آفت دهان چیست و چه علائمی دارد؟

حتما شما هم تابه‌حال آفت دهان که نوعی زخم آزاردهنده در دهان است تجربه کرده‌اید. این زخم‌ها که معمولا رنگ سفیدی دارند گاهی غذا خوردن را برای فرد دشوار می‌کنند. اگر چه افت دهان مسری نیست و حتی بدون درمان هم خودبه‌خود از بین می‌رود، اما بهتر است با درمان پروسه بهبود آن را تسریع ببخشید.

برای درمان آفت دهان باید به متخصص عمومی، دندانپزشک یا دکتر گوش و حلق و بینی مراجعه کنید. البته با مشورت با متخصص طب سنتی نیز می‌توان این مشکل را درمان کرد. در پنل دکترتو می‌توانید از بهترین متخصصان در سرتاسر ایران هم نوبت حضوری و هم نوبت تلفنی دریافت کنید. در این مقاله می‌خواهیم به هر آنچه که در خصوص علائم آفت دهان، علل و درمان آن باید بدانید اشاره کنیم.

آفت دهان چیست؟

آفت دهان شامل زخم‌های کوچک و معمولا کم عمقی است که در بخش داخلی دهان ایجاد می‌شوند. معادل آفت دهان به انگلیسی Canker sores است که این وضعیت به‌صورت یک زخم دهانی سفید یا زرد با حاشیه قرمز شروع می‌شود. آفت‌ها معمولا خیلی کوچک هستند (کمتر از ۱ میلی‌متر) اما برخی از آن‌ها ممکن است به قطر ½ اینچ تا ۱ اینچ هم برسند. ممکن است در زبان، لثه، سقف دهان، قسمت داخلی لب‌ها یا زیر زبان خود دچار آفت شوید. این وضعیت می‌تواند دردناک باشد و غذا خوردن و صحبت کردن را دچار مشکل کند.

عکس آفت دهان

همانطور که در عکس زیر می‌بینید آفت‌های دهان سفید رنگ و دارای حاشیه‌های قرمز رنگ هستند.

انواع آفت دهان

آفت های دهان معمولا در چند دسته زیر قرار می‌گیرند:

• آفت دهان خفیف، ساده یا جزئی: این افت دهان رایج‌ترین نوع آفت است که حدود ۸۰ درصد از موارد ابتلا به آفت را تشکیل می‌دهد. اندازه آفت‌های خفیف متفاوت است؛ اما اغلب بین ⅓ اینچ و ½ اینچ هستند. آفت‌های ساده اگر چه دردناک هستند؛ اما اغلب در عرض دو هفته به طور کامل بهبود می‌یابند.
• آفت دهان ماژور، بزرگ یا پیچیده: این آفت‌ها بزرگ‌تر از ½ اینچ هستند و بهبود آن‌ها گاهی تا شش هفته طول می‌کشد. این زخم‌ها اغلب در دوران نوجوانی شروع می‌شوند و بعد از آن به یک بیماری مزمن و مادام‌العمر که به‌صورت دوره‌ای رخ می‌دهد تبدیل می‌شوند. این نوع آفت به‌اندازه آفت ساده رایج نیست و درصد کمی از افراد دچار آن می‌شوند. آفت‌های خفیف معمولا گرد و متقارن هستند؛ اما آفت‌های بزرگ معمولا حاشیه‌های نامنظم و عجیبی دارند. در موارد نادر، این نوع آفت می‌تواند جای زخم یا اسکار بر جای بگذارد.
• زخم‌های هرپتی فرم (Herpetiform): این زخم‌ها مجموعه‌ای از چندین زخم ریز هستند که با هم ترکیب شده و یک زخم بزرگ را تشکیل می‌دهند. گاهی صدها زخم ریز به‌اندازه سرسوزن در شکل‌گیری زخم‌های هرپتی فرم نقش دارند. بهبود این زخم‌ها از یک هفته تا یک ماه طول می‌کشد. این آفت‌ها شبیه تب‌خال به نظر می‌رسند، اما ویروس تب‌خال عامل ایجاد آن‌ها نیست. این زخم‌های نادر در برخی از افراد مبتلا به کووید ۱۹ تشخیص داده می‌شوند، اما مطالعات هنوز علت آن‌ها را مشخص نکرده‌اند.

