چگونه صنایع دستی به تجارتی سودآور تبدیل می شود؟

به مناسبت ۲۹ مهرماه روز ملی صادرات نگاهی داشته ایم به صادرات صنایع دستی و مسیری که وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برای رفع این نقیصه بزرگ در دستور کار قرار داده است.

به گزارش «دنیای سفر»، صادارت محصولات صنایع دستی به عنوان کالاهایی بومی مهم ترین مسیر برای رونق اقتصاد محلی و روستایی کشورهاست که علاوه بر فاکتور اشتغالزایی، می تواند شاهراهی برای صادرات فرهنگ، هنر، هویت و تاریخ باشد و نقشی موثر در شناساندن و معرفی ظرفیت های تمدنی و پیشینه های تاریخی آن کشور داشته باشد؛ چراکه در روزگار مدرن و ماشینی امروز، صنایع تولید شده با دست که منشا خلق آن ها ذوق، ظرافت و نوآوری انسان با تکیه بر روش ها، سنت های هنری و تجارب گذشتگان است اصالتی در ذات خود دارند که تولیدات صنعتی از آن بی بهره اند. ایران با وجود اینکه در تنوع و تکثر صنایع دستی، دستی باز دارد و پس از چین و هند رتبه سوم را در جهان به خود اختصاص داده، اما در حوزه صادرات جایگاهش چهلم است. به اذعان هنرمندان، کارشناسان و مسئولان، صادرات بزرگ ترین نقیصه صنایع دستی و بازاریابی عمده ترین مشکل صادرات صنایع دستی است که با سیاست گذاری های صحیح، آموزش و حمایت جوامع محلی، می تواند تبدیل به تجارتی سودآور برای کشور شود.

نیاز به کمک در حوزه بازاریابی

علی نعیمایی که بیش از چهل سال است در حوزه چوب کار می کند، الفبای کار را از پدر نجارش یاد گرفته و در ادامه مسیر به طور خودآموز و بدون آموزش گره چینی، منبت، معرق، مقرنس، قلم زنی روی چوب، ساخت ظروف چوبی و هنرهای تجسمی را فرا گرفته، طی این سال ها نتوانسته هیچ یک از محصولات خود را صادر و راه و چاه این مسیر را پیدا کند.

او که در حال حاضر علاوه بر آموزش با کمک هنرجویانش مشغول به ساخت ظروف و محصولات چوبی است، معتقد به این است که نباید طبیعت را تخریب کرد و در اینباره می گوید: ۹۰ درصد مواد اولیه ای که استفاده می کنم چوب های بازیافتی خانه های قدیمی هستند که تخریب می شوند. ایده من این است که نباید طبیعت را تخریب کنیم به همین دلیل از چوب های اشباع شده ای که بلااستفاده هستند استفاده می کنم؛ چون به نظرم این چوب ها ارزشمند هستند.

این هنرمند درباره ساخت و قیمت صندوق چوبی که با ترکیب چند رشته ساخته است، می گوید: این صندوق را از ترکیب گره چینی، منبت مسطح، منبت منحنی، مقرنس مسطح، مقرنس سه بعدی، خراطی، تکنیک نجاری، معرق و قلم زنی ساخته ام. ساخت آن بیش از یک سال زمان برده است، یک زمانی این صندوق را ۲۵ میلیون تومان فروخته ام، اما الان اگر ۵۰۰ میلیون تومان هم بدهند، نمی فروشم، چون پول ارزش خود را از دست داده است.

چگونه صنایع دستی به تجارتی سودآور تبدیل می شود؟

مسئول هنرهای سنتی چوبی نعیما و خانه خلاق چالوس در پاسخ به این سئوال که آیا در حوزه صادرات فعالیت دارد و تلاشی در این حیطه کرده است، می گوید: کارگاهم تنها محل فروش محصولات است، تا کنون صادرات نکرده ام. می خواهم مسئولان به من راهکار دهند. نه آشنایی دارم و نه کسی کمکی در این حوزه می کند، حتی صحبت هایی کرده ام، اما نتوانستم حمایتی بگیرم. من نمی توانم بازاریاب خوبی باشم و برای بازاریابی نیاز به کمک دارم.

او همچنین به ساخت خانه خلاق شهرستان چالوس در سال ۹۴ توسط یکی از مسئولان وقت اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اشاره و خاطر نشان می کند: ساخت این خانه خلاق اتفاق خوبی بود که موجب شد وارد حوزه آموزش شوم و به ساخت ظروف چوبی، هنرهای سنتی و تجسمی ورود کنم. حمایت هایی از این دست در حوزه بازاریابی نیز می تواند برای هنرمندان بسیار کمک دهنده و تسهیل دهنده باشد.

عمده ترین مشکل هنرمندان صنایع دستی

بازاریابی، یکی از عمده ترین مشکلات هنرمندان صنایع دستی است، که مهم ترین راهکار برای این چالش، توانمندسازی بخش خصوصی، فعال کردن و تقویت انجمن ها و اتحادیه هایی است که بتوانند هنرمندان را در حوزه بازاریابی حمایت کنند. راهکاری که بیش از یک سال است معاونت صنایع دستی با تاسیس شرکت توسعه صنایع دستی در دستور کار قرار داده و معتقد است تاسیس آن نقیصه بزرگ صنایع دستی که صادرات است را مرتفع می کند.

این شرکت طی دو تا سه ماه آینده با سرمایه بخش خصوصی ثبت رسمی می شود و با حضور سرمایه دارها و فعالان صنایع دستی در ۱۸ فاز تجاری سازی صنایع دستی از خلق ایده تا صادرات فعالیت خواهد کرد و تمامی زنجیره ارزش صنایع دستی و پیوندهای نسلی را کنار هم قرار می دهد.

تشکیل شرکت توسعه صنایع دستی را می توان اقدامی مهم برای ترغیب و تشویق بخش های خصوصی فعال و مستعد در حوزه صنایع دستی و تعامل با بخش دولتی دانست و قرار بر این است که با ایجاد این شرکت تمامی فعالیت های مربوط به حوزه صنایع دستی از ارتقای طراحی و کیفیت محصول تا بسته بندی، فروش و توسعه صادرات به صورت یکپارچه و متمرکز در قالب یک شرکت فرابخشی و بین المللی انجام شود.

راه اندازی این شرکت را از لحاظ کارکرد می توانیم احیای شرکت بازرگانی صنایع دستی که در سال های دور در ساماندهی تولید و استفاده حداکثری از ظرفیت های صادراتی این حوزه سهمی بسزا داشت، بدانیم با این تفاوت که ساختار آن دولتی و این شرکت خصوصی خواهد بود.