پدر مالی طالبان چگونه پادوی چین در کابل شد؟

به گزارش تجارت‌نیوز، لین اودانل در ادامه این مطلب آورده است: یکی از سلاطین مواد مخدر افغانستان که امپراطوری قاچاق مواد مخدر او سال ها به تامین مالی جنگ طولانی مدت طالبان در افغانستان کمک کرده و در قبال آزادی یک جاسوس آمریکایی از زندان های این کشور آزاد شده، اکنون مشغول تجارت با چینی ها گشته است.

بشیر نورزی، یکی از دوستان نزدیک رهبر عالی گروه طلبان، قراردادهای همکاری مشترکی را با شرکت های چینی در افغانستان منعقد کرده که توانسته دو قرارداد معدنی و پتروشیمی پرسود را در این کشور به امضا برساند و به گفته منابع معدنی و امنیتی چیزی بیش از عملیات های رانتی کسب ثروت نیستند و هیچ تاثیری در توسعه این کشور جنگ زده ندارند.

"پابلو اسکوبار افغانستان" اکنون سرگرم تجارت با چین است. کارتل های چند میلیارد دلاری تولید وصادرات هروئین طالبان دهه ها بازار جهانی را تحت سطله خود داشتند. پیش از افتادن به زندان، نورزی متولی اصلی تجارت هروئین افغانستان بود و گاهی از او به عنوان "پابلو اسکوبار افغانستان" یاد می شد. نورزی، به عنوان یکی از افراد اصلی حلقه نزدیکان هیبت الله آخوندزاده، رهبر فعلی گروه طالبان، در سپتامبر 2022 و در قالب توافقی که با دولت بایدن صورت گرفت در قبال آزادی مارک فرریکس، تفنگدار سابق نیروی دریایی آمریکا آزاد شد.

به گفته جاوید نورانی، کارشناس بخش معدن افغانستان، وی به عنوان قهرمان به کشور بازگشته و به رغم نداشتن تخصص در بخش معدن در همکاری نزدیک با آخوندزاده به انعقاد قراردادهای اکتشاف معادن طلا و منابع نفت و گاز در شمال افغانستان مشغول است. نورانی ضمن مقایسه نورزی با مارشال محمد قاسم فهیم، یکی از سپه سالاران قدرتمندی که به معاونت ریاست جمهوری افغانستان رسید، می افزاید: «وی به یکی از سپه سالارهای طالبان تبدیل شده است.»

نورانی در ادامه می گوید، موفقیت نورزی در انعقاد قراردادهای پرسود برای شرکت خود، یعنی شرکت نفت و گاز افغانستان و چین، که با شراکت طرف چینی تاسیس شده، ناشی از وجود "فرآیند غیرشفاف برگزاری مناقصات" و مهمتر از همه رابطه دوستانه وی با رهبر ارشد گروه طالبان بوده است.

به گفته یک منبع اگاه که نخواست نامش فاش شود، نورزی همچنین رابطه نزدیکی با وزیر خارجه طالبان، امیرخان متقی دارد که قراردادهای نفتی را در انحصار خود دارد. شرکت نورزی یک قرارداد اکتشافی برای مطالعه منابع هیدروکربوری در نزدیکی آمودریا، رودخانه مرزی افغانستان با کشورهای ازبکستان و تاجیکستان دارد. این منبع مطلع افزود: «آنها (طالبان) خیلی به نورزی بدهکارند.»

افشاگری ها در مورد حمایت آخوندزاده از گسترش کسب و کار پرسود دوست قدیمی خود در حالی رخ می دهد که دولت چین اعلام کرده شی جینپینگ اعتبارنامه نماینده طالبان در پکن به عنوان سفیر افغانستان در پکن را پذیرفته و با به رسمیت شناختن دولت طالبان رویکردی متفاوت از سایر کشورهای جهان در قبال این گروه در پیش گرفته است.

برنامه های بلندمدت چین برای استفاده از منابع غنی بخش معدنی افغانستان که با نیاز طالبان برای به دست آوردن منابع و شناسایی بین المللی همزمان شده، موجب گشته تا حاکمان جدید افغانستان به بخشی از مشروعیت بین المللی ای که به آن نیاز داشتند دست یابند. از زمان در اختیار گرفتن کنترل افغانستان در آگوست 2021، این گروه به دنبال دسترسی به منابع مالی از طرق مختلف و از جمله کمک های بشردوستانه بوده است. روابط طولانی طالبان با حزب کمونیست چین از زمان بازگشت آنها به قدرت به کمک این گروه آمده و قراردادهای منعقد شده با شرکت های چینی برای بهره برداری از منابع معدنی این کشور صدها میلیون دلار منابع ارزی را روانه خزانه طالبان نموده است.

