نقش مهم ایران در بازارهای جهانی و نگرانی از تشدید تنش‌ها

مؤسسه تحقیقاتی ریستاد انرژی روز پنجشنبه در گزارشی نسبت به آینده بازار جهانی نفت و گاز هشدار داد و تأکید کرد که با افزایش تنش‌ها بین ایران و اسرائیل، تولید منابع انرژی و مسیرهای تجاری در معرض خطر جدی قرار دارند.

این مؤسسه در واکنش به افزایش تنش‌ها در خاورمیانه، تحلیل‌هایی از تیم کارشناسی خود در خصوص پیامدهای بالقوه برای بخش بالادستی منطقه و بازار جهانی نفت و گاز به اشتراک گذاشت.

در این گزارش که توسط مدیر تحقیقات خاورمیانه در مؤسسه ریستاد انرژی منتشر شده، آمده است:

تنش‌ها در خاورمیانه ادامه دارد و تلفات انسانی در حال افزایش است. پایه‌های بازار انرژی تاکنون به‌طور عمده تحت تأثیر این تنش‌ها قرار نگرفته است، اما این وضعیت می‌تواند هر لحظه تغییر کند. در صورت وقوع جنگ گسترده منطقه‌ای، درگیری ایران و اسرائیل ممکن است به‌شدت بر صادرات گاز تأثیر بگذارد و پروژه‌های توسعه نفت را به تأخیر بیندازد.

حملات به تأسیسات مهم ممکن است حدود 1.4 میلیون بشکه در روز از تولید نفت ایران را تهدید کند و منجر به اختلالات عمده در عرضه شود. وقوع یک جنگ تمام‌عیار می‌تواند تنگه هرمز را مسدود کند و حدود 12 میلیون بشکه نفت را به خطر بیندازد که این امر قیمت‌های جهانی را به‌طور ناگهانی افزایش می‌دهد.

کشورهای آسیایی واردکننده نفت با هزینه‌های بیشتر و اختلال در زنجیره تأمین مواجه خواهند شد که نگرانی‌های بازار را تشدید می‌کند.

فعالیت‌های بالادستی در ایران و (سرزمین‌های اشغال شده توسط) اسرائیل، با وجود درگیری‌های منطقه‌ای پس از حمله حماس به اسرائیل در اکتبر 2023، ثابت مانده است. تولید نفت ایران در اوت سال جاری نسبت به سال قبل 227 هزار بشکه در روز افزایش یافته و به 3.27 میلیون بشکه در روز رسیده است، در حالی که تولید گاز اسرائیل در سال 2023 رشد 15 درصدی داشته و انتظار می‌رود امسال نیز 5 درصد افزایش یابد.

سرمایه‌گذاری‌هایی به ارزش حدود 2 میلیارد دلار برای پروژه‌های مختلف در دو سال آینده برنامه‌ریزی شده است، اما در صورت تشدید تنش‌های منطقه‌ای، میادین "کاریش" و "کاتلان" ممکن است در معرض خطر قرار گیرند و این موضوع بر تولید و صادرات این منطقه نیز تأثیر خواهد گذاشت.

پیش‌بینی نتایج افزایش تنش‌ها بین ایران و اسرائیل چالش‌برانگیز است. اگر وضعیت موجود حفظ شود و حملات مستقیمی بین طرفین رخ ندهد، انتظار می‌رود که این درگیری عمدتاً به شکل جنگ نیابتی باقی بماند و حملات عمده‌ای به زیرساخت‌های حیاتی نفت و گاز نظیر خطوط لوله، تأسیسات ذخیره‌سازی یا پالایشگاه‌ها صورت نگیرد. با این حال، تاثیر اولیه می‌تواند توافق مرزی دریایی بین اسرائیل و لبنان را که در اکتبر 2022 امضا شد، تحت الشعاع قرار دهد.

ما پیش‌بینی می‌کنیم که تشدید تنش‌ها می‌تواند به لغو این توافق منجر شود و تولید اسرائیل از میدان کاریش را که در حال حاضر برای تأمین داخلی استفاده می‌شود، تحت تأثیر قرار دهد. این اختلال ممکن است بر صادرات گاز اسرائیل به مصر و اردن نیز تأثیر بگذارد که در سال 2023 به‌طور قابل توجهی افزایش یافته است.

چنین حملاتی همچنین پیامدهای گسترده‌ای برای منطقه شرقی مدیترانه خواهد داشت و بر اردن و مصر که به شدت به واردات گاز اسرائیل وابسته هستند، تأثیر خواهد گذاشت. هر دوی این کشورها قبلاً تحت تأثیر قطعی‌های برق قرار گرفته‌اند.

شرکت‌های نفت و گاز ممکن است برنامه‌های توسعه خود را به تعویق بیندازند که منجر به تأخیر در زمان‌بندی پروژه‌های آتی و تعویق سرمایه‌گذاری‌های پیش‌بینی‌شده به ارزش حدود 2 میلیارد دلار خواهد شد.

پس از حمله 7 اکتبر، شرکت ملی نفت امارات ADNOC و شرکت بریتیش پترولیوم BP تصمیم گرفتند پیشنهاد مشترک خود برای خرید 50 درصد از سهام شرکت اسرائیلی نیومد انرژی را به حالت تعلیق درآورند.