گران ترین خودرو زیر پای رضاشاه

حدود ۹۴ سال پیش، وقتی رضاشاه پهلوی دنبال یک خودرو متفاوت بود، رئیس بانک پهلوی به کمپانی لیموزین «پیرس ارو» در آمریکا سفارش ساخت اتومبیلی را داد که بهای آن ۳۰ هزار دلار شد و روزنامه نیویورک به آن لقبِ «مجلل ترین مَرْکَب اربابان تخت طاووس در طول تاریخ» را داد، اما این خودرو اکنون کجاست؟

به گزارش «دنیای سفر»، در سال ۱۳۰۹ خورشیدی (۱۹۳۰ میلادی) کلنل رضا قلی امیرخسروی، رئیس بانک پهلوی، برای رضا شاه پهلوی، به کمپانی پیرس ارو، سفارش ساخت اتومبیلی متفاوت را دارد که در روز رونمایی، سر و صدای زیادی در آمریکا به پا کرد.

آمار دقیقی از تعداد اتومبیل های موجود آن زمان ایران وجود ندارد، اما در منابع تاریخی اشاره شده که تعداد اتومبیل ها بسیار اندک، اما سفارش خرید برای ایران، رو به افزایش بود. آن زمان، بیشترین درآمد ایران از قراردادهای نفتی به دست می آمد.

هزینه خرید خودرو سفارشی پهلوی اول، حدود ۳۰ هزار دلار (در برخی منابع اشاره شده حدود ۲۵ هزار دلار) از محل خزانه بانک پهلوی تأمین شده بود، که رکورد گران ترین خودرو کل دنیا را زد و خبر آن در ۲۰ آوریل همان سال در روزنامه نیویورک تامیز منتشر شد و این روزنامه در گزارشی که از این اتومبیل منتشر کرد، آن را «مجلل ترین مرکب اربابان تخت طاووس در طول تاریخ» توصیف کرد.

«پیرس ارو» به عنوان «رولزرویس خودروسازی آمریکا» شناخته می شد، که سازنده خودروهای لوکس و گران قیمت بود و مدلی که برای رضاشاه پهلوی ساخت، از مدل A بود؛ یک مدل لیموزین هفت نفره و بزرگترین و قدرتمندترین اتومبیل پیرس ارو در میان دیگر مدل های این شرکت در سال ۱۹۳۰ میلادی (۱۳۰۹ شمسی) بود. اتاق این خودرو جزو اولین نمونه های لیموزین بود، به صورتی که کابین راننده از کابین سرنشینان عقب کاملا جداست.

گران ترین خودرو زیر پای رضاشاه

موتور این خودرو هشت سیلندر خطی است، که در جلو آن قرار گرفته است. به دلیل حجم بسیار زیاد موتور، این خودرو دارای یک کاپوت بسیار بلند است. از دیگر ویژگی های این اتومبیل، قرارگیری چراغ های جلو روی گلگیرها، به دلیل روشن کردن بهتر جاده بود.

تا سال ۱۹۲۱ میلادی (۱۳۰۰ شمسی) فرمان اتومبیل ها در سمت راست بود و پیرس ارو دیرتر از همه شرکت های اتومبیل سازی فرمان را به سمت چپ منتقل کرد. این امر به خاطر آن بود که طراحان شرکت اعتقاد داشتند در این حالت راننده بهتر می تواند در سمت پیاده رو، در را برای سرنشین اصلی خودرو باز کند.

لیموزین سفارشی پهلوی اول، به رنگ سفید ساخته شد که بالای قاب چراغ های آن دو تاج طلایی نصب شده است. تودوزی های آن از ابریشم اعلاست که روی آن برگ زیتون با ظرافت خاص سوزن دوزی شده است. یراق آلات ماشین، دستگیره ها، قاب پنجره ها، قاب چراغ ها و سپرها آب طلاکاری شده و کف پوش اتومبیل از پشم مرغوب روسی است.

لیموزین تشریفاتی پهلوی وقتی به ایران می رسد، گفته می شود به خواست رضاشاه پهلوی، رنگ آن به سورمه ای و مشکی تغییر داده می شود و روی درهای آن دو تاج طلایی نصب می شود. در گزارش روزنامه نیویورک تایمز نیز اشاره شده که جاسیگاری داخل اتاق این ماشین به طور کامل از طلا ساخته شده و چند نگین الماس روی آن قرار دارد.

در گزارشی که چند سال پیش بی بی سی منتشر کرد، «کورتیس پوول» از مسئولان انجمن دوستداران پیرس ارو در آمریکا گفته است: پس از انحلال شرکت پیرس ارو در سال ۱۹۳۸ تمام اسناد آن از بین رفت و اطلاعات چندانی از خودرو رضاشاه و دیگر محصولات این شرکت باقی نمانده است، اما رضاشاه پهلوی گران ترین مشتری این کمپانی به شمار می آمد.

از این خودرو گران بها در مراسم های زیادی استفاده می شد و به دلیل فرم طراحی و تزئینات طلای به کاررفته در آن، ارزش زیادی داشت. لیموزین تشریفاتی پیرس ارو همراه با بعضی دیگر از خودروهای به جامانده از دوره پهلوی در اختیار بنیاد مستضعفان قرار گرفت.

لیموزین آب طلاکاری رضاشاه پهلوی با همان رنگ سورمه ای اکنون در موزه خودروهای تاریخی بنیاد مستضعفان نگهداری می شود و از سال ۱۴۰۰ به نمایش گذاشته شده است.

گران ترین خودروی رضاشاه

امین اموال این موزه درباره مرمت این خودرو گفته است که در زمان مرمت، این اتومبیل ضعف نقاشی داشته و سعی شده روش اصیلی برای مرمت آن اجرا شود، بنابراین ابتدا خودرو به رنگ سفید درآمده و دوباره رنگ سفارشی رضاشاه پهلوی، یعنی سرمه ای و مشکی به آن اضافه شده است.

موزه خودروهای تاریخی ایران در کیلومتر ۱۱ جاده مخصوص تهران کرج واقع شده و بهای بلیت بازدید از آن برای هر نفر ۶۴ هزار تومان است.