فرانسیس فورد کاپولا؛ بیوگرافی و معرفی 23 فیلم او

فرانسیس فورد کاپولا یکی از معدود کارگردانانی است که هنوز هم پس از دوران طولانی فعالیت حرفه‌ای، مشغول به کار است. اولین اثر سینمایی کاپولا سال ۱۹۶۳ اکران شد و او اکنون مشغول تولید اثر بعدی خود است که سال ۲۰۲۴ اکران خواهد شد. کاپولا در طول ۶ دهه فعالیت حرفه‌ای خود کارگردان و تهیه‌کننده فیلم‌های بسیاری بوده است. در این مقاله، درباره زندگی‌ فرانسیس فورد کاپولا و فیلم‌هایی که کارگردانی کرده می‌خوانید.

زندگی‌نامه

فرانسیس فورد کاپولا، کارگردان و نویسنده و تهیه‌کننده مشهور، ۷ آوریل ۱۹۳۹ در شهر دیترویتِ میشیگان به دنیا آمد. پدر او، کارمین، آهنگ‌ساز سرخورده‌ای بود که در چندین ارکستر، از جمله ارکستر سمفونیک ان‌بی‌سی به‌رهبری آرتورو توسکانینی، فلوت می‌نواخت. کاپولا و خانواده‌اش در شهر نیویورک زندگی می‌کردند. فرانسیس در ۹سالگی به فلج اطفال مبتلا شد و در بستر بیماری افتاد. بااین‌حال بیماری باعث نشد که او ناامید شود، بلکه در همان دوران برای سرگرمی خود نمایش‌نامه‌های عروسکی طراحی کرد. چندی پس از آن نیز به ساختن فیلم‌های ۸میلی‌متری مشغول شد.

علاقه فرانسیس فورد کاپولا به فیلم‌سازی در بزرگ‌سالی هم ادامه یافت. او پس از فارغ‌التحصیلی در رشته نمایش از دانشگاه هافسترا، در رشته فیلم‌سازی دانشگاه کالیفرنیا مشغول به تحصیل شد و مدرک کارشناسی ارشد خود را در این رشته کسب کرد. در آن دوران کاپولا عکاس و دستیار راجر کورمن، تهیه‌کننده و کارگردان آمریکایی، بود. یکی از اولین پروژه‌های کاپولا نوشتن دیالوگ برای دوبله فیلم‌های روسی مانند «سفر جادویی سندباد» بود. او در ایرلند، کورمن را متقاعد کرد که روی اولین اثرش به‌نام «جنون ۱۳» سرمایه‌گذاری کند. فیلم‌نامه این اثر با عجله نوشته شد، اما شروعی برای کاپولا بود تا رسما وارد دنیای فیلم‌سازی شود.

امروزه نام این کارگردان بزرگ ما را یاد آثار بی‌نظیری مانند «پدرخوانده»، «مکالمه» و «اینک آخرالزمان» می‌اندازد. این آثار در دهه ۱۹۷۰ و دوران اوج فیلم‌سازی فرانسیس فورد کاپولا ساخته شده‌اند. کاپولا تاکنون ۵۴ مرتبه در جشنواره‌های مختلف نامزد دریافت جایزه شده و ۵۵ جایزه از جمله ۵ جایزه اسکار را از آن خود کرده است. در حال حاضر، این کارگردان پرافتخار آمریکایی فیلم «مگالوپلیس» را برای اکران در سال ۲۰۲۴ آماده می‌کند.

فیلم‌های فرانسیس فورد کاپولا

۲۳. تویکست (Twixt)

تا امروز «تویکست» آخرین فیلم فرانسیس فورد کاپولا بوده است و او با اکران «مگالوپلیس» در سال ۲۰۲۴ پس از ۱۳ سال به دنیای سینما بازمی‌گردد. در «تویکست»، داستان نویسنده‌ای را دنبال می‌کنیم که با دختر جوان و عجیب‌وغریبی ملاقات می‌کند. این ملاقات باعث می‌شود که مرد نویسنده متوجه راز قتلی غم‌انگیز شود.

۲۲. جنون ۱۳ (Dementia 13)

فرانسیس فورد کاپولا در ۲۴سالگی «جنون ۱۳»، اولین اثر سینمایی خود، را اکران کرد. این فیلم به‌اندازه آثار مهم کاپولا ارزشمند نیست، اما کمتر کارگردانی را می‌توانید پیدا کنید که پس از اکران اولین اثر خود به اوج برسد. «جنون ۱۳» درباره زنی است که قاتلی تبربه‌دست او را تعقیب می‌کند.

۲۱. جک (Jack)

در این فیلم، داستان پسری به‌نام جک (با نقش‌آفرینی رابین ویلیامز) را دنبال می‌کنیم که ۴ برابر سریع‌تر از مردم عادی پیر می‌شود. این پسر که ۴۰ساله به نظر می‌رسد، در کلاس پنجم دبستان تحصیل می‌کند.

