20 حقیقت درباره‌ ختنه کردن: پیشگیری از ایدز تا درمان بیماری ها

ختنه کردن مردان یعنی برداشتن غلفه یا پیش‌پوست از طریق عمل جراحی. پیش‌پوست یا همان پوست ختنه‌گاه، پوست جمع‌شده و چین‌داری است که انتهای آلت تناسلی مردان را می‌پوشاند. پیش‌پوست (غلفه) ادامه‌‌ی همان پوستی است که کل آلت تناسلی مرد را پوشش می‌دهد. این مقاله بر دلایل پزشکی ختنه در مردان تمرکز دارد و به بیان مطالب زیر می‌پردازد:

الف. دلایل پزشکی برای ختنه‌ی مردان، شامل درمان فیموزیس (تنگی پیش‌پوست)
ب. فرایند عمل
پ. بازیابی از عمل جراحی ختنه‌ی مردان
ت. خطرات ختنه‌ی مردان

چرا ختنه در مردان انجام می‌شود

ختنه ممکن است به دلایل زیر در مردان انجام شود:

الف. دلایل پزشکی – در میان مردان غیر مسلمان، رایج‌ترین دلیل ختنه هنگامی است که پیش‌پوست (غلفه) تنگ است و امکان باز شدن و عقب رفتن ندارد؛ این وضعیت به نام فیموزیس شناخته می‌شود؛ با وجود این،‌ گاهی اوقات نیز درمان‌های جایگزینی نظیر استفاده از استروئیدهای موضعی به جای ختنه ترجیح داده می‌شود.
ب. دلایل فرهنگی و مذهبی – ختنه در میان جوامع یهودی و مسلمان عمل رایجی است، و هم‌چنین این عمل در بسیاری از جوامع آفریقایی نیز صورت می‌گیرد؛ بیش‌تر ختنه‌هایی با دلایل فرهنگی بر روی کودکان انجام می‌شوند.
پ. پیشگیری از ایدز – شواهدی وجود دارند که نشان می‌دهند ختنه خطر ابتلا به ایدز را در مردان ناهمجنسگرا کاهش می‌دهد، و انجام این کار در برخی جوامع آفریقایی، با نرخ بالای مبتلایان به ایدز، به عنوان بخشی از برنامه‌های پیشگیرانه در میان مردان ترغیب می‌شود.

دلایل پزشکی برای ختنه کردن مردان

گاهی اوقات، ختنه در مردان به عنوان گزینه‌ی درمانی احتمالی برای وضعیت‌های ذیل به کار می‌رود:

الف. تنگی پیش‌پوست (غلفه) – وضعیتی است که در آن پیش‌پوست آن‌قدر تنگ است که نمی‌تواند از سر آلت تناسلی (سرنره) عقب برود؛ این وضعیت گاهی اوقات در هنگام نعوظ باعث ایجاد درد می‌شود، و در موارد نادر نیز، خروج ادرار را با مشکل مواجه می‌کند.
ب. بالانیتیس مکرر – بالانیتیس وضعیتی است که در آن پیش‌پوست پس از عقب رفتن نمی‌تواند به موقعیت قبلی خود باز گردد،‌ و باعث می‌شود سر آلت تناسلی به تدریج متورم و دردناک شود؛ در این حالت، برای پیشگیری از عوارض جدی نظیر محدود شدن جریان خون در آلت تناسلی باید فورا کارهای درمانی انجام شود.
پ. بالانیت زروتیکا اوبلیترانس – وضعیتی است که باعث فیموزیس می‌شود، و در برخی موارد، هم‌چنین سر آلت تناسلی را تحت تاثیر قرار می‌دهد، که می‌تواند به ایجاد زخم و التهاب منجر شود.
ت. سرطان آلت تناسلی مردان – نوع بسیار نادری از سرطان است که در مردان اتفاق می‌افتد و در آن لکه‌ای قرمز رنگ و شبیه زگیل یا زخم در انتهای آلت تناسلی یا زیر پیش‌پوست ظاهر می‌شود.

