ایران چگونه در عملیات بیت المقدس 5 پیروز شد؟

اواخر جنگ به ویژه در ماه‌های اول سال ۱۳۶۷ توازن قدرت به نفع نیرو‌های عراقی در حال تغییر بود، اما این موضوع مانع از انجام عملیات‌های محدود توسط نیرو‌های ایرانی نشد. یکی از این عملیات‌ها «بیت‌المقدس ۵» بود که توسط لشکر ۲۸ پیاده کردستان از سوی نیروی زمینی ارتش طراحی و همراه یگان‌های تیپ ۲۵ تکاور در ۲۱ فروردین اجرا شد. اهداف این عملیات که در منطقه عمومی مریوان انجام شد، عبارت بود از تصرف ارتفاعات کله قندی، سنگ معدن و شاخ کن شوکت.

لشکر۲۸ پیاده سنندج با کمک تیپ ۲۵ تکاور و تیپ ۵۵ هوابرد از یگان‌های نیروی زمینی ارتش، در اولین ساعات ۲۱ فروردین سال ۱۳۶۷ عملیات بیت‌المقدس ۵ را با رمز «یا اباعبدالله الحسین (ع)» در ارتفاعات منطقه عمومی پنجوین آغاز کردند. عمده اهداف تصرف شد، اما بخشی از اهداف در جناح راست عملیات در دست دشمن باقی ماند و عراق در ضد حمله‌های خود از گلوله شیمیایی استفاده کرد.

هر چند عملیات مذکور به صورت محدود اجرا شد ولی موفقیت آن می‌توانست تا حدودی روحیه نیرو‌های خودی را تقویت کرده و روند پیروزی‌های عراق را متوقف و یا کند سازد.

در دومین روز از عملیات بیت‌المقدس۵، بر اثر فشار‌های ارتش عراق به رزمندگان ارتش در ارتفاعات مرزی در مقابل پنجوین عراق، نیرو‌های مستقر روی ارتفاع سنگ معدن تا روی سه تپه بزرگ انتهای ارتفاع سنگ‌معدن عقب آمدند و در طول روز مواضع خود را حفظ کردند.

در ۲۳ فروردین یعنی سومین روز عملیات در منطقه مرزی پنجوین، بر اثر فشار دشمن، رزمندگان ارتش از مواضع خود در ارتفاع کله‌قندی عقب‌نشینی کردند. فرمانده سپاه یازدهم امام عسگری سپاه پاسداران در خصوص عملکرد یگان‌های ارتش در عملیات بیت‌المقدس ۵ در ارتفاعات منطقه پنجوین به فرمانده نیروی زمینی سپاه گزارش داد. وی گرفتن تلفات زیاد از دشمن، چشمگیر بودن عملکرد نیروی هوایی و هوانیروز و شنود قوی را از نقاط قوت عملیات برشمرد و به کمک‌های سپاه در این عملیات از جمله یک گردان توپخانه ۱۳۰ میلی‌متری و ۲ قبضه کاتیوشا در اختیار تطبیق توپ‌خانه ارتش اشاره کرد.

تخلیه مجروحان از بیمارستان توحید در عقبه منطقه به بیمارستان‌های عقبه تا سنندج و از آنجا به بعد نیز به عهده سپاه بود. علاوه بر آن، کمک‌های تدارکاتی در اختیار آنان گذاشته شد. همچنین برای انتقال مهمات، خودرو در اختیار ارتش گذاشته شد و از سوی دیگر، سپاه ۲ گردان از ژاندارمری و لشکر۷۷ خراسان را از خط ارتفاع سورن در منطقه عملیاتی والفجر۱۰ آزاد کرد و این گردان‌ها برای کمک به منطقه عملیاتی بیت‌المقدس ۵ اعزام شدند.

در این عملیات خطوط مقدم دشمن توسط رزمندگان نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران درهم کوبیده شد و تجهیزات زرهی آنان مورد هدف قرار گرفت. ارتش اسلام که در شروع عملیات با نفوذ به عمق مواضع دشمن، آن‌ها را دچار سردرگمی کرده بود، در بعدازظهر همان روز با یورش به گردان‌‌های دشمن، سه هزار و ۵۰۰ نفر از نیروها، کشته و زخمی شدند و ۳۱۰ نفر از نیرو‌های بعثی هم به اسارت در آمدند. همچنین تعداد قابل توجهی جنگ‌افزار انفرادی به همراه مقادیر قابل توجهی از وسایل مخابراتی به غنیمت نیرو‌های خودی درآمد.

به گفته سرتیپ علی اصغر جمالی جانشین وقت فرماندهی نیروی زمینی ارتش «رزمندگان در نخستین ساعات عملیات بیت‌المقدس ۵ به تمامی اهداف خود به طور کامل دست یافتند. ارتشیان اسلام تا ۱۵ کیلومتری عمق خاک عراق پیش رفته و با استقرار سریع بر ارتفاعات مهم منطقه، محور‌های تدارکاتی دشمن را در تیررس خود قرار دادند که این اقدام به فرار باقیمانده نیرو‌های عراقی و اختلال در تدارکات دشمن منجر شده است.»

همچنین به گفته سرتیپ محمد انصاری فرمانده وقت هوانیروز ارتش جمهوری اسلامی ایران «خلبانان هوانیروز در این عملیات با انجام ۱۹۳ سورتی (تعداد) پرواز در شرایط بسیار سخت و زیر بمباران‌های دشمن، وظایف خود را به بهترین وجه انجام دادند.»

رزمندگان نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران با عبور از میدان‌های مین، موانع ایذایی و طبیعی به مواضع دشمن هجوم می‌برند و پس از درگیری سخت، خطوط مقدم دشمن را درهم می‌کوبند و آنها را وادار به فرار از ارتفاعات مرزی می‌کنند. در این حمله ارتفاعات حساس و مهم منطقه نیز از نیرو‌های عراقی پاکسازی شد. همچنین ارتفاعات هزار و ۶۸۰، هزار و ۸۲۳، هزار و ۴۷۰، هزار و ۵۴۰، هزار و ۵۶۰ و هزار و ۸۳۰ از اشغال ارتش متجاوز صدام آزاد و تمام ارتفاعات غربی پنجوین پاکسازی شد.

در این میان و با حمایت خلبانان شجاع نیروی هوایی ارتش در حدود ۴۰ کیلومتر مربع از منطقه عملیاتی پنجوین آزاد و تحریکات بعدی دشمن خنثی شد و امکان هرگونه عکس‌العمل از آنها سلب شد و ناامیدانه در مواضع جدید خود مستقر شدند و رزمندگان اسلام نیز به تثبیت مواضع خود پرداختند.

سرلشکر حمید نفس الامری در این عملیات و در منطقه مریوان به شهادت رسید و دلاورمردی‌های رزمندگان به ویژه سرلشکر شهید ایرج آبگون در تاریخ جنگ ماندگار شد. عملیات بیت المقدس ۵، چهار روز به طول انجامید و هدف‌های پیش‌بینی شده در طرح عملیات آفندی به تصرف نیرو‌های خودی درآمد.