‌شوند. سرطان‌های رایج مانند سرطان روده بزرگ، ریه، سینه و ... در صورت تشخیص زودهنگام با موفقیت درمان می شوند.