علائم آفت دهان

افت دهان عارضه‌ای است که با علائم گوناگونی بروز پیدا می‌کند. شدت این علائم بسته به نوع آفت دهان و سن فرد متفاوت هستند. در این قسمت می‌خواهیم به مهم‌ترین علائم آفت دهان که هر کسی باید با آن‌ها آشنا باشد اشاره کنیم.

علائم آفت دهان در بزرگسالان چیست؟

آفت دهان با یک سری علائم مشخص در بزرگسالان ظهور پیدا می‌کند. اکثر بزرگسالانی که دچار این نوع آفت هستند گزارش داده‌اند که یک یا چند زخم دردناک در قسمت‌های مختلف دهانشان ایجاد شده است. این زخم‌ها اغلب با احساس سوزش یا گزگز همراه هستند. همچنین از نظر ظاهری معمولا گرد و به رنگ‌های سفید، خاکستری یا زرد با حاشیه قرمز هستند.

برخی از بزرگسالان گفته‌اند که چند روز قبل از این که آفت در دهانشان پدیدار شود، احساس سوزن‌سوزن شدن را تجربه کرده‌اند. در برخی موارد شدیدتر، علائم آفت دهان در بزرگسالان می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• احساس بی‌حالی و کسل بودن
• ورم غدد لنفاوی
• تب

علائم آفت دهان در کودکان

کودکانی که مبتلا به آفت دهان هستند معمولا اشتهای قبل را ندارند و هنگام غذا خوردن خیلی اذیت می‌شوند. این کودکان همچنین از دردی در ناحیه گونه یا لب‌ها شکایت می‌کنند. علائم آفت دهان در کودکان مشابه بزرگسالان است و کودکان هم احساس سوزش، درد، التهاب و ورم در دهان را تجربه می‌کنند.

کودکت دچار آفت دهان شده؟

موقع غذا خوردن اذیت میشه؟ مشاوره بگیر.

آفت دهان و تب (تب و آفت دهان در کودکان)

تب و آفت دهان در کودکان دو علامت هستند که اغلب همراه با هم رخ می‌دهند. بسیاری از این کودکان، بدون این که سایر علائم سرماخوردگی را داشته باشند، دچار تب و لرز می‌شوند. البته این علائم در تمام کودکان اتفاق نمی‌افتند و فقط برخی از کودکان این حالت را تجربه می‌کنند.

علائم آفت دهان نوزاد

احتمال ظهور آفت دهان در نوزادان خیلی کم است. در واقع، آفت دهان در اکثر موارد کودکان زیر ۱۰ سال را درگیر نمی‌کند. اما در موارد نادر ممکن است آفت دهان دلیل گریه‌های مداوم و بی‌قراری نوزادتان باشد. نوزادانی که آفت دهان دارند حتی گاهی نمی‌توانند شیر بخورند و زمانی که داخل دهان آن‌ها را ببینید متوجه وجود نقطه‌های سفید و کوچک خواهید شد.

آفت بزرگ دهان

آفت های بزرگ معمولا عمیق‌تر هستند و می‌توانند به‌شدت دردناک باشند. به‌علاوه این آفت‌ها معمولا با سوزش و التهاب بسیار زیادی همراه هستند و به‌طورجدی در غذا خوردن، نوشیدن یا صحبت کردن فرد اختلال ایجاد می‌کنند.