در بیش‌تر موارد، ختنه فقط هنگامی توصیه می‌شود که دیگر درمان‌‌های غیر تهاجمی و کم‌خطر امتحان شده و نتیجه نداده باشند.

موارد خفیف فیموزیس را می‌توان با استفاده از استروئیدهای موضعی درمان کرد؛ این کار به نرم شدن پوست کمک می‌کند و باعث می‌شود پیش‌پوست راحت‌تر عقب برود.

در وضعیت پارافیموزیس، متخصص مراقبت‌های بهداشتی می‌تواند با مالیدن ژل بی‌حس کننده‌ی موضعی به سر آلت (سرنره) درد و التهاب این ناحیه را کاهش دهد؛ آن‌گاه، با وارد کردن فشار بر سر آلت، و هم زمان، با هل دادن پیش‌پوست به جلو این مشکل را بر طرف کند.

در موارد بسیار شدید پارافیموزیس، پزشک می‌تواند با مالیدن ژل بی‌حس کننده‌ی موضعی به آلت تناسلی، شکاف کوچکی در پیش‌پوست ایجاد و به کاهش این فشار کمک نماید.

گاهی اوقات بالانیتیس و بالانیت زروتیکا اوبلیترانس را می‌توان با استفاده از پماد کورتیکواستروئید، ژل یا کرم، کرم‌های آنتی‌بیوتیک یا کرم‌های ضد قارچ با موفقیت درمان کرد.

سه گزینه‌ی درمانی عمده برای سرطان آلت تناسلی عبارت هستند از:

الف. عمل جراحی برای برداشتن سلول‌های سرطانی، و گاهی اوقات بافت اطراف آن
ب. پرتو درمانی (رادیوتراپی)
پ. شیمی‌درمانی

در جوامع غیر مسلمان، اگر فردی به دلایل پزشکی ختنه را به عنوان راه درمان در نظر گرفته باشد، پیش از انجام این کار برخی گزینه‌های درمانی جایگزین را به وی پیشنهاد می‌کنند.

پیشگیری از ایدز با ختنه

بر اساس آزمایش‌های متعددی که در کشورهای آفریقایی صورت گرفته، شواهدی یافت شده‌اند که نشان می‌دهند احتمال انتقال ایدز از زنان مبتلا به این بیماری به مردان ختنه شده کم‌تر است.

با وجود این، هنوز نامشخص است که آیا ختنه‌ی مردان می‌تواند به پیشگیری از دیگر بیماری‌های آمیزشی کمک کند یا خیر.

مطالعات متعددی در زمینه‌ی ارتباط ختنه‌ی مردان و کاهش خطر ابتلا به دیگر بیماری‌های آمیزشی به عمل آمده است، ولی شواهد به دست آمده تاکنون بی‌نتیجه و متناقض بوده‌اند.

فرایند عمل ختنه

عمل ختنه معمولا به صورت سرپایی انجام می‌شود؛ یعنی این‌که فرد را در همان روز پذیرش، عمل جراحی می‌کنند و نیازی به بستری نیز ندارد. اگر لازم به استفاده از بیهوشی عمومی باشد، از فرد خواسته می‌شود شش ساعت پیش از انجام عمل جراحی از خوردن و آشامیدن خودداری کند.

بعد از انجام کارهای پذیرش، اعضای گروه پزشکی که قرار است عمل جراحی را انجام دهند، نظیر جراح و متخصص بیهوشی، با فرد ملاقات می‌کنند.

این موقعیت خوبی است که فرد در مورد نگرانی‌های‌اش و هر گونه پرسش و موارد نامطمئن دیگر با پزشک صحبت کند. از فرد خواسته می‌شود برگه‌ی رضایت‌نامه را امضا و موافقت خود را با انجام این عمل تایید کند. معمولا یا فرد را تحت بیهوشی عمومی قرار می‌دهند، یعنی این‌که وی را در طول فرایند عمل بیهوش می‌کنند، یا از بی‌حسی موضعی استفاده می‌کنند، یعنی این‌که آلت تناسلی و نواحی اطراف آن را بی‌حس می‌نمایند.

در برخی موارد نیز، از بی‌حسی نخاعی استفاده می‌شود؛ یعنی این‌که فرد در طول عمل بخش پایین کمر خود را احساس نمی‌کند.

