اکتشاف پرسروصدا و بحث‌برانگیز در پترا

چندی پیش کشف مقبره‌ای در «پترا» به تیتر اخبار رسانه‌های جهان تبدیل شد، با این حال گروهی از محققان ادعاهای مربوط به یافته‌های باستان‌شناسی پترا را کم‌اهمیت می‌دانند.

به گزارش «دنیای سفر» به نقل از خبرگزاری ایسنا، مسلما اطلاعات شگفت‌انگیز زیادی درباره شهر پترا و مردم نبطی که آن را ساختند وجود دارد که ما به طور قطع نمی‌دانیم منشأ آنها دقیقاً چه بود؟ جامعه آن ها چگونه عمل می‌کرد؟ و چرا چنین بناهای دیدنی را با دست در صخره سرخ‌رنگ صحرای اردن تراشیدند؟

«گاردین» در این‌باره نوشت، یافته‌های اخیر در پترا نوید اطلاعاتی «جدید و تاریخی» را داد. چند روز پیش مقبره بزرگی در مقابل «خزانه» مشهورترین نمای باشکوه «پترا» کشف شد و کاوشگران آن از این اکتشاف به عنوان «کشف جام مقدس پترا» یاد کردند. در داخل مقبره ۱۲ جسد و مجموعه‌ای از اشیاء مخصوص خاکسپاری وجود داشت که بنا بر گزارش‌ها از برنز، آهن و سفال ساخته شده بود.

«جاش گیتس»، مجری مستند «چنل دیسکاوری» که این کاوش را همراهی کرده است، گفت: «این شاید مهم‌ترین مقبره‌ای باشد که تا به حال در پترا پیدا شده و کشفی با ابعاد تاریخی است. این اکتشاف نه تنها می‌تواند اسرار خزانه‌ بالا را آشکار کند، بلکه می‌تواند نگاهی اجمالی به زندگی نبطیان نخستین که پترا را ساخته‌اند نیز ارائه دهد.»

به دنبال این اکتشاف این خبر در سطح جهان به همراه عکسی از یک شیء کشف‌شده منتشر شد که به گفته «گیتس»، «تقریباً شبیه جام مقدسی بود که در فیلم ایندیانا جونز و آخرین جنگ صلیبی نشان داده شد» که بخش‌هایی از آن در خارج از خزانه فیلم‌برداری شده بود.

در صورتی که شئ‌ایی که اخیرا کشف شده است در حقیقت بخشی از یک کوزه شکسته بود.

دکتر لوسی وادسون، کارشناس سنت‌های خاکسپاری نبطی که در دانشگاه ادینبورگ تدریس می‌کند، می‌گوید: «فکر می‌کنم این موضوع کمی در رسانه‌ها بزرگ جلوه داده شده است.»

این محقق افزود: «ما از قبل می‌دانستیم که این مقبره وجود دارد. دپارتمان آثار باستانی [اردن] قبلاً دو مقبره را در آنجا کشف کرده بود و مقبره سوم را برای برای کاوش‌ها در آینده بسته نگه داشته بود، بنابراین (کشف این مقبره) چیز جدیدی نیست.»

«مگان پری»، استاد انسان‌شناسی زیست‌شناختی در دانشگاه کارولینای شرقی در ایالات متحده و متخصص برجسته در مورد خاکسپاری‌های نبطی، در شبکه ایکس صریح‌تر صحبت کرد و نوشت: «من شگفت‌زده نیستم. هر چه باشد من مقبره‌های زیادی را در پترا کاوش کرده‌ام و حدس بزنید چه در آنها گور وجود داشت؟ هیچ‌کسی شگفت‌زده نمی‌شود مگر افرادی که خود این تحقیقات را انجام نداده‌اند!»

نبطی‌ها قبیله‌ای عرب بودند که منشا آنها هنوز جای مباحثه دارد، اما به دلیل موقعیت خود در مسیرهای تجارت در قرن‌های قبل از عصر مسیحیت به ثروت و قدرت رسیدند. در اوج تمدن نبطی، قدرت آن‌ها از دمشق تا شمال عربستان گسترش یافت.

دکتر وادسون معتقد است که معماری به سبک کلاسیک در پترا، پایتخت نبطیان، گواهی بر این ارتباطات فرهنگی است اما درحالی که آنها مطمئناً فرهنگی باسواد بودند، اسناد مکتوب بسیار کمی از خود به جای گذاشتند. «وادسون» توضیح داد: «نبطیان در مورد خود ننوشتند. بنابراین منابع متنی باستانی ما در مورد آنها اغلب اظهار نظرهای گذرا از یونانی‌ها و رومی‌هاست.»