خانه مسافر؛ پاشنه آشیل اسکان زائران مشهد

اسکان زائران مشهد همواره با چالش هایی همراه بوده و محدودیت های موجود در حوزه اسکان زائران به گونه ای است که هنوز هم زیرساخت های مشهد برای اسکان زائران مهیا نیست.

به گزارش «دنیای سفر»، اسکان زائران مشهد همواره با چالش هایی همراه بوده و محدودیت های موجود در حوزه اسکان زائران به گونه ای است که به نظر می رسد هنوز هم زیرساخت های شهر مشهد برای اسکان و پذیرایی از این جمعیت زائر مهیا نیست و همواره از چند روز مانده به عید نوروز و دهه پایانی صفر تا چند روز پس از آن ظرفیت هتل ها و مراکز اقامتی مشهد تکمیل است.

غافل گیری مسئولان و مدیریت شهری در ابتدای سال و سرگردانی مسافران در روزهای ابتدایی سال جاری بیانگر این موضوع بود که با وجود تلاش های بسیار؛ اما همچنان اسکان مسافران در مناسبت های خاص در مشهد با مشکل مواجه است.

در این میان زائران زیادی که به صورت انفرادی و با خانواده راهی مشهد می شوند، سرگردان خیابان های شهر شده و گرفتار دلال هایی می شوند که به تنها چیزی که فکر می کنند کمیسیون خودشان است و برای واحدهای اقامتی و خانه مسافرهای مجاز و غیرمجاز زائر جذب می کنند؛ خانه مسافرهایی که به صورت قارچ در حال افزایش هستند.

معضل قدیمی خانه مسافر

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مشهد در این خصوص با بیان اینکه اسکان زائر در مراکزی با عنوان خانه مسافر، معضلی است که از قدیم در مشهد و شهرهای زیارتی وجود داشته و دارد، عنوان کرد: دلیل بروز این مشکل، کمبود واحدهای اقامتی بود که در گذشته وجود داشت و فراخوان هایی که داده می شد برای جبران این کمبود سبب شد کم کم این مکان ها به عنوان مرکز پذیرش زائران چه توسط بخش خصوصی و چه خود مالک فعالیت داشته باشند.

حسین امیر کلالی افزود: عنوان خانه مسافر تا ۸-۷ سال پیش وجود نداشت که در آیین نامه اصلاحی خانه مسافر به عنوان قالبی مانند هتل آپارتمان و مهمانپذیر اضافه شد؛ یعنی مصوبه هیئت وزیران در سال ۹۴ منجر به دستورالعمل شد و خانه مسافرها به عنوان یک قالب اقامتی شناخته شدند.

وی با بیان اینکه صدور مجوز برای واحدهای اقامتی که مالک در آن ها حضور دارد به نوعی برون سپاری شده و نیازی به تأییدیه شهرداری هم نیست، عنوان کرد: البته در نهایت مجوز نهایی با امضای مدیر کل استان و یا رئیس اداره میراث مشهد صادر می شود.

تشکیل کارگروه و طرح ساماندهی

وی با تأکید بر اینکه در خصوص شناسایی واحدهای اقامتی غیرمجاز هیچ مشکلی نداریم، افزود: کارگروهی برای این موضوع به ریاست فرماندار مشهد با همراهی اماکن، نیروی انتظامی، شهرداری و تیم های مختلف تشکیل شده و کار متفاوت و خوبی که دراین کارگروه انجام شده، پای کار آوردن دستگاه هایی مثل شهرداری است که به نوعی مسئول ایجاد این وضعیت بودند.

وی به آغاز به کار طرح ساماندهی در این کارگروه اشاره و اظهار کرد: حرف و پرسش ما از شهرداری این بود که این همه واحد اقامتی به ویژه در اطراف حرم چگونه بدون دریافت مجوز از میراث فرهنگی که متولی این موضوع است، فعالیت می کنند و شهرداری هیچ زمان مانع فعالیت آن ها نمی شود.

وی افزود: به همین دلیل با حضور فرماندار و لیست کردن فهرست واحدهای اقامتی غیرمجاز، دستگاه های مختلف پای کار آمدند و کارگروه تشکیل شد که در این کارگروه نماینده دادستان، تعزیرات، شهرداری، میراث فرهنگی و اماکن با محوریت فرمانداری حضور دارند.

