احیای مجدد پروژه دلاریزاسیون در آرژانتین؛ خوش بینی تئوریک و عملیاتی یا فاجعه ملی؟

گروه بانک و بورس بازارنیوز؛ سید مهدی میرحسینی (کارشناس اقتصادی)؛ اقتصاد آرژانتین چند دهه‌ای است که مظهر یک اقتصاد تورم زده در جهان محسوب می‌شود. مبارزه مستمر دولت‌های حاکمه‌ بر آرژانتین با تورم افسارگسیخته که از اواسط دهه ۱۹۴۰ آغاز شده است، هنوز منتج به موفقیت‌های چشم‌گیر و قابل توجهی در این زمینه نشده است. همین امر موجب شده که در نیم قرن اخیر، اقتصاد آرژانتین به طور متوسط سالانه ۶۰ درصد نرخ تورم را تجربه کند و بحران و تنش فراگیر و همیشگی در این حوزه و دغدغه‌یِ مواجه موقت و کوتاه مدت با افزایش سطح عمومی قیمت‌ها، مانع از برنامه ریزی و اجرای طرح‌های مدیریت تورمی میان مدت و بلندمدت شده است. در حقیقت، حاکمیت سیاسی و اقتصادی آرژانتین، تمامی راه حل‌های موجود در کتاب‌های دانشگاهی و رفرنس‌های معتبر علمی را برای پایان دادن به نرخ تورم بالا آزموده‌اند و نتیجه‌یِ درخشانی نگرفته اند. موفق‌ترین تلاش، قانون تبدیل پذیری پولی دهه ۹۰ میلادی بود که به دلیل تصمیمات اشتباه و ناکارآمد سیاسی، به یک بحران اقتصادیِ تمام عیار با ابعاد تاریخی و از بین رفتن اعتبار این رژیم پولی ختم شد.

با این حال، اجرای فرآیند دلاریزاسیون در اقتصاد داخلی آرژانتین در مقطعی از زمان، یعنی در حدود سه دهه پیش، به یک ابزار معتبر و موقت برای رهایی از چرخه تورم بالا و جلوگیری از وقوع بحران‌های پولی شدید تبدیل گردید و برای مدت زمان کوتاهی، محیط باثبات‌تری در حوزه برنامه‌ریزی مالی و رشد اقتصادی در این کشور فراهم نمود. اما باز هم به دلیل بی کفایتی سیاسی و رویکرد غیرمسئولانه و غلط ارکان نظام حکمرانی این کشور، تورم سوزان به اقتصاد آرژانتین بازگشت و بساط دلاریزاسیون برچیده شد.

با این حال، از انتهای سال ۲۰۱۹ و همزمان با شیوع پاندمی کرونا، بار دیگر وضعیت نرخ تورم و سطح عمومی قیمت‌ها در این کشور رو به وخامت گذاشت و آلبرتوآنخل فرناندز، رئیس‌جمهور وقت آرژانتین، احیای مجدد فرآیند دلاری سازی در اقتصاد این کشور را خواستار شد و اظهار داشت که به تک رقمی شدن تورم و ایجاد رشد اقتصادی به سبب بکارگیری این رویکرد، امیدوار است.

اما با پایان دوره ریاست‌جمهوری وی و انتخاب خاویر میلئی، اقتصاددان برجسته مکتب اتریش و طرفدار سرسخت رویکرد‌های ریاضت اقتصادی، بحث‌ها و تضارب آراء برای اجرای مجدد پروژه دلاریزاسیون بالا گرفته و در حال حاضر، میئلی عملیاتی سازیِ دور جدیدی از این رژیم پولی را به سبب پیامد‌های منفیِ به وقوع پیوسته آن در کشور‌های آمریکای لاتین، اقتصاد‌های آسیایی و کشور‌های قاره آفریقا، منتفی دانسته است.

با این حال، برخی اقتصاددانان و دانشگاهیان حامی پروژه دلاریزه شدن اقتصاد آرژانتین بر این باورند که به دلایل زیر، بکارگیری مجدد چنین فرآیندی موجب بهبود مولفه‌های کلان اقتصاد داخلی این کشور خواهد شد.

