مسجد جامع ابیانه ، که به آن مسجد میانده نیز میگویند، نسبت به سایر مساجد ابیانه قدمت بیشتری دارد. از دو شبستان مسجد، شبستان قدیمی کف چوبی دارد و از طریق یک در کوتاه به کوچه اصلی وصل میشود. محراب چوبی قدیمی مسجد که تاریخ ساخت آن به سال ۴۷۷ هجری قمری میرسد، در بخش جنوبی همین شبستان قرار دارد و بهلطف تزیینات حجاری گل و بته و سوره «یس» با خط کوفی، هر بینندهای را جذب خود میکند. شبستان جدید مسجد از سالن بزرگی با نورگیری در سقف محوطه میانیاش تشکیل شده است که سرستونهای آن کندهکاری شدهاند. تزیینات سقف چوبی نیز در نوع خود جالب به نظر میرسد و با نقوش منظم هندسی و کتیبههایی از آیات قرآن قاببندی شده است.
منبر تاریخی مسجد جامع ابیانه
منبری از جنس چوب نیز در این مسجد وجود دارد که تاریخ ساخت آن به ۴۶۶ هجری قمری در دوره سلجوقی برمیگردد. روی منبر نیز مزین به نقوش گل و بته، کتیبههایی از خط کوفی و گل هشت پر است. تزیینات مسجد به منبر و محراب آن خلاصه نمیشود و روی در ورودی آن نیز کندهکاریهایی از خطوط برجسته و گل و بته وجود دارد.