۲۰. حالا تو یک پسر بزرگی (You’re a Big Boy Now)

«حالا تو یک پسر بزرگی» دومین فیلم فرانسیس فورد کاپولا بود. او این فیلم را زمانی کارگردانی کرد که تنها ۲۷ سال داشت. داستان «حالا تو یک پسر بزرگی» درباره مرد جوانی است که به نیویورک نقل‌مکان می‌کند و در این شهر عاشق ۲ زن می‌شود که یکی از آنها بسیار سنگ‌دل است و دیگری قلب مهربانی دارد و خجالتی است.

۱۹. رنگین‌کمان فینیان (Finian’s Rainbow)

شاید باورش سخت باشد، اما کاپولا در اوایل دوران فعالیت خود این فیلم موزیکال را کارگردانی کرده است. این فیلم را نمی‌توان جزو بهترین فیلم‌های موزیکال دنیا دانست. بااین‌حال به‌خاطر نقش‌آفرینی یکی از بزرگ‌ترین ستاره‌های این ژانر، یعنی فرد آستر باید «رنگین‌کمان فینیان» را ببینید.

۱۸. جوانی بدون جوانی (Youth Without Youth)

«جوانی بدون جوانی» نشان می‌دهد که فرانسیس فورد کاپولا به‌رغم سنش، همچنان هنرمندی بی‌پرواست. در این فیلم، ماجرای عاشقانه‌ای را دنبال می‌کنیم که با رازی در هم آمیخته است. در طول جنگ جهانی دوم در اروپا، زندگی یک پروفسور ۷۰ساله تغییر می‌کند و باعث می‌شود که او اسرار زندگی را کشف کند.

نکته جالب اینکه کیهان کلهر، استاد بزرگ موسیقی ایرانی، به‌عنوان نوازنده کمانچه در تولید موسیقی متن این فیلم مشارکت داشته است.

۱۷. داستان‌های نیویورکی (New York Stories)

این فیلم اثر مشترک کارگردانان بزرگ سینما، وودی آلن و فرانسیس فورد کوپولا و مارتین اسکورسیزی است. در بخشی از «داستان‌های نیویورکی» که کاپولا کارگردانی کرده، ماجرای دختر جوانی را دنبال می‌کنیم که تلاش می‌کند والدین خود را که از یکدیگر جدا شده‌اند، دوباره با هم آشتی دهد.

۱۶. باغ‌های سنگی (Gardens of Stone)

در این فیلم، ماجرای گروهبانی را دنبال می‌کنیم که برای نجات جان سربازان جوانی که به ویتنام فرستاده می‌شوند، باید از خواسته‌های خود چشم بپوشد. جیمز کان در چندین فیلم فرانسیس فورد کاپولا بازی کرده است، اما «باغ‌های سنگی» تنها فیلمی است که او در آن نقش قهرمان داستان را بازی می‌کند.

۱۵. پگی سو ازدواج کرد (Peggy Sue Got Married)

دهه ۱۹۸۰ برای فرانسیس فورد کاپولا دوران سختی بود، چون نمی‌توانست در گیشه موفق شود. این مسئله باعث شد که او در آن زمان در ژانرهای مختلفی فیلم بسازد و دهه کاری بسیار غیرمعمولی را پشت‌سر بگذارد. بااین‌حال «پگی سو ازدواج کرد» توانست به موفقیت نسبی برسد. یکی از مهم‌ترین عوامل موفقیت این فیلم تینیجری اجرای باشکوه نیکلاس کیج بود.

۱۴. باشگاه پنبه (The Cotton Club)

در «باشگاه پنبه»، ماجرای نوازندگان جاز، رقصندگان، مالک و مهمانان باشگاهی در محله هارلم نیویورک را دنبال می‌کنیم.

۱۳. یکی از صمیم قلب (One from the Heart)

این فیلم درباره زن و شوهری است که پس از ۵ سال زندگی مشترک در لاس‌وگاس با هم دعوا می‌کنند. هرکدام از آنها چهارم جولای را با شریکی جدید جشن می‌گیرند. آیا این به معنای جدایی آنهاست؟

این فیلم از نظر بصری خاص و خیره‌کننده بود، اما نتوانست در گیشه موفقیتی کسب کند و همین مسئله بر آینده حرفه‌ای کاپولا اثر گذاشت.

۱۲. مردمان باران (The Rain People)

«مردمان باران» چهارمین فیلم فرانسیس فورد کاپولا بود و قطعا اولین فیلم بزرگی که او کارگردانی کرد. این فیلم درباره تنهایی، ترس از پیرشدن و چالش‌هایی است که برای یافتن افرادی هم‌فکر خود با آن مواجه می‌شویم.

۱۱. تترو (Tetro)

این فیلم ماجرای ۲ برادر را روایت می‌کند که از یکدیگر جدا مانده‌اند. برادر کوچک‌تر تلاش می‌کند برادر بزرگ‌تر را پیدا کند تا پیوندشان دوباره احیا شود. «تترو» یکی از فیلم‌های کمتر شناخته‌شده کاپولا محسوب می‌شود، اما در نوع خود جالب و دیدنی است.