الف) به چه دلایلی دلاریزاسیون قرار است که اقتصاد آرژانتین را نجات دهد؟

دلاری شدن اقتصاد آرژانتین به مثابه یک ابزار پولی معتبر و باثبات: منطق اولیه در ضرورت بازگشت دلاریزاسیون به اقتصاد آرژانتین این است که چنین رویکردی، به مانند ایجاد یک بستر پولی الزام آور، باثبات و معتبر است. این گروه از اقتصاددانان معتقدند که با نگاهی به تجربه موفق دلاریزه شدن اقتصاد اکوادور در دوران رافائل کورئا، دلاری شدن می‌تواند به عنوان یک محدودیت نهادی معتبر عمل کرده و هزینه‌های مرتبط با رژیم‌های پوپولیستی در آرژانتین را کاهش دهد. آن‌ها اظهار می‌دارند که اساساً در کشوری که تغییرات سیاسی مکرر است و احتمال بازگشت پوپولیسم به قدرت ۱۰۰ ٪ است، ایجاد یک سیستم پولی باثبات مانند دلاری سازی، برای موفقیت اقتصادی پایدار کشور ضروری است.

احیای مجدد دلاریزاسیون، مقرون به صرفه‌ترین راه‌حل مهار تورم در آرژانتین است: بسیاری از صاحبنظران و کارشناسان مالی و اقتصادی آرژانتینی معتقدند که به طور نسبی، احیای مجدد فرآیند دلاری شدن اقتصاد این کشور، مقرون به صرفه‌ترین و امن‌ترین راه‌حلِ ممکنِ جایگزین پولی در مسیر مبارزه و مهار تورم خواهد بود. در حقیقت، استدلال این گروه از موافقان دلاریزاسیون مجدد در آرژانتین این است که روند رو به رشد نرخ تورم سالانه حدود ۱۶۰ درصدی و بیشتر در این کشور، عملاً تقاضا برای پزوی آرژانتین را از بین خواهد برد. در این زمان است که آغاز دور جدیدی از اجرای رژیم دلاری‌سازی، تبدیل بدهی‌های مالی داخلی و بین‌المللی این کشور از پول ملی آرژانتین به دلار آمریکا را تسهیل کرده و خطر سقوط بیشتر و حتی نابودی مطلق پزو در مقابل ارز‌های معتبر جهانی را به شدت کاهش خواهد داد. در واقع، این امر نه تنها باعث تثبیت بازار ارزی در آرژانتین می‌شود، بلکه به دولت حاکمه زمان بیشتری برای اعمال تغییرات و اجرای اصلاحات پولی لازم می‌دهد؛ لذا با توجه به ترکیب تورم بالا و فقدان اعتبار و استقلال سیاست‌گذار مرکزی آرژانتین، احیای مجدد فرآیند دلاریزاسیون به بهبود وضعیت مولفه‌های کلان داخلی این کشور، کمک شایان خواهد کرد.

دلاریزاسیون، روند رفع یک عدم تعادل پولی بزرگ در اقتصاد آرژانتین را تسهیل می‌کند: دلیل سوم برای بیان ضرورت اجرای فرآیند دلاریزاسیون در اقتصاد آرژانتین، مسئله رفع عدم تعادل پولی فراگیر در این کشور است. در حال حاضر، انتشار قبوض نقدینگی کوتاه مدت توسط بانک مرکزی آرژانتین که به سه تا چهار برابر پایه پولی رسیده، کشور را در یک پرتگاه ابرتورمی قرار داده است؛ بنابراین هر سیاست اقتصادی که هدف آن، حفظ ارزش پزو باشد، در اولویت اجرا قرار می‌گیرد. دلاری شدن اقتصاد آرژانتین یکی از کارآمدترین رویکرد‌هایی است که در این برهه زمانی می‌تواند به یاری مقامات پولی این کشور بشتابد.

ب) نکته پایانی

در حقیقت، احیای مجدد فرآیند دلاریزاسیون، فرصت بیشتری را به سیاست‌گذاران آرژانتینی برای مقابله با معضل نقدینگی و عدم تعادل پولی فراهم کرده و موجب پایه‌گذاریِ یک شالوده اقتصادی قوی و یک سازوکار مالی پایدار در آرژانتین خواهد شد.

پایان پیام//