علت آفت دهان

علت دقیق آفت دهان ناشناخته است، اما محرک‌های احتمالی برای آفت عبارتند از:

• آسیب به دهان در اثر درمان‌های دندانپزشکی، مسواک‌زدن بیش از حد، حوادث ورزشی یا گاز گرفتن گونه به‌صورت تصادفی
• استفاده از خمیردندان و دهان‌شویه حاوی سدیم لوریل سولفات
• آلرژی به مواد غذایی مثل شکلات، قهوه، توت‌فرنگی، تخم‌مرغ، آجیل، پنیر و غذاهای تند یا اسیدی
• برنامه غذایی فاقد ویتامین B12، زینک، فولات یا آهن
• تغییرات هورمونی در دوران قاعدگی
• استرس عاطفی

آفت دهان ممکن است به‌خاطر این اختلالات نیز رخ دهد:

• بیماری سلیاک
• بیماری التهابی روده
• بیماری بهجت
• سیستم ایمنی معیوب که به‌جای عوامل بیماری‌زا به سلول‌های سالم دهان حمله می‌کند.

علت آفت دهان در بارداری

استرس، تغییرات هورمونی، عدم تعادل ویتامین‌ها و کاهش قدرت دفاعی بدن در دوران بارداری باعث ظهور آفت دهان در بارداری می‌شوند.

عوامل خطر آفت دهان

هر کسی ممکن است به آفت مبتلا شود. اما این عارضه بیشتر در نوجوانان و زنان شایع است. اکثر افرادی که مکررا دچار آفت دهان می‌شوند، دارای سابقه خانوادگی در این اختلال هستند. به‌علاوه کمبود برخی از ویتامین‌ها در بدن، فرد را مستعد ابتلا به آفت می‌کند.

تشخیص آفت دهان

در اکثر موارد برای تشخیص آفت های دهان نیازی نیست که آزمایش خاصی انجام دهید و این زخم‌ها بدون مراجعه به پزشک برطرف می‌شوند. پزشک یا دندانپزشک می‌تواند آفت های دهان را با یک معاینه بصری ساده شناسایی کند. در برخی موارد که از نظر پزشک ظاهر زخمی که در دهان ایجاد شده شبیه آفت نباشد و پزشک احتمال دهد که زخم ناشی از یک بیماری جدی است، آزمایش‌هایی را برای تشخیص علت زمینه‌ای تجویز می‌کند.

متن انگلیسی:
Your healthcare provider can diagnose canker sores during a physical exam. They might also recommend a blood test to see if you have a vitamin deficiency or another condition that’s causing the ulcers
ترجمه متن:
پزشک می‌تواند آفت‌های دهان را در طول معاینه فیزیکی تشخیص دهد. آن‌ها همچنین ممکن است آزمایش خون را توصیه کنند تا ببینند آیا کمبود ویتامین یا بیماری دیگری دارید که باعث ایجاد زخم شده است.

My.clevelandclinic

درمان آفت دهان

پزشک ممکن است یک یا چند مورد از این درمان های آفت دهان را توصیه کند:

• بی‌حس‌کننده‌های موضعی مانند بنزوکائین.
• دهان‌شویه‌های حاوی پراکسید هیدروژن، کلرهگزیدین یا دگزامتازون.
• پمادهای کورتیکواستروئیدی مانند فلوسینونید و بکلومتازون.
• آنتی‌بیوتیک‌ها مانند داکسی‌سایکلین (معمولا برای زخم‌های عودکننده توصیه می‌شود).
• اگر زخم‌ها ناشی از کمبود مواد مغذی هستند، ممکن است پزشک ویتامین‌ها یا مکمل‌های خاصی را توصیه کند.
• برای زخم‌های شدید نیز پزشک ممکن است کوتریزاسیون (سوزاندن بافت آسیب‌دیده) را توصیه کند. این می‌تواند ناحیه موردنظر را استریل کند، درد را کاهش دهد و بهبود را تسریع کند.

بهترین قطره برای آفت دهان

قطره میرتکس یکی از بهترین محصولاتی است که برای بهبود آفت دهان استفاده می‌شود و تاثیرات فوری و شگفت‌انگیزی دارد. این قطره آفت های مزاحم در دهان را از بین می‌برد و عوارض جانبی ندارد.

به دنبال بهترین دارو برای درمان آفت دهانت هستی؟ با متخصص مشورت کن.

