قلعه قمیشلو تیران

قلعه قمیشلو تیران از مهم‌ترین آثار تاریخی شهرستان تیران و کرون می باشد. این قلعه در ۱۲ کیلومتری شمال شرق شهر تیران در مرکز پارک ملی و حیات وحش قمیشلو دیده می‌شود. این منطقه گردشگری و تاریخی در سال‌های اخیر، به‌عنوان منطقه نمونه گردشگری شناخته شده است. شهرستان تیران و کرون در ۴۵ کیلومتری اصفهان قرار دارد و از جنوب غربی به استان چهارمحال و بختیاری، از شرق و شمال به شهرستان نجف‌آباد، از غرب به شهرستان‌های فریدن و چادگان و از جنوب به شهرستان لنجان محدود می‌شود.

قلعه قمیشلو در منطقه‌ای قرار دارد که در گذشته به‌عنوان شکارگاه و منطقه قرق ظل‌السلطان، حاکم اصفهان استفاده می‌شد. واژه قمیشلو نامی ترکی است که معنای محل رویش نی یا نیزار را دارد. قلعه قمیشلو در منطقه گردشگری قمیشلو قرار دارد و پارک ملی قمیشلو، یکی از پرطرفدارترین جاذبه‌های گردشگری شهر تیران و کرون به شمار می‌رود. قلعه تاریخی قمیشلو در اسفند ۱۳۸۰ با شماره ۵۴۳۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید و در سال ۱۳۸۶ به‌عنوان منطقه نمونه گردشگری شهرستان تیران و کرون معرفی شد.

تاریخچه قلعه قمیشلو تیران

قدمت ساخت قلعه قمیشلو به ۱۴۰ تا ۱۶۰ سال قبل بازمی گردد. این قلعه تاریخی به دستور مسعودمیرزا ملقب به ظل‌السلطان، پسر بزرگ ناصرالدین شاه قاجار شاخته شد که حاکم استان‌های مرکزی ایران بود. وی جهت گذراندن ماه‌های گرم سال در یک منطقه خوش آب و هوا دستور ساخت این قلعه را در قمیشلو صادر کرد. در واقع، این قلعه کنار قلعه‌ای صفوی بنا شده است.

ظل‌السلطان هرسال ماه‌های خرداد، تیر و مرداد را تا نیمه‌های شهریور، در این قلعه می‌گذراند و از همان جا امور را اداره می‌کرد. ظل‌السلطان در این مکان بیشتر به تفریح و شکار آهو، پازن، قوچ یا میش می‌پرداخت. قلعه قمیشلو پس از ظل‌السلطان به فرزندانش رسید و آن‌ها تغییراتی در آن دادند و بناهایی را برآن افزودند. به استناد کتاب خاطرات ظل‌السلطان، این قلعه تاریخی بخشی از بناهایی محسوب می‌شود که به دستور وی در این منطقه خوش آب و هوا جهت ییلاق و شکار بنا شده و بعد از وی نیز توسط صارم‌الدوله مورد استفاده قرار گرفته است.

معماری قلعه قمیشلو تیران

قلعه قمیشلو مساحتی در حدود ۹,۰۰۰ متر مربع را به خود اختصاص داده است. این قلعه دارای برج و حصار است. اصطبل‌ها، انبار، محل استقرار نگهبانی و خدمه، حمام و فضاهای متعدد که شامل دو حیاط خلوت و ساختمان اندرونی و بیرونی است، از جمله شاخص‌ترین بخش‌های آن محسوب می‌شوند. علاوه بر این، قلعه دارای ۱۲۰ فضای سنتی شامل اتاق‌ها، تالارها و صحن‌ها است. بخش‌های مختلفی مثل شاه‌نشین، حرم‌سرا، بارعام، مطبخ، شربت‌خانه، محل اسکان تفنگچی‌ها، محل اسکان رعایا و باغبانان و باغ بزرگی در سمت شرقی قلعه، دیده می‌شود.

قلعه چهار دروازه جنوبی، شمالی، غربی و شرقی است که دروازه جنوبی مخصوص شاهزاده و حرم‌سرا، دروازه شرقی مربوط به باغ بزرگ، دروازه شمالی مربوط به رعایا و باغبانان و درب غربی مربوط به سواره‌نظام و چوپانان بوده است.

نحوه دسترسی

آدرس: استان اصفهان، شهرستان تیران، ۱۲ کیلومتری شمال شرق شهر تیران

برای دسترسی به قلعه قمیشلو در شهرستان تیران و کرون، از سمت نجف آباد به غرب حرکت کنید و بزرگراه نجف‌آباد-تیران را پیش بگیرید. پس از عبور از روستای مبارکه، به‌سمت راست بپیچید و به جاده روستایی نجف‌آباد-دهق وارد شوید. این جاده از مرکز منطقه گردشگری قمیشلو و حوالی قلعه تاریخی آن می‌گذرد.