دولت چین، که حدود یک میلیون مسلمان ایغور را روانه کمپ های آموزش اجباری کرده است، ظاهرا هیچ مشکلی با رفتارهای افراط گرایانه طالبان ندارد. این گروه زنان را از آموزش و محیط کار منع کرده و به تعقیب و قتل اعضای دولت و ارتش سابق افغانستان ادامه می دهد. سازمان ملل متحد فهرست بلندبالایی از نقض های گسترده حقوق بشر توسط گروه طالبان را تهیه کرده است. شورای امنیت بارها گزارشاتی را در مورد روابط طالبان با القاعده و سایر سازمان های تروریستی ممنوع الفعالیت منتشر نموده است.

انگیزه چین برای ارتباط نزدیک با طالبان فراتر از دسترسی به مواد معدنی استراتژیک است. افغانستان جایگاه مهمی در نقشه راه توسعه برنامه زیرساخت های جهانی ابتکار کمربند و جاده چین دارد و قرار است از طریق جاده و ریل محصولات تولیدی چین از راه افغانستان به بازارهای آسیای میانه و اروپا برسند.

پکن همچنین فن اوری های و تجهیزات جاسوسی پیشرفته را در اختیار طالبان قرار داده که هم به طالبان کمک می کند دشمنان و رقبای خود را بهتر رهگیری کند و هم آژانس های امنیتی چین از این طریق می توانند ایغورهایی را که از حمایت طالبان برخوردارند را شناسایی نماید. اعضای جنبش اسلامی ترکستان شرقی که یک گروه ضد چینی است یکی از گروه های وابسته به طالبان است که این گروه نمی تواند اعضای آن را به صور یکجانبه تحویل چین دهد و به احتمال قریب به یقین در آن کشور با مجازات اعدام مواجه خواهند شد.

چالش های امنیتی بازگشت طالبان به قدرت، در کشورهای همسایه افغانستان از جمله چین پدیدار شده است. چین به رغم نزدیک نگه داشتن طالبان به خود در طی دهه های متمادی، به طور کامل از افراطی گری این گروه در امان نمانده است. اتباع و نهادهای چینی در گذشته هم در افغانستان و هم پاکستان یعنی کشوری که چینی ها در آن میلیاردها دلار صرفا سرمایه گذاری در پروژه های کمربند و جاده کرده و وام هایی را در اختیار دولت در آستانه ورشکستگی اش قرار داده اند، هدف حملات طالبان قرار گرفته اند.

بازگشت نورزی به فعالیت های اقتصادی، این بار در قالب اکتشافات معدنی یادآور این موضوع است که فساد همواره عنصر اصلی فعالیت های بخش معدن افغانستان بوده است. برای دهه ها، مردم افغانستان این حرف را از زبان مقامات دولتی شنیده اند که منابع عظیم معدنی از زغال سنگ گرفته تا مس، آغن و فلزات گرانبها نظیر لیتیوم، مرمر، طلا و نظایر آن، روزی کشورشان را به خوشبختی و سعادت خواهد رساند. اما جنگ 20 ساله و نبود زیرساخت های کافی سبب شده تا بازیگران بزرگ از این بازار اجتناب کنند و طالبان نیز با استفاده از حربه خشونت بر روی تاراج گسترده منابع افغانستان سرپوش بگذارد.

به نظر می رسد که نورزی ادامه دهنده این سنت قدیمی است. شرکت وی یک قرارداد 310 میلیون دلاری سه ساله برای توسعه معدن طلای سمتی در استان تخار منعقد کرده است. بر اساس قرارداد شرکت افغانی چینی، 56 درصد از سود این اکتشاف به افغانستان خواهد رسید و قرار است عملیات توسعه آن طی 3 ماه آینده آغاز شود. اما نورانی این قرارداد را «غیرحرفه ای و غیرواقع بینانه» می خواند و می گوید، هر شرکت معدن کاری قبل از آغاز عملیات معدن کاری سال ها زمان صرف انجام آزمایشات زمین شناسی، برنامه ریزی و آماده سازی می کند. به گفته وی احتمالا نورزی سهام شرکت را به شریک چینی اش خواهد فروخت و بعدا عواید آن به شرکت های کوچکتر چینی واگذار خواهد شد و بدین ترتیب هیچ چیزی عادی مردم رنج دیده افغانستان نخواهد شد. در این سناریوی رانتی، معدنی توسعه نمی یابد، سودی عاید دولت افغانستان نمی شود و شغلی نیز ایجاد نمی گردد و تمام سرمایه گذاری های خرده سرمایه گذاران از بین خواهد رفت. در چنین وضعیتی همه بازنده اند جز نورزی و دوستانش در کادر رهبری طالبان.