وی با بیان اینکه در حال حاضر خوشبختانه این واحدهای اقامتی غیرمجاز در مسیر ساماندهی قرار دارند، عنوان کرد: فرایند ساماندهی، زمانبر است و از طرفی در ایام خاص به دلیل تبعاتی که بود خیلی امکان نداشت با آن ها برخورد قهری داشته باشیم و چون بخشی از اشتغال ما در این حوزه است و از طرفی ظرفیت اقامت ما دراین ایام محدود است، نمی توانیم به یکباره همه این ها را از چرخه خارج و پلمب کنیم.

امیر کلالی با اشاره به اینکه در ادامه طرح ساماندهی، از ابتدای خرداد فراخوانی داده شد و اطلاع رسانی و نصب بنر در اطراف حرم صورت گرفت که هر فردی که مایل به دریافت مجوز برای پذیرش مسافر است با شرایط بسیار آسانی این مجوز داده می شود، تصریح کرد: در این فراخوان، سامانه برای نام نویسی و صدور مجوز سه ماهه بدون قید و شرط و دریافت نرخ نامه معرفی شد تا در این مدت کارهای دریافت مجوز انجام شود که البته استقبال چندانی از این موضوع نشد.

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع  دستی مشهد بیان کرد: در قالب فراخوان اعلام  شده، مالکانی که نام نویسی کرده اند، در جریان صدور مجوز قرار گرفتند و البته همچنان نام نویسی از متقاضیان ادامه دارد؛ اما باید توجه کرد که برخوردهای نظارتی همچنان وجود دارد و با همه واحدهای غیرمجاز در این  زمینه برخورد می شود.

قطع انشعابات بدون مجوزها

وی به برخورد قهری با واحدهای اقامتی غیرمجاز در مرحله بعدی طرح اشاره کرد و افزود: به پیشنهاد فرماندار مشهد، دستگاه های خدمات رسان مثل آب، برق و گاز البته در کنار پلمب از دادن خدمات به این واحدهای اقامتی منع شدند و انشعابات واحدهای غیرمجاز قطع می شود که اکنون سه روز در هفته با هماهنگی اماکن و دستگاه های قضایی این کار در حال انجام و در مسیر ساماندهی است تا با رویکرد جدید جلوی فعالیت واحدهای اقامتی غیرمجاز گرفته شود تا برای دریافت مجوز اقدام کنند.

وی در ادامه به شناسایی ۳ هزار واحد اقامتی غیرمجاز در مشهد اشاره کرد و افزود: درمشهد ۲۵۰ هتل ۳۰۵ هتل آپارتمان و ۳۸۵ مهمان پذیر زیر نظر میراث فرهنگی فعالیت می کنند که در این بین تاکنون ۵۲۲ خانه مسافر دارای مجوز در حال فعالیت هستند و این آماربا اجرای طرح ساماندهی هر روز در حال افزایش است.

کلالی افزود: ۱۳۰ هزار نفر شب اقامت رسمی و مجوزدار در مشهد داریم که با کل تأسیسات گردشگری کشور برابری می کند. به عبارتی بیش از ۵۰ درصد تأسیسات گردشگری کشور در مشهد وجود دارد. با ساماندهی اماکن اقامتی دیگر می توان این ظرفیت را افزایش داد و مشکلات حوزه اسکان زائران در ایام خاص را کمتر کرد.

تکرار یک ضرورت

با نگاهی به تجربیات سالیان گذشته در حوزه اسکان زائران در مشهد می بینیم بخش قابل توجهی از مشکلات پیش آمده مربوط به فعالیت اماکن اقامتی غیرمجاز است. هرچند بارها صحبت از شناسایی و ساماندهی این مراکز شده؛ اما خروجی قابل دفاعی نداشته است. از سوی دیگر در دوره های زمانی خاص از قبیل تعطیلات نوروز، دهه پایانی صفر و میلاد امام رضا(ع) شاهد تکرار بایدها و نبایدها هستیم و باز از اولویت خارج می شود.

با تمام این اوصاف امیدواریم در روزهای آینده که شاهد حجم قابل توجهی از زائران در مشهد خواهیم بود، دست کم دستگاه های دست اندرکار با افزایش نظارت ها از تکرار تخلفات جلوگیری کرده و با حساسیت بیشتری نسبت به تعطیلی اماکن بدون شرایط لازم اقدام نمایند تا از بروز اتفاقات تلخ احتمالی پیشگیری شود.