در انتخابات شهرداری های ترکیه ، تعداد قابل توجهی از زنان در شهرها و مناطق مختلف از مردم رای گرفتند و به عنوان شهردار برگزیده شدند. اما به موازات این وضعیت شایان توجه و مهم، خبر دیگری نیز منتشر شد که نشان می‌دهد خشونت علیه زنان در سراسر ترکیه، همچنان ادامه دارد و سیر تصاعدی پیدا کرده است.

از مدت‌ها پیش، موضوع خشونت علیه زنان، یکی از پاشنه آشیل‌های فرهنگی – اجتماعی ترکیه بوده و این مساله هنوز هم لاینحل مانده است. ضرب و شتم، تنبیه فیزیکی، حملات بسیار خشن با استفاده از سلاح سرد و گرم و انواع و اقسام دیگر مصادیق و نمونه‌های خشونت، با افزایش روبرو شده و این موضوع، کارشناسان آسیب‌های اجتماعی را نگران کرده است.

اپلیکیشنی برای زنان: به داد من برسید

بدون شک، ترکیه کشور زیبایی است و مناظر دلفریب طبیعت و شهرها و روستاهای این کشور، باعث شده که ترکیه برای مدتی طولانی، در لیست 10 کشور برتر صنعت گردشگری دنیا بماند و سالانه میلیونها نفر برای دیدن مناظر زیبا و خوردن غذاهای لذیذ، به ترکیه سفر کنند.

از این گذشته، صدها هزار تبعه بیگانه، حاضر شده‌اند در ترکیه ملک بخرند. تاکنون چندین سریال تلویزیونی و ده‌ها فیلم سینمایی نیز برای نشان دادن تصاویر زیبا از ترکیه، به کشورهای مختلف جهان صادر شده است. اما شاید کمتر کسی بتواند باور کند که زیر پوست این همه تصویر زیبا و خیره‌کننده، جامعه‌ای زندگی می‌کند که در آن، خشونت علیه زنان و کودکان، به عنوان یک معضل بسیار فراگیر و گسترده قلمداد می‌شود. آن قدر فراگیر که وزارت کشور ترکیه ناچار شده برای مقابله با رفتار خشن و خطرناک مردان علیه زنان، یک اپلیکیشن مخصوص سفارش دهد.

برنامه رسمی «مقابله با خشونت و آزار علیه زنان و کودکان» با نام اختصاری KADES عنوانی برای یک اپلیکیشن مشهور و شناخته شده است که از قابلیت نصب بر روی گوش تلفن همراه برخوردار است و موقعی که یک زن با خشونت مواجه می‌شود، تنها با فشردن دکمه، می‌تواند از نیروی پلیس کمک بگیرد.

این یک برنامه واکنش اضطراری است که به سفارش وزارت کشور ترکیه برای اداره کل امنیت پلیس این کشور تهیه شده و اولین چیزی است که زنان می‌توانند در مواقع اضطراری به آن فکر کنند.

زنان قربانی خشونت می‌توانند اطلاعات مکان دستگاه را در مواقع اضطراری باز کرده و به فوریت‌های پلیسی 155 دسترسی آسان پیدا کنند. مرکز تماس اورژانس با کلیک یک دکمه و یا گشت نزدیک به صحنه، فی الفور اعزام و مداخله انجام می‌شود.

این برنامه از سال 2018 میلادی فعال شده و توسط جمع کثیری از زنان دانلود شده است. واحدهای مبارزه با خشونت خانگی و خشونت علیه زنان در مرکز و استان‌ها، تنها ظرف 5 دقیقه به کمک زنان می‌روند.

برای زنانی که در معرض تهدید جدی باشند، امکان انتقال به مراکز اقامتی وابسته به وزارت کشور نیز وجود دارد و تنها در سال نخست، 5 هزار و 517 اقدام سرپناهی برای زنان و فرزندان همراه آنها انجام شد.

تنها در سال 2023 میلادی، تعداد اعلان‌های انجام شده از طریق KADES به 400 هزار و 419 رسید. با توجه به داده‌ها، 1097 زن در روز و به طور متوسط 45 زن در ساعت، گزارش خشونت ارائه کردند. چنین چیزی به این معنی است که در هر 1.5 دقیقه یک زن مورد خشونت قرار گرفت.

خانم دکتر غمزه آک قوش ایلگزدی معاون رهبر حزب جمهوری خلق، اعلام کرده که ابعاد ترسناک خشونت علیه زنان در ترکیه نگران‌کننده است.

ایلگزدی تاکید کرد که این ارقام قابل توجه نشان می‌دهد، خشونت علیه زنان یک مشکل فوری است و باید به سرعت اقدامات احتیاطی انجام شود. ایلگزدی بر این باور است که خروج دولت ترکیه از کنوانسیون استانبول باعث افزایش خشونت علیه زنان شده است.

