حمام گودی شیراز

حمام گودی شیراز که متعلق به دوران قاجار می باشد در تاریخ یکم شهریور ماه ۱۴۰۳ با شماره ۳۴۱۴۷ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید. طبق آمارهای موجود تاکنون ۸۷ حمام تاریخی فارس با قدمت دوره‌های صفویه تا اوایل پهلوی در فهرست ملی قرارگرفته است . حمام “گودی ” در بافت تاریخی شهر شیراز، خیابان شیخ روزبهان واقع‌شده اما در حال حاضر فاقد کاربر است. در طی سنوات اخیر متأسفانه بخش‌های زیادی از حمام با استفاده از مصالح ناهمگون و جدید به همراه تغییر فضاها دچار دخل و تصرف‌شده است و به دلیل پایین‌تر بودن ساختار اصلی بنای حمام نسبت زمین‌های اطراف و زمین‌های پیرامون و ساخت‌وسازهای جدید در اطراف بنا متأسفانه این بنا ازلحاظ ایستایی در وضعیت نامناسب قرار دارد.

معماری حمام گودی شیراز

مساحت حمام حدود ۶۰۰ مترمربع و دارای تمامی عناصر اصلی حمام‌های قدیم ایرانی شامل: هشتی ورودی ، بینه ، میان در، گرم‌خانه ، خزینه و چال‌حوض است. حمام گودی در داخل زمین واقع‌شده است و بام ان حدود ۲.۵ متر از سطح کوچه ارتفاع دارد . این شگرد تبادل حرارتی را در زمستان و تابستان میان داخل حمام و فضاهای خارجان به حداقل می‌رسانده است و درواقع خاک همچون عایقی حرارتی عمل می‌کرده است.
درگاه حمام در ضلع شرقی آن قرار دارد. با فرود از دو پله به ارتفاع تقریبی ۳۰ سانتی‌متر به کف هشتی حمام می‌رسیم. پلان هشتی مربع شکل و کف آن آجرفرش است. از هشتی با یک چرخش ۹۰ درجه وارد دالانی می‌شویم که پس از عبور به مدخل ورود به سربینه برسیم.

سربینه

سربینه فضایی هشت‌وجهی است که سقف آن گنبدی شکل با نورگیری مدور به قطر تقریبی ۶۰ سانتیمتر در سقف آن است. پیرامون فضای هشت‌وجهی بینه حجره‌هایی با طاق جناغی برای رختکن ساخته‌شده است. در وسط بینه یک حوض هشت‌وجهی سنگی دیده می‌شود. ورود به میان در از ضلع شمالی بینه میسر است.

میان در

میان در به شکل راهرویی مستطیل شکل است که در ضلع غربی آن آبریزگاه قرار داشته است. سقف میانی در نورگیر مدور به قطر تقریبی ۵۰ سانتیمتر دارد. از گوشه‌ی شمال شرقی میان در و با یک چرخش ورود به فضای گرم‌خانه را میسرمی سازد. گرمخانه فضایی چهاروجهی است که پوشش سقف آن گنبدی و دارای نورگیر است که به‌منظور حداکثر استفاده از نور طبیعی برای حمام بوده است.
ورود به چاله‌حوض از گوشه جنوب شرقی گرمخانه میسر است. پوشش سقف چال‌حوض به‌صورت طاق تویزه است و در حال حاضر دو نورگیر مدور در سقف تعبیه‌شده است. ارزش معماری ازنظر پلان، ساختار، نوع مصالح، و موقعیت قرارگیری مشابه دیگر حمام‌های تاریخی شهر شیراز است.