درمان خانگی آفت دهان

در جدول زیر می‌توانید روش های درمان خانگی آفت دهان را مشاهده کنید.

نام درمان	توضیحات
شستشو با آب‌نمک یا دهان‌شویه‌های ملایم و بدون نسخه	این شوینده‌ها دهان را پاک‌سازی می‌کنند. البته از دهان‌شویه‌های حاوی الکل استفاده نکنید؛ زیرا آفت را بیشتر تحریک می‌کنند.
مخلوط تشکیل شده از نصف پراکسید هیدروژن و نصف آب	این مخلوط را با استفاده از یک سواب پنبه‌ای به طور مستقیم روی زخم بمالید. سپس مقدار کمی شیر منیزیا را روی زخم بمالید. این مراحل را ۳ تا ۴ بار در روز تکرار کنید.
دهان‌شویه‌های بی‌حس‌کننده یا قطره‌های بدون نسخه	این روش‌های درمانی می‌توانند به طور موقت درد را تسکین دهند.

درمان خانگی آفت دهان

عوارض آفت دهان

اگر آفت دهانتان طی چند هفته برطرف نشد، ممکن است عوارض جدی‌تری را تجربه کنید، مانند:

• درد شدیدی که صحبت کردن، مسواک زدن یا غذا خوردن را غیرممکن می‌کند.
• خستگی مفرط
• زخم‌هایی که به خارج از دهان هم منتشر شده‌اند.
• سلولیت

البته احتمال بروز چنین وضعیتی خیلی کم است. اگر آفت دهان باعث ایجاد درد غیرقابل‌تحمل یا اختلال در زندگی شما شده و درمان‌های خانگی موثر نبودند، به پزشک مراجعه کنید.

پیشگیری از آفت دهان

آفت های دهان معمولا هر چند وقت یکبار برمی‌گردند؛ اما با رعایت نکات زیر می‌توانید احتمال بروز را کاهش دهید:

• سعی کنید از غذاهایی که به نظر می‌رسد دهان را تحریک می‌کنند، اجتناب کنید. این مواد غذایی شامل آجیل، چیپس، چوب‌شور، ادویه‌های خاص، غذاهای شور و میوه‌های اسیدی (مثل آناناس، گریپ‌فروت و پرتقال) هستند.
• برای جلوگیری از کمبود مواد مغذی، مقدار زیادی میوه، سبزیجات و غلات کامل مصرف کنید.
• مسواک زدن بعد از وعده‌های غذایی و استفاده از نخ دندان حداقل یکبار در روز، دهان را تمیز و عاری از مواد غذایی محرک می‌کند. از یک مسواک نرم برای جلوگیری از تحریک بافت‌های ظریف دهان استفاده کنید.
• اگر بریس یا ارتودنسی دارید، مراقب باشید که این ابزار به دهانتان آسیب نزنند.

متن انگلیسی:
If a canker sore appears due to stress, try out stress reduction methods and calming techniques, such as deep breathing and meditation
ترجمه متن:
اگر آفت دهان به دلیل استرس رخ داده است، روش‌های کاهش استرس و تکنیک‌های آرامش‌بخش مانند تنفس عمیق و مدیتیشن را امتحان کنید.

Healthline

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به پزشک

آفت دهان زخم‌های کوچک و کم عمقی هستند که گاهی داخل دهان ایجاد می‌شوند. معمولا این عارضه در کودکان بالای ۱۰ سال و بزرگسالان دیده می‌شود. اما گاهی ممکن است نوزادان نیز دچار این مشکل شوند. علت آن می‌تواند آسیب به دهان، استرس یا کمبود برخی ویتامین‌ها باشد.

اگر دچار آفت دهان شدید، حتما با دکتر گوش و حلق و بینی، دندانپزشک یا متخصص عمومی مشورت کنید. شما می‌توانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین دکتر متخصص عمومی و همچنین مشاوره آنلاین گوش و حلق و بینی و مشاوره آنلاین دندانپزشک وجود دارد.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!