آمار نگران‌کننده قتل زنان در ترکیه

آمارهای رسمی نشان داده که در طول دو سال 2022 و 2023 میلادی، دست کم 1 هزار و 52 زن کشته شده‌اند و نحوه مرگ 805 زن دیگر نیز، مشکوک بوده و ظن قتل در مورد آنها وجود دارد.

فعالان زن معتقدند که ترکیه برای مقابله با خشونت علیه زنان، خلا قانونی ندارد و قانون شماره 6284 برای جلوگیری از خشونت علیه زنان کافی است. اما مساله اینجاست که به طور کامل اجرا نشده است.

یکی از مهمترین معضلات جامعه ترکیه در حوزه خشونت علیه زنان، این است که بسیاری از قضات دادگاه‌ها، در مورد مردانی که دست به خشونت علیه زن زده‌اند، احکامی صادر می‌کنند که فاقد بازدارندگی است.

در دولت ترکیه، وزارتخانه‌ای به نام خانواده و تامین اجتماعی وجود دارد و معمولاً این پست به یک وزیر زن سپرده می‌شود، اما واقعیت این است که وزارتخانه مزبور، در حوزه‌های آموزشی و حقوقی، کار خاصی انجام نداده که بتواند مانع از تداوم خشونت شود.

وقتی که تلویزیون، آتش بیار معرکه می‌شود

تولید سریال‌های تلویزیونی در ترکیه، به یک بازار عظیم چند صد میلیون دلاری تبدیل شده و در حال حاضر، دست کم 55 گروه سریال ساز در ترکیه در حال فعالیت هستند. حتی غول‌های بین‌المللی مهمی همچون نتفلیکس نیز در ترکیه دارای نمایندگی هستند و تاکنون بیش از 11 سریال در این کشور ساخته‌اند.

[کشور ترکیه ,]

سریال‌های ترکی، به سرعت به زبان‌های مختلف دوبله و به کشورهای جهان صادر می‌شوند. نکته جالب اینجاست که مخرج مشترک اغلب سریال‌های تلویزیونی ترکیه، استفاده از زنان و دختران بازیگر خوش چهره است که دارای استعداد بازیگری قابل توجهی نیستند، اما ایفای نقش آنان در یک داستان کش و قوس‌دار عاشقانه مبتنی بر خیانت، روابط مثلثی و صحنه‌های احساسی، مشتری پیدا می‌کند.

اتفاقاً این مساله توجه فعالان حقوق زنان را به سوی خود جلب کرده و تاکنون مقالات پژوهشی فراوانی هم منتشر شده‌ که به شدت از شبکه‌های تلویزیونی و کارگردانان سریال ساز، گلایه دارند.

روزنامه ینی آکیت در گزارشی ویژه به این اشاره کرده که لازم است سریال‌های تلویزیونی دارای صحنه‌های تشویق‌کننده رابطه جنسی پنهانی، با هشدار مقامات روبرو شوند.

این روزنامه از قول عدنان کالکان روانشناس خانواده، اعلام کرده که در اغلب سریال‌ها، خشونت و روابط خارج از چارچوب اخلاقی، علاوه بر آن که کرامت زنان را از بین می‌برد، در ادامه قصه، خشونت مرد انتقام گیرنده علیه زن خاطی را کاملاً مشروع و عادی جلوه می‌دهد و در نتیجه مخاطب نیز در می‌یابد که باید زنان را کتک زد.

همچنین خانم شعله پارمک، نویسنده حوزه دین و الهیات، با اشاره به تاثیرگذاری سریال‌های تلویزیونی بر خشونت علیه زنان، گفته است: «سریال‌های ما سرشار از صحنه مصرف مواد مخدر، نوشیدن الکل و حمله به زنان است. تاکید مکرر بر خیانت همسران به یکدیگر و به دنبال آن انتقام و خشونت، تمام این رویدادهای تلخ و سیاه را عادی می‌کند و این برای جامعه ما خطرناک است. هرگونه خشونت علیه زنان غیرقابل قبول است و باید جلوی همه گونه ‌های خشونت گرفته شود».

علی احسان کاراحسن اوغلو، نویسنده روزنامه آکیت نیز در مقاله خود با عنوان « سریال‌های غیراخلاقی تلویزیونی، دلیل خشونت علیه زنان» تاکید کرد: «سریال‌های تلویزیونی خشونت را عادی می‌کنند و میلیون‌ها بیننده از این صحنه‌ها الگو می‌گیرند».

استفاده ابزاری از زنان، تاکید مبتذل و بی‌مورد بر باور غلط بی‌وفایی زنان، نشان دادن زن به عنوان یک عنصر اغواکننده و خائن که نمی‌توان به او اعتماد کرد، موجه جلوه دادن انتقام‌گیری خشن مردان، زوم اغراق‌آمیز بر صحنه‌های خشن حمله به زن و کشتن یا مجروح کردن او به عنوان مصداقی از عادی جلوه دادن خشونت، از مهمترین انتقادات فعالان زن در ترکیه است.