دروازه استانبول تبریز ، یکی دیگر از هشت دروازه تاریخی تبریز می باشد که می توان با دیدنی آن به تاریخ عثمانی سفر کرد. این دروازه جزو شناختهشدهترین درهای تاریخی تبریز به حساب میآید که با دیدنش واقعا ذوقزده میشوید. استانبول قاپیسی سمت شمال غرب تبریز در کنارگذر قرار دارد. قرار گرفتن دروازه در مسیر کاروانهای مهم تبریز به شهر استانبول و نزدیکیاش به موقعیت مکانی استقرار مشروطهخواهان، خانه ستارخان و میدان مسجد ایرلیها از نظر سیاسی و نظامی در گذشته بسیار مهم بوده است.
وقتی از فاصلههای دور نگاهتان به این دروازه میافتد، برج و طاقهای بلند آن حسابی برایتان جلب توجه میکند جوری که نمیتوانید یک لحظه از آن چشم بردارید. البته بخشی از طاقهای آن در سالهای اخیر تخریب شده بود که شهرداری تبریز اقدام به بازسازی بنا کرد. شما با رفتن به دروازه استانبول تبریز با یک تیر دو نشان خواهید زد؛ چرا که میتوانید از بازارچه صنایع دستی آنجا هم دیدن کنید. به علاوه، بعد از بازدید استانبول قاپیسی میتوانید تنها با پنج دقیقه پیادهروی سری به بازار بزرگ تبریز هم بزنید.
نظر اولیا چلبی
اولیا چلبی، سیاح مشهور دوره عثمانی که در سال ۱۶۴۷ به تبریز سفر کرده در اثر معروف خود به نام «سیاحتنامه اولیا چلبی» تبریز را شهری بزرگ و قابل تحسین توصیف میکند. اولیا چلبی تعداد دروازههای این شهر را نیز ۶ عدد برشمرده است. حمدالله مستوفی در اثر مشهور خود «نزههالقلوب» و شرف الدین عبدالله شیرازی در «تاریخ وصاف» که هر دو در قرن چهاردهم میلادی نوشته شدهاند به دروازههای تبریز اشاره کردهاند.
دروازه های گجیل، دوهچی، باغمیشه، استانبول، نوبر، خیاوان و میارمیار و سورخاب هشت دروازه تاریخی تبریز هستند که بیشتر مورخین و جهانگردان از آنها نام بردهاند و بقایای برخی از آنها هنوز هم پابرجاست. همچنین شهرداری تبریز طی سالهای اخیر چندین دروازه تاریخی این شهر از جمله دروازه استانبول را مرمت و بازسازی کرده است.
تاریخچه دروازه استانبول تبریز
تاریخ دقیق ساخت دروازه استانبول و دیگر دروازههای تاریخی تبریز مشخص نیست و منابع مختلف تاریخهای گوناگونی را ذکر کردهاند. دروازههای تاریخی هشتگانه تبریز پس از زلزله مهیب این شهر در سال ۱۷۸۲ میلادی (۱۱۶۱ شمسی) به دستور نجف قلی خان بیگلر حاکم وقت تبریز از نو ساخته شدهاند.
از دروازه استانبول در برخی از منابع با عنوان درب روم نام برده شده است. این دروازه تاریخی به دلیل قرار گرفتن در مسیر ارتباطی با آناتولی، بیزانس، امپراتوری عثمانی و استانبول به عنوان مهمترین دروازه تاریخی شهر تبریز شناخته میشود. درب استانبول همچنین در نزدیکی محله امیرقیزی (امیرخیزی)، خانه تاریخی ستارخان و کوچه ایرانچیلار واقع شده و طی انقلاب مشروطه ایران شاهد نبرد میان مشروطه خواهان و نیروهای دولتی بوده است.