۱۰. تاکر؛ مردی با رؤیاهایش (Tucker: The Man and His Dream)

در «تاکر؛ مردی با رؤیاهایش»، ماجرای پرستون تاکر، مهندس و کارآفرین مشهور آمریکایی، را دنبال می‌کنیم. او خودرویی طراحی می‌کند که به انقلابی در صنعت خودروسازی منجر می‌شود.

۹. بیگانگان (The Outsiders)

«بیگانگان» فیلمی است که با اقتباس از رمانی معروف به همین نام ساخته شده. در این فیلم، ماجرای جوانانی را دنبال می‌کنیم که اختلافات گروهی آنها به خشونت می‌انجامد.

۸. ماهی مهاجم (Rumble Fish)

«بیگانگان» تنها فیلم فرانسیس فورد کاپولا درباره جوانان عصیانگر نبود. در «ماهی مهاجم» هم ماجرای جوانی را دنبال می‌کنیم که آرزو دارد اعتباری مانند اعتبار برادر بزرگ‌تر افسانه‌ای خود کسب کند. بااین‌حال با این واقعیت روبه‌رو می‌شود که دیگر مثل گذشته از جنگ‌های خیابانی خبری نیست و نمی‌تواند مثل برادرش قهرمان این نبردهای کوچک باشد.

۷. دلال بیمه (The Rainmaker)

مت دیمون در «دلال بیمه» نقش وکیل جوان و پرشوری را بازی می‌کند که پرونده‌ای بزرگ را بر عهده می‌گیرد. او با تکیه بر هوش و نبوغ خود برای پیروزی در این نبرد حقوقی تلاش می‌کند.

۶. دراکولای برام استوکر (Bram Stoker’s Dracula)

کنت دراکولای خون‌آشام به انگلستان می‌رود تا نامزد وکیل خود، جاناتان هارکر مینا موری، را اغوا و در سرزمین بیگانه آواره کند. ایفای نقش گری اولدمن در نقش این کنت دراکولا باعث شد این فیلم به موفقیت برسد. او توانست نقش خون‌آشام را زیبا و هنرمندانه ایفا کند.

۵. پدرخوانده؛ قسمت سوم (The Godfather Part III)

قطعا قسمت سوم «پدرخوانده» به‌خوبی ۲ فیلم دیگر این مجموعه نیست. بااین‌حال کمتر فیلم جنایی‌ای را می‌توانید پیدا کنید که در چنین سطحی باشد. این فیلم پایان‌بندی بسیار خوب و صادقانه‌ای برای سه‌گانه «پدرخوانده» محسوب می‌شود.

۴. مکالمه (The Conversation)

این فیلم در دورانی اکران شد که کاپولا به‌خاطر اکران «پدرخوانده» در اوج شهرت بود و به همین دلیل موفقیت «مکالمه» کمتر به چشم آمد. در این فیلم، ماجرای یک سرپرست واحد نظارتی را دنبال می‌کنیم که کم‌کم درگیر شواهدی هولناک می‌شود. او حین شنیدن مکالمات زن و شوهری جوان متوجه می‌شود که جان آنها در خطر است و همین مسئله همه‌چیز را پیچیده‌تر می‌کند.

۳. اینک آخرالزمان (Apocalypse Now)

«اینک آخرالزمان» را باید یکی از بهترین فیلم‌های جنگی تاریخ سینما دانست. این فیلم درباره مأموریتی مخفیانه در جنگ ویتنام است. کاپیتانی پردردسر به‌نام بنجامین ویلارد مأمور می‌شود تا سرهنگی سرکش را بکشد.

۲. پدرخوانده؛ قسمت دوم (The Godfather Part II)

در قسمت دوم «پدرخوانده»، رابرت دنیرو در کنار سایر بازیگران مشهور این فیلم نقش‌آفرینی می‌کند و این فیلم مانند قسمت قبلی یکی از بهترین فیلم‌های جنایی تمام دوران است. از آنجایی که این فیلم در دو خط داستانی گذشته و حال روایت می‌شود، هم پیش‌درآمد و هم دنباله‌ای عالی برای قسمت اول است.

۱. پدرخوانده (The Godfather)

«پدرخوانده» یکی از بهترین فیلم‌های کلاسیک تاریخ سینما است که باعث شهرت کارگردان خود شد. در این بزرگ‌ترین فیلم مافیایی تاریخ سینما، ماجرای خانواده کورلئونه و پدرسالار آنها ویتو روایت می‌شود که همگی مشغول تجارتی خانوادگی‌اند.

شما بگویید

فرانسیس فورد کاپولا یکی از کارگردانان برجسته سینمای آمریکا و جهان است. او که با سه‌گانه «پدرخوانده» به اوج شهرت و محبوبیت رسید، هنوز هم در حال فعالیت حرفه‌ای است. شاید مقایسه آثار او با هم دشوار باشد، اما به‌نظر شما کدام‌یک از فیلم‌های فرانسیس فورد کاپولا از همه جذاب‌ترند؟ شما طرف‌دار «پدرخوانده» او هستید یا فکر می‌کنید فیلم‌هایی مانند «مکالمه» و «اینک آخرالزمان» دیدنی‌ترند؟