ختنه عمل جراحی نسبتا ساده‌ای است. در این عمل جراحی، پیش‌پوست (غلفه) را با استفاده از چاقوی کوچک یا قیچی جراحی درست از پشت سر آلت تناسلی مرد جدا می‌کنند.

هر گونه خونریزی را با استفاده از حرارت متوقف می‌کنند، و لبه‌های باقی مانده‌ی پوست را با بخیه‌های حل شونده به یکدیگر بخیه می‌زنند.

انجمن جراحان اورولوژی بریتانیا (BAUS) جزوه‌ای را منتشر کرده است که در آن فرایند عمل ختنه را با جزییات بیش‌تر بیان می‌کند.

بازیابی بعد از عمل جراحی ختنه

وقتی فرد از بیمارستان مرخص می‌شود، در مورد فرایند بازیابی بعد از عمل توصیه‌هایی به وی می‌شود، از جمله این‌که چه وقت می‌تواند رانندگی کند، چه وقت می‌تواند به سر کار برگردد، و چه هنگام می‌تواند رابطه‌ی جنسی داشته باشد.

معمولا ۱۰ روز طول می‌کشد تا زخم‌های ناشی از عمل بر روی آلت تناسلی فرد التیام یابد. در افراد بزرگسال توصیه می‌شود برای انجام عمل جراحی ختنه، دست‌کم یک هفته مرخصی بگیرند.

اگر این عمل جراحی صرفا ختنه‌ی معمولی باشد و با وضعیت‌های پزشکی دیگر همراه نباشد، آن‌چنان بر توانایی فرد در رانندگی تاثیر نمی‌گذارد. با وجود این، خود فرد باید تشخیص دهد آیا بعد از انجام این عمل توانایی رانندگی دارد یا خیر.

هم‌چنین افراد بزرگسال باید تا چهار هفته بعد از انجام ختنه از رابطه‌ی جنسی پرهیز کنند.

سه یا چهار روز بعد از انجام این عمل، ممکن است فرد با مقداری ناراحتی و تورم در اطراف سر آلت تناسلی‌اش مواجه شود. به همین خاطر، بعد از ترخیص فرد از بیمارستان، پزشک مسکن‌هایی از قبیل استامینوفن یا ایبوپروفن تجویز می‌کند تا این مشکلات بر طرف شوند.

با وجود این، اگر فرد با علائمی نظیر تب، افزایش قرمزی محل جراحی، خونریزی، درد مداوم یا تپش آلت تناسلی‌اش مواجه شد، باید فورا به پزشک مراجعه کند، زیرا این علائم ممکن است نشان‌دهنده‌ی عفونت باشند.

مالیدن مقداری ژله‌ی پترولیوم (وازلین) از چسبیدن سر آلت تناسلی به لباس زیر جلوگیری می‌کند. هم‌چنین برای اجتناب از بروز انواع ناراحتی‌ها در دوره‌ی بازیابی، حداقل دو الی سه روز بعد از انجام عمل ختنه، پوشیدن لباس‌های سبک و آزاد توصیه می‌شود.

فرد به هیچ عنوان نباید هنگام ادرار احساس درد یا ناراحتی کند، در این صورت باید فورا به پزشک مراجعه شود.

ختنه زنان (ناقص کردن آلت تناسلی زنان)

ختنه‌ی زنان – که به ناقص کردن آلت تناسلی زنان نیز مشهور است (FGM) – فرایندی است که در آن آلت تناسلی زنان به دقت بریده، ناقص، یا دگرگون می‌شود؛ ولی هیچ دلیل پزشکی برای این کار وجود ندارد.

معمولا این کار را با دختران جوان انجام می‌دهند؛ سن انجام این کار از نوزادی تا ۱۵ سالگی متغیر است، و عمدتا پیش از رسیدن به سن بلوغ انجام می‌شود. ختنه‌ی زنان در بریتانیا ممنوع و مصداق کودک آزاری شناخته شده است. این کار بسیار دردناک است و می‌تواند آسیب جدی به سلامت زنان و دختران وارد کند.